Η φαρμακευτική πολιτική δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει τη δυσμενώς εξελισσόμενη κατάσταση, αναφέρει το PIF και κάνει λόγο για δραματικές ελλείψεις καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα.
Η φαρμακευτική δαπάνη συνεχίζει να αυξάνεται, οι υποχρεωτικές επιστροφές αγγίζουν ύψη ρεκόρ και οι φαρμακευτικές εταιρείες ήδη αντιμετωπίζουν θέμα βιωσιμότητας. Τα στοιχεία είναι απαισιόδοξα και οι εκπρόσωποι των εταιρειών κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για δραματικές ελλείψεις καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα. Με βάση τις εκτιμήσεις τους, μέσα σε 4 χρόνια από σήμερα, οι φαρμακευτικές θα πρέπει να καλύπτουν τη χρηματοδότηση των αναγκών των πολιτών σε καινοτόμα σκευάσματα, σε ποσοστό 90%.
PIF: Σοβαρό πρόβλημα πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες για τους ασθενείς στην Ελλάδα
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση οι εταιρίες έχουν ξεκινήσει διαβούλευση για τη σύναψη συμφώνου συνεργασίας με την Πολιτεία για μία εθνική φαρμακευτική στρατηγική, καθώς σύμφωνα με το PhARMA Innovation Forum Greece (PIF) η παρούσα χρονική στιγμή είναι εξαιρετικά κρίσιμη καθώς:
- Τα σημειώματα που αφορούν το πρώτο εξάμηνο του 2023 δείχνουν ότι οι υποχρεωτικές επιστροφές αγγίζουν ύψη ρεκόρ.
- Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δεν έχουν αποδώσει ακόμα τα αναμενόμενα, π.χ. ΑΜΚΑ.
- Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος, καθώς οι εταιρείες ήδη αντιμετωπίζουν θέμα βιωσιμότητας.
- Η φαρμακευτική δαπάνη συνεχίζει να αυξάνεται, πάρα τα κυβερνητικά μέτρα, που σημαίνει ότι οι προσωρινές ενέσεις χρηματοδότησης μέσω του RRF δεν θα μειώσουν αρκετά τις υποχρεωτικές επιστροφές.
- Η εκτόξευση της δαπάνης του ΙΦΕΤ είναι ένας σημαντικός παράγοντας επιβάρυνσης στο κανάλι του ΕΟΠΥΥ.
- Η πίεση στα φάρμακα που διακινούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και τα δημόσια νοσοκομεία και αφορούν ασθενείς με πολύ σοβαρές παθήσεις θα επιδεινώνεται συνεχώς.
- Υπάρχει άνιση μεταχείριση των καναλιών της καινοτομίας σε σχέση με το retail και συνεπώς άνιση μεταχείριση θεραπευτικών κατηγοριών και ασθενών.
Η υφιστάμενη φαρμακευτική πολιτική δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει τη δυσμενώς εξελισσόμενη κατάσταση καθώς εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από:
Υποχρηματοδότηση: Από το 2022, οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι ο κύριος χρηματοδότης του φαρμάκου (52% υποχρεωτικές πληρωμές έναντι 48% δημόσιος προϋπολογισμός).
Ανισότητες στην κατανομή των πόρων: Το 2023, η υπέρβαση εκτιμάται 74% στα νοσοκομειακά καινοτόμα φάρμακα, 62% στα καινοτόμα φάρμακα του ΕΟΠΥΥ και 44% στα προϊόντα λιανικής.
Έλλειψη σταθερότητας & προβλεψιμότητας: Η ρήτρα συνυπευθυνότητας που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λήγει το 2025 και δεν υπάρχει καμία δέσμευση της Πολιτείας για την επόμενη ημέρα. Αντίθετα, οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν έχουν ακόμη λάβει τα συνολικά σημειώματα του 2023. Για τα δε νοσοκομειακά φάρμακα δεν έχει εκδοθεί ούτε καν το σημείωμα clawback του πρώτου εξαμήνου του 2023.
Καθυστέρηση στα μέτρα για τον έλεγχο της ζήτησης: Ψηφιακά εργαλεία όπως δεσμευτικά θεραπευτικά πρωτόκολλα, ηλεκτρονική διασύνδεση των νοσοκομείων, ΑΗΦΥ, DRGs θα προάγουν τη χρηστή διαχείριση της φαρμακευτικής δαπάνης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς υγείας.
