Μια απλή εξέταση αίματος θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στη φροντίδα των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση (πάθηση ευρύτερα γνωστή ως σκλήρυνση κατά πλάκας) και να αποτρέψει την αναπηρία, σύμφωνα με νέα έρευνα που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη θεραπεία και την έρευνα στην Πολλαπλή Σκλήρυνση (ECTRIMS 2024) αυτή την εβδομάδα, στην Κοπεγχάγη.
Σύμφωνα με τη μελέτη, συγκεκριμένοι δείκτες στο αίμα μπορούν να προβλέψουν πώς θα εξελιχθεί η ασθένεια και ποια φάρμακα θα είναι πιο αποτελεσματικά σε κάθε περίπτωση.
Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση και πώς επηρεάζει τους ασθενείς
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια εξουθενωτική κατάσταση που επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και προκαλεί κινητικά προβλήματα, απώλεια μνήμης και κόπωση τους ασθενείς.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι πολλαπλής σκλήρυνσης: η υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα, στην οποία τα συμπτώματα εκδηλώνονται και υποχωρούν ανά περιόδους, και η πρωτογενής προοδευτική, στην οποία δεν υπάρχουν περίοδοι ύφεσης και τα συμπτώματα επιδεινώνονται σταθερά, αφήνοντας τον πάσχοντα ανάπηρο.
Πολλοί ασθενείς με υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνση αναπτύσσουν την πρωτογενή προϊούσα μορφή.
Δεν υπάρχει τρόπος ίασης της νόσου, αλλά κάποιες θεραπείες μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη και να ανακουφίσουν τα συμπτώματα. Επομένως, η προσφορά της σωστής φαρμακευτικής αγωγής τη σωστή στιγμή είναι το κλειδί για τη διατήρηση της ζωής και της λειτουργικότητας των ασθενών για όσο το δυνατόν περισσότερο.
Τι έδειξε η μελέτη για την εξέταση αίματος που προβλέπει την εξέλιξη της νόσου
Η πολυκεντρική μελέτη παρατήρησης, που διεξήχθη σε 13 νοσοκομεία στην Ισπανία και την Ιταλία. Η μελέτη ανέλυσε δείγματα αίματος από 725 ασθενείς που συλλέχθηκαν εντός 12 μηνών από την έναρξη της νόσου.
Ο Δρ. Enric Monreal και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι τα αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης sNfL -μια πρωτεΐνη που υποδεικνύει βλάβη των νευρικών κυττάρων- στην έναρξη της πολλαπλής σκλήρυνσης μπορεί να προβλέψει τόσο επιδείνωση που σχετίζεται με την υποτροπή όσο και εξέλιξη ανεξάρτητη από τη δραστηριότητα της υποτροπής.
Σκλήρυνση κατά πλάκας: Ποιος κοινός ιός ευθύνεται για την εμφάνιση της νόσου- Πώς θα προστατευθείτε
Επιπλέον, τα επίπεδα της πρωτεΐνης sGFAP -μια πρωτεΐνη που προέρχεται από αστροκύτταρα και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος όταν το κεντρικό νευρικό σύστημα τραυματίζεται ή φλεγμαίνει- συσχετίζονται με την εξέλιξη που είναι ανεξάρτητη από τη δραστηριότητα της υποτροπής σε ασθενείς με χαμηλά επίπεδα sNfL.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα της πρωτεΐνης sGFAP που υποδηλώνει νευρική βλάβη είχαν 45% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν υποτροπές. Οι ασθενείς αυτοί, λοιπόν, παρουσίασαν σημαντικά οφέλη από πιο εξειδικευμένα φάρμακα.
Τα συμπεράσματα της μελέτης
Τα βασικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα sNfL, ενδεικτικά οξείας φλεγμονής στο κεντρικό νευρικό σύστημα στην πολλαπλή σκλήρυνση, σχετίζονται με 45% αυξημένο κίνδυνο επιδείνωσης που σχετίζεται με την υποτροπή και 43% αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης ανεξάρτητης από τη δραστηριότητα της υποτροπής.
Οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα sNfL συχνά δεν ανταποκρίνονταν καλά στις τυπικές θεραπείες τροποποίησης της νόσου (DMTs) αλλά εμφάνισαν σημαντικά οφέλη από τις υψηλής αποτελεσματικότητας DMTs (HE-DMTs) όπως το Natalizumab, το Alemtuzumab, το Ocrelizumab, το Rituximab και το Ofatumumab.
Αντίθετα, ασθενείς με υψηλά επίπεδα sGFAP -που είναι δείκτης πιο εντοπισμένης φλεγμονής που προκαλείται από μικρογλοία στο κεντρικό νευρικό σύστημα- και χαμηλά επίπεδα sNfL παρουσίασαν 86% αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης ανεξάρτητης από τη δραστηριότητα της υποτροπής. Αυτή η ομάδα δεν ανταποκρίθηκε στις τρέχουσες DMT.
Το μέλλον στη θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης
Τα ευρήματα θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους περίπου 21.500 ανθρώπους που ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση στην Ελλάδα και τους σχεδόν 2.900.000 ανθρώπους που νοσούν σε όλο τον κόσμο.
«Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης υπογραμμίζουν την κρίσιμη ανάγκη για εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αποτελεσματική διαχείριση των εκατομμυρίων ανθρώπων που πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση, πολλοί από τους οποίους έχουν χρόνια αναπηρία που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους», δήλωσε ο Δρ. Enric Monreal, συγγραφέας της μελέτης.
«Μετρώντας τα επίπεδα των πρωτεΐνης κατά την έναρξη της νόσου, αποκτούμε πολύτιμες γνώσεις για τις οδούς εξέλιξης της πολλαπλής σκλήρυνσης, επιτρέποντας στους κλινικούς ιατρούς να εντοπίσουν τους βέλτιστους ασθενείς για συγκεκριμένα φάρμακα. Αυτή η προσέγγιση αποσκοπεί στην αποφυγή περιττών κινδύνων που σχετίζονται με τη θεραπεία», κατέληξε.