Ανησυχητικά είναι τα στατιστικά νέων κρουσμάτων καρκίνου, ενώ απίστευτα χαμηλά είναι τα ποσοστά προληπτικού ελέγχου στην Ελλάδα.
Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει ο καρκίνος παγκοσμίως και υπολογίζεται ότι μέχρι το 2035 θα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου εκτοπίζοντας τα καρδιαγγειακά νοσήματα με μία αύξηση των θανάτων από καρκίνο κατά 24% και πλέον.
Στη χώρα μας σχεδόν το ένα τέταρτο των θανάτων οφείλεται στον καρκίνο. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και καταγράφονται 32.000 θάνατοι από τη νόσο. Ακόμα και σήμερα, ο καρκίνος αποτελεί για την Ελλάδα τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αποτελεί, όμως, την πρώτη αιτία θανάτου για την ηλικιακή ομάδα από 65 μέχρι 74 ετών, αναφέρει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας Ιωάννης Καραϊτιανός, με αφορμή την 4η Φεβρουαρίου Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου.
Οι συχνότεροι καρκίνοι
Η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και αποτελεί το 14% του συνόλου των διαγνώσεων καρκίνου.
Στη χώρα μας το 2020 καταγράφηκαν 8.960 νέα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα και σημειώθηκαν 7.662 θάνατοι.
Ο συχνότερος καρκίνος στη γυναίκα είναι ο καρκίνος του μαστού με 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου και 90.000 θανάτους ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπολογίζεται ότι περισσότερο από 1 γυναίκα στις 9, θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της. Στη χώρα μας τα νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού είναι 7.770 ετησίως και οι θάνατοι 2.330.
Μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα είναι ο καρκίνος του προστάτη που αποτελεί και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Στην Ελλάδα διαγνώστηκαν το 2020 (έκθεση Globocan) 6.217 νέα κρούσματα και 1.835 θάνατοι.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την 3η αιτία θανάτου από καρκίνο και για τα δύο φύλα, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα και του προστάτη για τους άνδρες, και τον καρκίνο του πνεύμονα και του μαστού για τις γυναίκες. Στην Ελλάδα το 2020 διαγνώστηκαν 6.529 νέα κρούσματα καρκίνου παχέος εντέρου και 3.431 θάνατοι (Globocan).
Οι καρκίνοι που παρουσιάζουν αύξηση
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία σημαντική αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως στην Ελλάδα με 5.645 νέα κρούσματα ετησίως και 1.543 θανάτους το 2020 (Globocan).
Αυξητικές τάσεις καταγράφονται εξάλλου στον καρκίνο του παγκρέατος, των χοληφόρων, της μήτρας και των ωοθηκών, του νεφρού και το μελάνωμα.
Εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά προληπτικού ελέγχου
Ο κ. Καραϊτιανός, αναφέρει ότι, την τελευταία 4ετία, σημειώθηκε μία μεγάλη καθυστέρηση στη διάγνωση νέων κρουσμάτων καρκίνου παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, λόγω της παραμέλησης από τον γενικό πληθυσμό του τακτικού προσυμπτωματικού ελέγχου, ως συνέπεια της πανδημίας.
Σε μια πρόσφατη ερευνητική καταγραφή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου για την All.Can, ανεδείχθη ότι στη χώρα μας μόνο το 11% των διαγνώσεων καρκίνου έγιναν κατά τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου (check up), ποσοστό απαράδεκτα χαμηλό για ευρωπαϊκή χώρα. Αντίθετα, το 50% των καρκίνων διαγνώστηκαν κατά τον έλεγχο για άλλο πρόβλημα υγείας του πάσχοντος και παρατηρήθηκε μια καθυστέρηση στη διάγνωση πάνω από 2 μήνες από την πρώτη επίσκεψη του ατόμου στον γιατρό.
Υπολογίζεται ότι μόνο το 25-30% των Ελληνίδων που θα έπρεπε να κάνουν Τεστ Παπανικολάου υποβάλλονται σε έλεγχο και μάλιστα μόλις μία φορά κάθε 2-3 έτη, ενώ εξάλλου μόλις το 40% των γυναικών που πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία, ελέγχεται μαστογραφικά, σύμφωνα με στοιχεία της All.Can.
