Τις προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας για την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, ανέπτυξε ο υφυπουργός Υγείας, αρμόδιος για θέματα Ψυχικής Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος.
Χωρίς να παραβλέπονται τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από αργή πρόοδο. Δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά ούτε εδραιωθεί ακόμα και δεν έχουν εκλείψει οι ασυμμετρίες και οι ανισότητες στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Χρειάζεται πολλά ακόμα να γίνουν και όπως δήλωσε ο υφυπουργός Υγείας, αρμόδιος για θέματα Ψυχικής Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος, «σκοπός της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι αυτή την τετραετία να ολοκληρώσουμε ή να προωθήσουμε ένα ουσιαστικό και καινοτόμο έργο στο χώρο της ψυχικής υγείας, που σημαίνει ότι επιτέλους ήρθε η ώρα να ολοκληρώσουμε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια».
Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε…
Τα πρώτα βήματα ξεκίνησαν το 1984, καταρτίστηκαν 4 Εθνικά Σχέδια Δράσης που καλύπτουν χρονική περίοδο 1997-2030 και ακόμα η ψυχιατρική μεταρρύθμιση βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Στο πλαίσιο διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης και της δοκιμασίας του συστήματος υγείας, το Υπουργείο Υγείας διενήργησε σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από κοινού ταχεία αξιολόγηση των 800 υφιστάμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της εκκρεμούς ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με σκοπό να τεθούν οι στόχοι για την επόμενη δεκαετία (2021- 2030).
Το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο θα υλοποιήσει ο κ. Βαρτζόπουλος, διαρθρώνεται σε δέκα άξονες που αντανακλούν το πνεύμα της ολοκλήρωσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με ειδική μέριμνα για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, τον αποστιγματισμό, την ενδυνάμωση των ψυχικά ασθενών και την έγκαιρη αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης.
Πρόθεση της κυβέρνησης είναι σε όλες τις περιφέρειες της χώρας να εγκατασταθεί ένα δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας, το οποίο θα είναι ολιστικό και θα προσφέρει:
- Πρόληψη
- Νοσηλεία εκεί που χρειάζεται
- Αντιμετώπιση νέων χρόνιων περιστατικών
Ποια είναι τα εκκρεμή ζητήματα
Τα εκκρεμή ζητήματα μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο ομάδες.
Θεσμικά ζητήματα που αφορούν στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση στο σύνολό της.
Τεχνικά ζητήματα που αφορούν στο μετασχηματισμό των εναπομεινάντων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων σε ένα δίκτυο κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης προβλέπεται η ολοκλήρωση της κατάργησης της ιδρυματικής περίθαλψης, με κατάργηση των Τμημάτων Χρονίων Ασθενών στα εναπομείναντα ψυχιατρικά νοσοκομεία του ΕΣΥ (Δαφνί, Δρομοκαΐτειο και Ψυχιατρικό Θεσσαλονίκης) και των ιδιωτικών ψυχιατρικών κλινικών. Το σχέδιο αναφέρει την ανάγκη σταδιακής μετάβασης των ασθενών σε δομές αποασυλοποίησης στην κοινότητα έπειτα από κατάλληλη προετοιμασία από εκπαιδευμένο στην κοινοτική ψυχιατρική προσωπικό.
Προτεραιότητα είναι η μετεξέλιξη των ασύλων σε δίκτυα κοινοτικών υπηρεσιών και όπως είπε ο υφυπουργός «εγκαθιστώντας αυτή τη νοοτροπία, τη λειτουργία και την φιλοσοφία σε όλη τη χώρα, θα επιχειρήσουμε να καταφέρουμε επιτέλους να κάνουμε αυτό που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και 30 χρόνια». Η ανάπτυξη του δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας θα δημιουργεί αρκετές θέσεις σε μονάδες κοινοτικής φροντίδας, έτσι ώστε αυτά τα περιστατικά, κάποια στιγμή, να εγκαθίστανται θεραπευτικά μέσα στην κοινωνία.
Από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, διατίθενται 55 εκ ευρώ σε έργα ψυχικής υγείας που θα ολοκληρώσουν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ενταχθεί 106 νέες κοινοτικές μονάδες ψυχικής υγείας σε όλη τη χώρα, για την υποστήριξη παιδιών και εφήβων, ενηλίκων, ηλικιωμένων, πασχόντων από άνοια και Αλτσχάιμερ, εργαζομένων, κακοποιημένων παιδιών, για την υποστήριξη παιδιών και εφήβων με νεοπλασματικές ασθένειες, αλλά και για την υποστήριξη της οικογένειας.