Αύξηση παρουσιάζει η κακοποίηση παιδιών. 4.000 κακοποιούνται σοβαρά, περισσότερα από 100 πεθαίνουν, ενώ άλλα τόσα μένουν σοβαρά ανάπηρα.
Δυσοίωνα στοιχεία που αφορούν στο μέλλον των παιδιών και της κοινωνίας, με απογοητευτικούς αριθμούς αύξησης των κρουσμάτων κακοποίησης ανηλίκων παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 88ης ΔΕΘ.
Από 500 εκατομμύρια ως 1,5 δισεκατομμύρια υπολογίζεται ο αριθμός των παιδιών που πέφτουν θύματα βίας παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο 275 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως βιώνουν τη βία μέσα στα σπίτια τους.
Στην Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού κακοποιούνται σοβαρά κάθε χρόνο… 4.000 παιδιά! Περισσότερα από 100 πεθαίνουν ενώ άλλα τόσα μένουν σοβαρά ανάπηρα. Το δε σύνολο των περιστατικών κακοποίησης παιδιών υπολογίζεται στις 20.000!
Όπως αναφέρθηκε 10% των παιδιών που προσέρχονται στις παιδοχειρουργικές κλινικές στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ, κάτω των τριών ετών, είναι παιδική κακοποίηση.
Ένα 25% όλων των καταγμάτων κάτω των τριών ετών, σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΠΑ, είναι παιδική κακοποίηση και δυστυχώς 3% με 5% πεθαίνει ή μένει με σοβαρές αναπηρίες.
Τα παραπάνω στοιχεία σοκ ανέφερε η Σοφία Καραγιαννοπούλου, παιδίατρος, Αν. Διευθύντρια ΕΣΥ Θεσσαλονίκης, Δρ ΑΠΘ και πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής Βορείου Ελλάδος (ΕΕΚΠΒΕ).
Συγκεκριμένα η κ. Καριαγιαννοπούλου ανέφερε ότι «ως παιδίατροι είμαστε οι πλησιέστεροι στην οικογένεια, είμαστε οι… συνήγοροι των παιδιών. Αυτά που προσέχουμε αρχικά είναι το περιβάλλον τους, αν οι γονείς είναι εθισμένοι σε ουσίες ή έχουν ψυχολογικά προβλήματα όπως επίσης τις κακώσεις σε μωρά κάτω των έξι μηνών που δεν είναι από τον τοκετό. Όπου υπάρχει δηλαδή αναντιστοιχία στο στάδιο ανάπτυξης του και στο συμβάν πχ ένα παιδί δύο μηνών δεν θα πέσει από το κρεβατάκι του, σπάνια θα γίνει κάτι τέτοιο. Ή ένα παιδί οκτώ μηνών δεν θα πέσει από σκάλες ενώ πολλές φορές τα ατυχήματα να αποδίδονται στο μεγαλύτερο αδελφό! Δηλαδή θα πρέπει να δώσουμε σημασία στο ιστορικό και αν παρατηρείται… ασάφεια περιγραφής συμβάντων».
Παγωμένο βλέμμα και τίναγμα στο άγγιγμα
«Μπορούν να γίνουν εξετάσεις για τη σεξουαλική του κακοποίηση όμως πολλές φορές αρκεί το… παγωμένο βλέμμα του ή το τίναγμα του σε κάθε άγγιγμα» είπε η γιατρός.
Επίσης, σημάδια κακοποίησης είναι οι κακώσεις στο λαιμό, στα μάτια, στα αυτιά, στην περιγενητική περιοχή, τα κατάγματα σε διαφορετικούς χρόνους, εγκαύματα συμμετρικά ή οριοθετημένα για τα οποία πηγαίνουν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια καθυστερημένα, η ρήξη πρωκτικού δακτυλίου, επουλωθείσες ρήξεις του υμένα, αιδοιοκολπίτιδες στα κοριτσάκια και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Κακοποίηση δείχνουν επίσης η ανεπαρκής σίτιση, η επιθετικότητα ή η απόσυρση/απομόνωση στο σχολείο, και όταν το παιδί μιλάει συνέχεια για αυτοκτονίες.
Τι πρέπει να κάνουν οι ειδικοί
Οι παιδίατροι σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όταν διαπιστώνουν ισχυρές ενδείξεις κακοποίησης θα πρέπει άμεσα να ενημερώσουν το εφημερεύον νοσοκομείο και να ζητήσουν την εισαγωγή του, αναφέρει η Καραγιαννοπουλου.
Αν αρνηθεί ο κηδεμόνας τότε καλούν τον εισαγγελέα ανηλίκων.
