Τι λέει στο oloygeia.gr για το φαινόμενο της βίας που παρουσιάζει αύξηση ο ευρωβουλευτής της ΝΔ-Ψυχίατρος, Στέλιος Κυμπουρόπουλος. Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνει η Ευρώπη και η Ελλάδα για να ξεριζωθεί η βία.
Ανησυχία προκαλεί η αυξητική τάση των δεικτών της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία έχει ξεκάθαρη έμφυλη ταυτότητα και αυτό το αποδεικνύουν τα στοιχεία. Ενδεικτικό είναι πως το 2020 είχαν σημειωθεί 5.413 περιστατικά, ενώ από τις αρχές του 2023 μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου, σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ, έχουν γίνει 9.860 καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία, εκ των οποίων 8.409 αφορούν γυναίκες. Η έμφυλη βία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που μπορεί να λάβει χώρα με διαφορετικές μορφές και ποικίλες συνέπειες. Στην Ευρώπη μία στις τρεις γυναίκες δηλώνει ότι έχει υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία.
Με αφορμή τα αυξανόμενα περιστατικά, το oloygeia.gr ζήτησε την επιστημονική, αλλά και πολιτική άποψη του ευρωβουλευτή της ΝΔ-Ψυχιάτρου Στέλιου Κυμπουρόπουλου.
«Απέναντι στα περιστατικά ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας που με ολοένα και με μεγαλύτερη συχνότητα συμβαίνουν και προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης, κανείς δεν μπορεί και δεν δικαιούται να μείνει ασυγκίνητος. Ακόμη και το εύλογο ερώτημα «Έχουν όντως πολλαπλασιαστεί στις μέρες μας αυτά τα περιστατικά, ή απλώς πλέον δεν τα κρύβουμε κάτω από το χαλί στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν;» εντέλει μικρή σημασία έχει. Το σημαντικό είναι ως κοινωνία να αντιδράσουμε, υπεύθυνα, συστηματικά και αποτελεσματικά για να ξεριζωθεί η βία», τονίζει ο κ. Κυμπουρόπουλος.
Ας ξεκινήσουμε όμως με το τι μας καταδεικνύουν τα δεδομένα!
«Η ενδοοικογενειακή βία έχει ξεκάθαρη έμφυλη ταυτότητα: Βάσει των δεδομένων της ΕΛΑΣ, το 2022 καταγράφηκαν 10.166 άνδρες δράστες ενδοοικογενειακής βίας, σημειώνοντας αύξηση 34,3% σε σχέση με το 2021, ενώ οι γυναίκες δράστριες ανήλθαν στις 2.362. Μόνο το 2022, καταγράφηκαν 84 περιστατικά όπου ενήλικες γυναίκες έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακού βιασμού.
Η σεξουαλική βία αφορά το 4% των καταγγελιών για κακοποίηση. Οι άλλες μορφές κακοποίησης που αναφέρθηκαν ήταν σε ποσοστό 66% η ψυχολογική βία, 58% η λεκτική βία, 45% τα περιστατικά σωματικής βίας, και 7% η οικονομική βία. Επιπλέον, ένα ποσοστό 45% των θυμάτων ανέφερε συνοίκηση με τον δράστη».
Κορύφωση της έμφυλης βίας είναι οι γυναικοκτονίες. Στη χώρα μας, μόνο το διάστημα 2022-2023, 37 γυναίκες έχασαν μ’ αυτό τον φρικώδη τρόπο τη ζωή τους.
Πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο
Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μία στις τρεις γυναίκες δηλώνει ότι έχει υποστεί σωματική ή και σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών, ενώ περίπου 50 γυναίκες πεθαίνουν κάθε εβδομάδα λόγω ενδοοικογενειακής βίας.
«Βεβαίως, το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας είναι πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό, με αρκετούς και ποικίλους παράγοντες – βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς – να συντελούν στην εκδήλωσή του. Αυτή η περιπλοκότητα όμως δεν μπορεί να λειτουργεί ως άλλοθι αδράνειας και παραίτησης», αναφέρει ο κ. Κυμπουρόπουλος.