Δυστυχώς, παρά τη διαρκή ενημέρωση και τις προσπάθειες που γίνονται σε όλη την Ευρώπη για την καθιέρωση πληθυσμιακού προσυμπτωματικού ελέγχου για τις συχνότερες μορφές καρκίνου (μαστού, πνεύμονα, παχέος εντέρου, προστάτη, τραχήλου μήτρας, κλπ.) που οδηγούν σε μείωση μέχρι και 70% της θνησιμότητας (από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας) και μέχρι 35% (από καρκίνο του μαστού), η συμμόρφωση του γενικού πληθυσμού παραμένει χαμηλή και οι γεωγραφικές ανισότητες μεγάλες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Σε εξέλιξη πρόγραμμα δωρεάν προσυμπτωματικού ελέγχου
Στη χώρα μας με τη βοήθεια πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα δωρεάν προσυμπτωματικού πληθυσμιακού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού με μαστογραφίες σε γυναίκες ηλικίας από 50 έως 69 ετών με ικανοποιητική ανταπόκριση.
Κατά τους πρώτους μήνες της εφαρμογής του προγράμματος εστάλησαν 1.300.000 μηνύματα και πραγματοποιήθηκαν περίπου 80.000 μαστογραφίες ενώ παρατηρήθηκαν περίπου 5.000 ευρήματα που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Εξάλλου, υπάρχει εν εξελίξει ευρύτατη καμπάνια ενημέρωσης για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού για τον ιό του HVP σε αγόρια και κορίτσια έως 18 ετών και έχει προγραμματισθεί ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
«Δυστυχώς μέχρι σήμερα, η έλλειψη Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών δεν επέτρεψε την ακριβή καταγραφή στη χώρα μας των νέων κρουσμάτων καρκίνου, τους θανάτους αλλά και την επιβίωση των ασθενών και γενικότερα τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αντιμετώπισης του καρκίνου, με αποτέλεσμα την αδυναμία χάραξης μίας εθνικής στρατηγικής-σχεδίου για την ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου και την ορθολογική κατανομή των διατιθέμενων πόρων γι’ αυτήν», αναφέρει ο κ. Καραϊτιανός .
Επιπλέον η διεπιστημονική συνεργασία των Χειρουργών Ογκολόγων με τις συναφείς ειδικότητες των Παθολόγων Ογκολόγων και των Ακτινοθεραπευτών είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό της βέλτιστης θεραπείας των καρκινοπαθών ασθενών.
Ο ρόλος του Ογκολογικού Συμβουλίου των Νοσοκομείων, νομοθετικά καθιερωμένος στη χώρα μας, από δεκαετίας και πλέον, πρέπει να είναι καθοριστικός και επιβεβλημένος για τη σωστή επιλογή των προς εγχείρηση ασθενών, την επιλογή του κατάλληλου χρόνου της επέμβασης αλλά και την εν γένει θεραπευτική προσέγγιση (προεγχειρητική ή μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία) και το είδος της χειρουργικής επέμβασης με στόχο την ίαση ή την καλύτερη επιβίωση των ασθενών με αποφυγή κατά το δυνατόν ακρωτηριαστικών επεμβάσεων και κατά συνέπεια την εξασφάλιση ικανοποιητικής ποιότητας ζωής.
Αυτό καθίσταται ακόμα πιο σημαντικό στις μέρες μας που αντιμετωπίζονται αφενός ασθενείς νεότερων ηλικιών και αφετέρου ηλικιωμένοι με πολλαπλά προβλήματα υγείας.
Όπως τονίζει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, Καθηγητής Χειρουργικής Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, δεν έχει αναγνωρισθεί ακόμα η Χειρουργική Ογκολογία ως ιατρική εξειδίκευση, όπως είναι η Παθολογική Ογκολογία και η Ακτινοθεραπεία, παρά την από 10ετίας και πλέον θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚεΣΥ), σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Επισημαίνει, ακόμη, ότι απαιτείται η οργάνωση εξειδικευμένων κέντρων αντιμετώπισης του καρκίνου κατά όργανο-στόχο (μαστός, παχύ έντερο-ορθό, οισοφάγος-στόμαχος, ήπαρ, πάγκρεας-χοληφόρα, γυναικολογικός καρκίνος, καρκίνος κεφαλής και τραχήλου, μελάνωμα, κλπ.), χωροταξικά κατανεμημένων στην επικράτεια, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις απαιτήσεις αλλά και τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Είναι βέβαιο ότι η δημιουργία τέτοιων εξειδικευμένων κέντρων θα βοηθήσει την καλύτερη και αποδοτικότερη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο στη χώρα μας.