Βεβαίως σε σοβαρά περιστατικά καλούν άμεσα τις εισαγγελικές αρχές γεγονός που πλέον διευκολύνεται από τον πρόσφατο σχετικό νόμο Φλωρίδη κατά της βίας σε λειτουργούς υγείας διότι μέχρι πρότινος υπήρχε ένας δισταγμός λόγω των αντιποίνων της οικογένειας με χρόνιες δικαστικές διαμάχες.
«Σήμερα ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να καταγγέλλει τα σχετικά περιστατικά χωρίς δεύτερη σκέψη» τόνισε η γιατρός.
Απαραίτητη η ενδυνάμωση των παιδιών
Αυτό που θα πρέπει να γίνει ώστε να προστατευθούν τα παιδιά είναι να ενδυναμώσουν τα ίδια, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Να ενημερωθούν πρώτα από όλα, από εκεί θα ξεκινούσαμε την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και των ποικίλων μορφών της, αναφέρει η κ. Καραγιαννοπούλου.
«Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής. Φυσικά θα πρέπει να ενημερωθούν οι επαγγελματίες της υγείας, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και γενικότερα η κοινωνία ώστε να εξαλειφθούν τα περιστατικά βίας» επεσήμανε.
Η πρόεδρος της ΕΕΚΠΒΕ μίλησε για τη στρατηγική αντιμετώπισης της βίας σε παιδιά που πρέπει να ακολουθήσουμε ως πολιτεία και ως κοινωνία.
«Να εφαρμοστεί ένα νομικό πλαίσιο για την υγεία του παιδιού. Να θεσπιστούν κανόνες για να αλλάξει η νοοτροπία, πχ να μην θεωρούμε ότι δεν κάτι σοβαρό μια σεξουαλική ενόχληση ενός κοριτσιού ή επιθετικότητα στα αγόρια. Να υπάρξει ένα ασφαλές περιβάλλον από πλευράς της κοινωνίας, εκεί όπου υπάρχουν ενδείξεις, πχ στη Θεσσαλονίκη έχουμε τον Δενδροπόταμο εκεί πρέπει να πέσουν τα φώτα της φροντίδας του κράτους ώστε να μην υπάρξουν παρεκκλίσεις, οι γονείς που βρίσκονται σε δυσκολότερη οικονομική κατάσταση ή είναι χρήστες να υποστηριχθούν, διότι τα παιδιά είναι ακόμη στους δρόμους και δεν πηγαίνουν σχολείο. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει μια ανταπόκριση σε καταγγελίες και αναφορές, να υπάρξουν δηλαδή οι ανάλογες δομές και υποδομές της πολιτείας ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κακοποίηση (σεξουαλική, λεκτική, παιδική εργασία, παραμέληση κλπ) Και τέλος είναι η εκπαίδευση του παιδιού σε ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορούν να ενδυναμωθούν και να αποκτησουν δεξιότητες».
Ανεπανόρθωτες ζημιές
Η Άννα Γεωργιάδου, κοινωνική λειτουργός της Ομάδας Προστασίας Ανηλίκων Δήμου Θεσσαλονίκης μίλησε για όλες τις μορφές βίας (παιδική εργασία, παραμέληση, σωματικές τιμωρίες κλπ) καθώς και τις επιπτώσεις στο ψυχισμό των παιδιών που εμφανίζουν συχνά αυτοκτονικές τάσεις, αυτοτραυματισμούς και κατάθλιψη.
Μίλησε δε για τη μαθημένη αβοηθησία, μία στάση παθητικότητας και υποταγής σε καταστάσεις οι οποίες είναι συνήθως δυσάρεστες. Συνήθως προκαλείται έπειτα από μια τραυματική εμπειρία και κυρίως σε γυναίκες που πιστεύουν ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να τερματίσουν τις επώδυνες καταστάσεις. Οι ανήλικες δε που βλέπουν τις μητέρες τους να κακοποιούνται και να μην κάνουν κάτι ώστε να το αντιμετωπίσουν, λαμβάνουν το μήνυμα ότι είναι ανίκανες κι αυτές να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ζωής τους κι αυτό τα οδηγεί σε κατάθλιψη διότι ταυτίζονται μαζί τους. Συνήθως παρατηρούνται προβλήματα στη ψυχική και σωματική υγεία, με παχυσαρκία και καρδιολογικές παθήσεις. Με την αναφορά στον αρμόδιο ή στην αρμόδια εισαγγελέα ξεκινά η κοινωνική έρευνα, δηλαδή θα πάμε στο σπίτι του παιδιού για να διερευνήσουμε αλλά και να βοηθήσουμε τους γονείς στον εντοπισμό των υπευθύνων της κακοποίησης.