Οι παραπάνω στρεβλώσεις αγγίζουν και τους ασθενείς. Το 2023, το 50% των καινοτόμων φαρμάκων που είχαν λάβει έγκριση από τον EMA την προηγούμενη τετραετία δεν ήταν διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς.
Σε ύψη ρεκόρ οι υποχρεωτικές επιστροφές
Σύμφωνα με το PhARMA Innovation Forum (PIF), με βάση την υπάρχουσα κατάσταση οι συνολικές επιστροφές (clawback και rebate) στα νοσοκομειακά φάρμακα, για το 2023, διαμορφώνονται στο 81,9% των συνολικών πωλήσεων, ενώ το 2028 θα φτάσουν το 92,3%. Στη δε κατηγορία των φαρμάκων υψηλού κόστους (ΦΥΚ), που διακινούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, τα νούμερα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 86,9% από 67,6% το 2023.
Σύμφωνο Συνεργασίας Πολιτείας -Φαρμακοβιομηχανίας
Το Pharma Innovation Forum αναλαμβάνει πρωτοβουλία να προτείνει την εκπόνηση και εφαρμογή ενός Συμφώνου Συνεργασίας ανάμεσα στην πολιτεία και τη φαρμακοβιομηχανία με σκοπό:
- Την έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες.
- Την εξυγίανση της φαρμακευτικής πολιτικής με όρους βιωσιμότητας και δίκαιης συνυπευθυνότητας.
- Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας και την προσέλκυση επενδύσεων που υποστηρίζουν επίσης τον στόχο της κυβέρνησης να καθιερώσει την Ελλάδα ως βασικό φαρμακευτικό κόμβο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Το Σύμφωνο Συνεργασίας που προτείνεται:
- Είναι προϊόν συναπόφασης και εκπροσωπείται από τριμερές σχήμα από την πλευρά της Κυβέρνησης (Υπουργεία Υγείας, Οικονομικών, Ανάπτυξης) και PIF, ΣΦΕΕ, ΠΕΦ από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας. Στη διαδικασία αυτή θα πρέπει να υπάρξει διαβούλευση και με τις ενώσεις ασθενών.
- Παρέχει προβλεψιμότητα και σταθερότητα, μέσω ενός πλάνου δράσης τριετούς ορίζοντα.
- Περιέχει συγκεκριμένους στόχους, πολιτικές, προϋπολογισμό, χρονοδιάγραμμα και δείκτες μετρησιμότητας.
Οι ενδεικτικές περιοχές δεσμεύσεων από την πλευρά της Πολιτείας που προτείνονται είναι:
Επαρκής προϋπολογισμός φαρμάκου με προσθήκη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων (Σχήμα Μεταβατικής Αποζημίωσης), ανακατομή πόρων μεταξύ καναλιών με σκοπό τη σύγκλιση της υπέρβασης και θέσπιση ανώτατου ορίου στο ποσοστό συμμετοχής των φαρμακευτικών εταιρειών στη βάση μίας δίκαιης και βιώσιμης συνυπευθυνότητας,
Δέσμη μέτρων για τον έλεγχο της κατανάλωσης με έμφαση στα ψηφιακά εργαλεία –όπως δεσμευτικά θεραπευτικά πρωτόκολλα- και ενίσχυση πολιτικών υποκατάστασης,
Επαναπροσδιορισμός των κριτηρίων συμψηφισμού clawback έναντι R&D επενδύσεων.
Ενδεικτικές περιοχές δεσμεύσεων από την πλευρά της καινοτόμου φαρμακοβιομηχανίας:
Εντατικότερο επενδυτικό αποτύπωμα στην κλινική έρευνα,
Συνεργασία σε προγράμματα εκσυγχρονισμού του ΕΣΥ και προσέλκυσης επενδύσεων (PIF Big Data / RWD Program, PIF Accelerator για την παροχή τεχνογνωσίας για την αποδοτικότερη χρήση της φαρμακευτικής περίθαλψης).
Το Pharma Innovation Forum εκκινεί τον δημόσιο διάλογο για το Σύμφωνο Συνεργασίας και καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε συνεργασία για την υλοποίηση αυτού του οράματος ως τη βάση για μία βιώσιμη φαρμακευτική πολιτική προς όφελος των ασθενών και της εθνικής οικονομίας.