Σημειώνει ότι ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναλάβει πρωτοβουλίες όπως η Στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των Φύλων (2020-2025), για την Προστασία των Δικαιωμάτων των θυμάτων (2020-2025) και για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Φεβρουάριος 2021).
Στην Ελλάδα δε, πρέπει να σημειωθεί ότι μεταξύ άλλων, υπήρξε τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα με την οποία αυστηροποιήθηκαν οι ποινές για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας και κατά της γενετήσιας ελευθερίας, ενώ δημιουργήθηκαν ειδικές υπηρεσίες αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας στην Ελληνική Αστυνομία. Επίσης, υπάρχουν 6 γραφεία σε αστυνομικά τμήματα με 3.000 καταρτισμένους αστυνομικούς, 5 γραφεία προστασίας ανηλίκων και 73 ειδικές υπηρεσίες αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας.
Οφείλουμε όμως να συνεχίσουμε την προσπάθεια χωρίς διακοπή
«Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα θύματα έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν στις αρχές και τις κατάλληλες υποστηρικτικές υπηρεσίες – να ξέρουν ότι μπορούν να το κάνουν και να μην τις εμποδίζει ο φόβος του στιγματισμού, ή της σχετικοποίησης της καταγγελίας τους, που όχι μόνο οδηγεί σε ατιμωρησία του δράστη, αλλά συχνά κάνει το πρόβλημα ακόμη χειρότερο.
Δεύτερον, κι εξίσου σημαντικό, πρέπει να κινηθούμε αποτελεσματικά στο πεδίο της πρόληψης. Οι γυναίκες συνεχίζουν σε μεγάλο βαθμό να υφίστανται συστηματικές διακρίσεις στο εσωτερικό της οικογένειας, της εκπαίδευσης, της εργασίας, της κοινωνίας, με τις κακοποιητικές συμπεριφορές να θεωρούνται ακόμη σε κάποια περιβάλλοντα θεμιτό μέρος των έμφυλων στερεοτύπων».
Στο κρίσιμο πεδίο της οικογένειας, συνεχίζει ο κ. Κυμπουρόπουλος, ξέρουμε πλέον καλά ότι «τα ακατάλληλα γονεϊκά πρότυπα, η μη καλλιέργεια των απαραίτητων γνωστικο-συναισθηματικών δεξιοτήτων, η ύπαρξη ανεπίλυτων ζητημάτων που οδηγούν σε θυμό και παρορμητισμό, τα προβλήματα χρήσης ουσιών στο εσωτερικό της οικογένειας και τέλος, η απουσία ενός υποστηρικτικού κοινωνικού δικτύου μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση βίαιων συμπεριφορών».
Ταυτόχρονα, προσθέτει, στο πεδίο της σχολικής εκπαίδευσης, είναι απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να μεταλαμπαδεύουν στα παιδιά μέσα από βιωματικό τρόπο γνώσεις και υγιή ερεθίσματα που αφορούν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, την ισότητα των φύλων και τη διαχείριση της καθημερινής τους ζωής στην οικογένεια και το σχολείο, έτσι ώστε όχι μόνο να αναγνωρίζουν αλλά και να αποφεύγουν την άσκηση βίαιων συμπεριφορών.
«Η βία είναι εδώ. Θύτες και θύματα ζουν και κινούνται ανάμεσα μας. Μπροστά σε ένα τόσο πιεστικό και περίπλοκο πρόβλημα, οφείλουμε καθένας και καθεμιά από τη θέση του και με τις δυνάμεις του, να συμβάλουμε στη λύση. Να μιλήσουμε για την κακοποίηση, να μηδενίσουμε την ανοχή, να στηρίξουμε τα θύματα, να αλλάξουμε νοοτροπίες και πρακτικές. Είναι χρέος μας να τελειώνουμε μ’ αυτή τη μάστιγα που ταλανίζει τα θύματα», καταλήγει ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος.