Σε κοινή τους έκθεση 5 οργανισμοί της ΕΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα μυκητοκτόνα φάρμακα με την ουσία αζόλη, που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και την κηπουρική.
Η εκτεταμένη χρήση μυκητοκτόνων που περιλαμβάνουν αζόλες (κατηγορία χημικών ενώσεων), ιδιαίτερα σε ορισμένες γεωργικές και κηπουρικές πρακτικές, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικότητας των μυκήτων Aspergillus σε βασικές αντιμυκητιασικές θεραπείες.
Αυτό το σημαντικό συμπέρασμα επισημαίνεται σε έκθεση των πέντε οργανισμών υγείας και περιβάλλοντος της ΕΕ, με την υποστήριξη του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι οργανισμοί συνεργάστηκαν στο πλαίσιο της προσέγγισης «Ενιαία Υγεία» (One Health) για την αντιμετώπιση αυτής της αυξανόμενης απειλής.
Για πρώτη φορά, οι πέντε οργανισμοί της ΕΕ για την υγεία και το περιβάλλον – EFSA, ECDC, ECHA, EEA και EMA επανεξέτασαν πώς η χρήση παρασιτοκτόνων με αζόλες επηρεάζει τη δημόσια υγεία.
Επείγουσα η ανάγκη δράσης κατά της μικροβιακής αντοχής
Η χρήση των φαρμάκων με αζόλες
Τα φάρμακα με αζόλες είναι απαραίτητα για τη θεραπεία της ασπεργίλλωσης, μιας σοβαρής λοίμωξης που προκαλείται από μύκητες Aspergillus. Ωστόσο, αυτοί οι μύκητες γίνονται όλο και πιο ανθεκτικοί στις θεραπείες, καθιστώντας αυτές λιγότερο αποτελεσματικές.
Οι αζόλες χρησιμοποιούνται ευρέως σε προϊόντα φυτοπροστασίας (παρασιτοκτόνα) για την καταπολέμηση μυκητιακών ασθενειών στη γεωργία και την κηπουρική, ως κτηνιατρικά φάρμακα για τη θεραπεία μυκητιασικών λοιμώξεων σε ζώα, ως βιοκτόνα σε συντηρητικά ξύλου, ως βιομηχανικές χημικές ουσίες (π.χ. ενδιάμεσα προϊόντα και βαφές) και σε καλλυντικά (π.χ. ως παράγοντες κατά της πιτυρίδας).
Η κοινή έκθεση υπογραμμίζει ότι η ευρεία χρήση τους εκτός της ιατρικής, ιδιαίτερα στη γεωργία, συμβάλλει στον κίνδυνο ανθεκτικότητας των μυκήτων Aspergillus στις αζόλες.
Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ (2010–2021) και περιλαμβάνονται στην έκθεση, καταγράφουν τη χρήση των μυκητοκτόνων με αζόλες σε όλη την Ευρώπη. Τα προϊόντα φυτοπροστασίας αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των αναφερόμενων πωλήσεων σε όλους τους τομείς.
Οι δράσεις
Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι η αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας των Aspergillus στις αζόλες απαιτεί διατομεακή συνεργασία. Η προσέγγιση «One Health» συγκέντρωσε εμπειρογνώμονες της ΕΕ από την ιατρική, την κτηνιατρική, τη γεωργία και τις περιβαλλοντικές επιστήμες για να εξετάσουν τα υπάρχοντα δεδομένα, να εντοπίσουν τους παράγοντες που προάγουν την ανθεκτικότητα στις αζόλες και να προτείνουν μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχό της.
Αναγνωρίζοντας τη διασυνδεδεμένη φύση αυτής της πρόκλησης, οι ειδικοί των πέντε ευρωπαϊκών οργανισμών συνέστησαν τις ακόλουθες δράσεις:
- Προσθήκη νέων συγκεκριμένων απαιτήσεων στις διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης μυκητοκτόνων με αζόλες.
- Υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης νέων μυκητοκτόνων με καινοτόμους μηχανισμούς δράσης που δεν οδηγούν σε ανθεκτικότητα στα αντιμυκητιασικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ανθρώπινων λοιμώξεων.
- Τήρηση καλών γεωργικών και κηπουρικών πρακτικών, σωστή αποθήκευση οργανικών αποβλήτων, αποτελεσματική διαχείριση αποβλήτων και υπεύθυνη χρήση και απόρριψη προϊόντων που έχουν υποστεί επεξεργασία με αζόλες.
- Εφαρμογή αποτελεσματικής διαχείρισης αποβλήτων για ξύλο που έχει υποστεί επεξεργασία με βιοκτόνα αζολών.
- Συλλογή περισσότερων δεδομένων σχετικά με τη χρήση μυκητοκτόνων και αντιμυκητιασικών φαρμάκων με αζόλες.
- Περαιτέρω ανάπτυξη συγκεκριμένων τεχνικών οδηγιών και μεθοδολογιών εκτίμησης κινδύνου για τη στήριξη των ρυθμιστικών αποφάσεων σχετικά με την έγκριση των αζολικών ουσιών και την αντιμετώπιση του κινδύνου ανθεκτικότητας των Aspergillus στις αζόλες.
- Διεξαγωγή περαιτέρω έρευνας για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων αβεβαιοτήτων.