Η δύσκολη εξίσωση καινοτομία-κόστος-βιωσιμότητα στο επίκεντρο ημερίδας του ΙΦΕΤ. Γιατί αυξάνεται η δαπάνη του Οργανισμού.
H καινοτομία πρέπει να στηριχθεί και ο ασθενής πρέπει να βρίσκει το φάρμακό του όταν το έχει ανάγκη. Αυτή είναι η μία παράμετρος. Η άλλη έχει να κάνει με την βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Οι ανθρώπινες ανάγκες αυξάνονται και οι πόροι είναι περιορισμένοι. Αυτά τα δύο στοιχεία πρέπει να συγκεραστούν, διότι σε διαφορετική περίπτωση τα συστήματα δεν θα είναι βιώσιμα. Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα της ημερίδας που διοργάνωσε Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ).
Οι προτάσεις του υπουργού Υγείας
«Όλες οι μελέτες μέχρι τώρα δείχνουν ότι η ταχύτητα πρόσβασης των ασθενών στην Ελλάδα στα καινοτόμα φάρμακα είναι λίγο πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ», είπε από την πλευρά του ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης και σημείωσε ότι «βασική αρχή είναι να πηγαίνει το φάρμακο που πρέπει, στον ασθενή που πρέπει και όχι να είναι η κατάσταση ανεξέλεγκτη διότι τότε ο προϋπολογισμός δεν θα έφτανε».
Αναφερόμενος στον ΙΦΕΤ ο υπουργός Υγείας τόνισε ότι συμβαίνει το εξής οξύμωρο. Από την μία πλευρά αν κρίνουμε τις δαπάνες του ΙΦΕΤ ανά ΑΜΚΑ καταγράφεται μείωση 20%, από την άλλη η δαπάνη είναι αυξημένη διότι έχουμε τους διπλάσιους ΑΜΚΑ που εξυπηρετούνται μέσω ΙΦΕΤ. Ο υπουργός εξήγησε ότι η αύξηση προκύπτει από τις νέες θεραπείες και απευθυνόμενος στις εταιρίες ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμεί οι υποχρεωτικές επιστροφές να γίνουν εργαλείο διάκρισης. «Η προσπάθεια μας» είπε, «το clawback να μπει σε κάποια όρια διότι είναι αδιανόητο το ύψος που έχει φτάσει».
Μέσω ΙΦΕΤ κάποιες εταιρίες γλιτώνουν rebate και clawback και το φορτώνουν σε άλλες και αυτό «δεν με βρίσκει σύμφωνο. Το θεωρώ μεγάλη στρέβλωση του συστήματος», τόνισε.
Ο κ. Γεωργιάδης, επιπλέον, μίλησε και για ένα τριετές μνημόνιο συνεργασίας που θα γίνει μέσα στο 2024 με τις φαρμακευτικές εταιρίες, ώστε να γνωρίζουν ποιο είναι το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται.
Η αντίφαση των δαπανών του ΙΦΕΤ
Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΙΦΕΤ Ελευθερία Τοκατλίδη στην εισαγωγική της ομιλία ανέφερε ότι το ινστιτούτο δραστηριοποιείται κυρίως στην παραγωγή, εισαγωγή και διάθεση φαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία δεν κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά από ιδιωτικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις, πλην όμως κρίνονται ως απολύτως απαραίτητα για την θεραπεία των ασθενών και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Αλλαγές στο ΙΦΕΤ και την εισαγωγή φαρμάκων – Μέτρα για τη συγκράτηση της δαπάνης
Σημείωσε ότι η αύξηση της δαπάνης του ΙΦΕΤ εμπεριέχει μια αντίφαση, διότι μιλάμε για εισαγωγή καινοτόμων φαρμάκων που είναι ακριβά.
Η δαπάνη το 2020 ήταν 126 εκατ. ευρώ και το 2023 έφθασε τα 266 εκατ. ευρώ με αυξητική τάση, διότι υπάρχουν νέες διαγνώσεις και ζήτηση για εξειδικευμένες θεραπείες.
Από την άλλη, τα στοιχεία δείχνουν πως έχουμε για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια μία σημαντική μείωση του κόστους των εισαγωγών. Ειδικότερα:
- το πρώτο εξάμηνο του 2024, σε 407 κωδικούς φαρμάκων παρουσιάζεται μείωση κόστους, αποδεικνύοντας την επιτυχία των προσπαθειών για οικονομική βιωσιμότητα και την παροχή πιο προσιτών φαρμακευτικών επιλογών στους ασθενείς.
- Αυτή η προσπάθεια έχει οδηγήσει σε μείωση στη μέση τιμή αγοράς κατά 24% το 2024 σε σύγκριση με το 2023 και εξοικονόμηση που υπολογίζεται σε 31,9 εκατ ευρώ.
- Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, εισήχθησαν 82 νέα φάρμακα στην αγορά, με κόστος 7.7 εκατ., ήτοι το 5,58% των συνολικών «πωλήσεων» του ΙΦΕΤ. Σε αντιστοιχία, το 2023 είχαν εισαχθεί 118 νέα φάρμακα, τα οποία συνεισέφεραν «πωλήσεις» 48.5 εκατ. (18% των συνολικών πωλήσεων της χρονιάς).
Ορφανά φάρμακα
- Οι συνολικές «πωλήσεις» των ορφανών φαρμάκων για το έτος 2023 ανήλθαν σε 92.8 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 35% του συνόλου των ετήσιων πωλήσεων. Για το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι πωλήσεις ορφανών φαρμάκων ανήλθαν σε €47.1εκ , αποτελώντας το 34% των συνολικών πωλήσεων της περιόδου.
- Εξ αυτών, φάρμακα αξίας €28εκ έχουν λάβει έγκριση από τον FDA, ενώ φάρμακα αξίας €44.5εκ έχουν έγκριση από τον ΕΜΑ. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η δαπάνη για τα ορφανά φάρμακα παραμένει ανελαστική, δεδομένου ότι αφορά θεραπείες για σπάνιες και συχνά σοβαρές παθήσεις, χωρίς εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.
Ανορθόδοξη η πρόσβαση στο φάρμακο
Από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου ανέφερε ότι η πρόσβαση των ασθενών στο φάρμακο «είναι καλή αλλά ανορθόδοξη», διότι σημαντικό κομμάτι φαρμάκων έρχεται στη χώρα μέσω ΙΦΕΤ και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το δούμε.
Επανέλαβε την πρόταση του ΣΦΕΕ για συστηματική καταγραφή της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων και αναφέρθηκε σε έξι άξονες για την Εθνική Στρατηγική για τα Σπάνια Νοσήματα.
Επένδυση σε πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση, αναβάθμιση Κέντρων Εμπειρογνωμοσύνης Σπανίων Νοσημάτων, πρόσβαση σε νέες θεραπείες, στήριξη κλινικών μελετών, ενημέρωση και εκπαίδευση των γιατρών και δημιουργία πλατφόρμας διαλόγου.