Το πρώτο βραβείο «Γιάννης Κυριόπουλος» απονεμήθηκε στον καθηγητή Ηλία Μόσιαλο, στο πλαίσιο του Πανελληνίου Συνεδρίου για τα οικονομικά και τις πολιτικές της Υγείας.
Ο Ηλίας Μόσιαλος είναι Καθηγητή Πολιτικής Υγείας και κάτοχο της έδρας Brian-Abel Smith του London School of Economics. Το βραβείο θεσμοθετήθηκε πέρυσι από το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας, πρόεδρος του οποίου υπήρξε ο αείμνηστος Γιάννης Κυριόπουλος.
Εκπροσωπώντας την επιτροπή βράβευσης, η κ. Ελπίδα Πάβη ανέφερε ότι το βραβείο απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε ένα άτομο το οποίο έχει διακριθεί στο πεδίο της έρευνας, της πολιτικής ή της επιχειρηματικότητας, με αντικείμενο τα οικονομικά και τις πολιτικές της υγείας, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική πολιτική και ασφάλιση και τη φαρμακευτική πολιτική.
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, το οποίο δωρίζεται σε φιλανθρωπικό οργανισμό επιλογής του βραβευόμενου. Στην προκειμένη περίπτωση, ο βραβευθείς καθηγητής Μόσιαλος επέλεξε να δωρίσει το ποσό στα παιδικά χωριά SOS.
Ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος διαθέτει εκτενέστατη ακαδημαϊκή δραστηριότητα και συστηματική συνεργασία με πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, αλλά και άλλων χωρών.
Αποτελεί ένα ξεχωριστό παράδειγμα ακαδημαϊκού δασκάλου, με επίδραση και απήχηση σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο στην έρευνα όσο και στη διδασκαλία, αλλά και σε θέματα εφαρμοσμένης πολιτικής υγείας και έχει λάβει πολλές διακρίσεις.
Ευρωπαϊκή πολιτική υγείας
«Κανένας μας δεν θα ήταν σήμερα εδώ αν δεν υπήρχε ο Γιάννης Κυριόπουλος», δήλωσε εμφατικά ο Καθηγητής Μόσιαλος στην αρχή της ομιλίας του. Η ομιλία επικεντρώθηκε στην ευρωπαϊκή πολιτική υγείας, η οποία έχει άμεσες επιπτώσεις στο εθνικό σύστημα υγείας, αλλά και στην πολιτική υγείας στη χώρα μας.
Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της ΕΕ και των κρατών-μελών, όπως δήλωσε: η συνταγματική ασυμμετρία. Τόνισε την ανάγκη για κοινές ευρωπαϊκές παρεμβάσεις, ειδικότερα όταν υπάρχουν φαινόμενα τα οποία επηρεάζουν τη ζωή όλων μας, ή όπου υπάρχει προστιθέμενη αξία από την παρέμβαση της ΕΕ.
Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να υπάρξει μια ευρωπαϊκή πολιτική για την υγεία. Με αφορμή γεγονότα κατά την πανδημία, ξεκίνησε η οριοθέτηση μιας στρατηγικής προσέγγισης στα θέματα της υγείας.
Έτσι, δημιουργήθηκε ο νέος θεσμός, η Health Emergency Preparedness and Response Authority (HERA), ο οποίος υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Υγείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αναμένεται να οδηγήσει στην ενιαία πολιτική υγείας.
Ο νέος αυτός θεσμός διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση μιας πιθανής επόμενης κρίσης, η οποία είναι άγνωστο πότε θα εμφανιστεί και αν θα σχετίζεται με κάποιον καινούριο ιό, όμως τα προβλήματα της μικροβιακής αντοχής είναι ορατά.
Επιπλέον η Αρχή θα αναλάβει μια σειρά από ρόλους, όπως τη μέριμνα για ανάπτυξη παραγωγής δραστικών ουσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς αυτή η έλλειψη δημιουργεί γεωπολιτική εξάρτηση της ΕΕ. Επίσης, η HERA θα πρέπει να αρχίσει να δημιουργεί κι άλλους θεσμούς, όπως την επιτήρηση οικογενειών των ιών και τις γονιδιακές μεταλλάξεις τους, τη διασύνδεση με άλλους θεσμούς που επιχειρούν παράλληλα, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ.
Αναβάθμιση του ECDC
Μια άλλη σοβαρή εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η εξαγγελία σχεδίων για αναβάθμιση του ECDC, το οποίο ο Καθ. Μόσιαλος υποστήριξε πως θα πρέπει να εξελιχθεί σε ένα πανευρωπαϊκό κέντρο, το οποίο δεν θα περιλαμβάνει μόνο τις χώρες της ΕΕ, αλλά θα συμπίπτει με την ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, θα περιλαμβάνει δηλαδή και χώρες όπως η Τουρκία, το Ισραήλ, οι χώρες της βαλκανικής χερσονήσου, η Αρμενία, η Γεωργία, η Μολδαβία, η Ουκρανία και η Ρωσία.
Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας
Σημαντική πρωτοβουλία της ΕΕ είναι επίσης η ανάπτυξη του European Health Data Space (Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας), που στη χώρα μας δεν έχει προβληθεί ιδιαίτερα. Ωστόσο, η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα είναι σε πλεονεκτική θέση, δεδομένου ότι όλα τα στοιχεία υγείας συλλέγονται μέσω ενός μόνο φορέα, της ΗΔΙΚΑ. Ο καθηγητής επισήμανε ωστόσο, ότι δεν διαθέτουμε κέντρο ανάλυσης των δεδομένων ενώ έχουμε μια τεράστια άθροιση δεδομένων.
Ο κ. Μόσιαλος αναφέρθηκε επίσης στην εξαγγελία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τις ευκαιρίες που συνεπάγεται για την Ελλάδα εάν πετύχει να γίνει χώρα αναφοράς έγκρισης φαρμάκων.
Τεχνητή Νοημοσύνη
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) είναι άλλος ένας τομέας στον οποίο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Δεδομένου ότι η ΑΙ θέτει σημαντικά θέματα εθνικής καθώς και ευρωπαϊκής κυριαρχίας, χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή πολιτική για την ΑΙ και μια παγκόσμια συνθήκη. Στη χώρα μας πρόσφατα συστάθηκε εθνική επιτροπή για την ΑΙ, όμως, στη νεοσυσταθείσα εθνική επιτροπή απουσιάζει ο τομέας της υγείας, παρόλο που το 60% των δεδομένων αφορούν στην υγεία.
Τέλος, ο Καθ. Μόσιαλος αναφέρθηκε στο πολύ σημαντικό θέμα της αξιολόγησης της βιοϊατρικής τεχνολογίας. Το 2025 η αξιολόγηση αυτή θα γίνεται πλέον από ένα κεντρικό ευρωπαϊκό σύστημα, με συνεκτίμηση της κλινικής αποτελεσματικότητας μεταξύ των οργανισμών αξιολόγησης βιοϊατρικής τεχνολογίας των κρατών μελών. Η Ελλάδα δεν διαθέτει τέτοιον οργανισμό, αλλά η διαδικασία πρόκειται να ενταχθεί στο πλαίσιο του αναβαθμισμένου ΕΟΦ.
Ο Καθηγητής Μόσιαλος έκλεισε την ομιλία του με ένα αισιόδοξο μήνυμα, λέγοντας ότι έχουμε δυνατότητες να παίξουμε κεντρικό ρόλο στην ΕΕ. Αν βρούμε καλύτερους όρους διασύνδεσης των κρατικών θεσμών με τα πανεπιστήμια, την κοινωνία και την επιχειρηματικότητα, η χώρα μας μπορεί να πάει πολύ μπροστά. Και το αξίζουμε μετά από 12-13 χρόνια κρίσεων.