Μια αρχαία θεραπεία 2.500 ετών αποκαλύπτει νέες δυνατότητες για την ενίσχυση του μικροβιώματος του εντέρου. Θα μπορούσε ο πηλός της Λήμνου να μας οδηγήσει σε καινοτόμες θεραπείες για την υγεία μας σήμερα;
Μια ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε ότι ένα αρχαίο φάρμακο από πηλό, γνωστό ως «ο πηλός της Λήμνου» (Lemnian earth), μπορεί να εμπνεύσει νέες ιδέες για την υποστήριξη της υγείας του εντέρου στη σύγχρονη ιατρική. Η ομάδα θεωρεί επίσης ότι ο πηλός της Λήμνου πιθανώς αποτέλεσε το πρότυπο για τα σύγχρονα φαρμακευτικά χάπια ήδη από την 1η χιλιετία π.Χ., καθώς σχηματίζονταν σε μικρά σφαιρίδια, σφραγίζονταν με μια σφραγίδα και καταναλώνονταν με υγρά όπως το κρασί.
Ο παχύρρευστος κοκκινωπός πηλός, με τις μοναδικές θεραπευτικές ιδιότητες εξορυσσόταν στη Λήμνο, από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα.Θεωρούσαν ότι είχε αντισηπτική και αιμοστατική δράση, καταπολεμούσε τον πυρετό, θεράπευε προβλήματα του στομάχου και ήταν ισχυρό αντίδοτο σε δηλητήρια.
Βοηθούσε σε φλεγμονές του δέρματος και οι γυναίκες το έπιναν στην περίοδο ή για να επισπεύσουν τη γέννα. Πίστευαν επίσης ότι δρούσε κατά της πανώλης και της ελονοσίας.Το χρησιμοποιούσαν ως αλοιφή εξωτερικά στις πληγές ή το έπιναν διαλυμένο σε νερό.
Η νέα αυτή μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές των University of Strathclyde, Glasgow και του Πολυτεχνείου Κρήτης, υποδεικνύει ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες του πηλού της Λήμνου μπορεί να ήταν αποτέλεσμα ενός σκόπιμου συνδυασμού συγκεκριμένων αργίλων με ορισμένους μύκητες.
Πώς επηρεάζει ο καφές το έντερό μας- Πόσο πρέπει να πίνουμε για να αυξήσουμε τα «καλά» βακτήρια
Πηλός της Λήμνου: Η δύναμη στους μύκητες
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE, εξετάζει την επίδρασή του στο μικροβίωμα του εντέρου.Διαπιστώθηκε ότι ο συνδυασμός ορισμένων αργίλων με ευεργετικούς μύκητες μπορεί να παράγει ενώσεις που επηρεάζουν θετικά τα βακτήρια του εντέρου, βοηθώντας στη διατήρηση μιας ισορροπημένης μικροχλωρίδας του εντέρου, η οποία είναι βασικός παράγοντας για τη συνολική ευεξία.
Οι ερευνητές δηλώνουν: «Όσον αφορά τον πηλό της Λήμνου, η ακριβής συνταγή για την παρασκευή του παραμένει, και πιθανόν θα παραμείνει, ασαφής και ενδέχεται να έχει τροποποιηθεί με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνα για τον πηλό της Λήμνου και οι γνώσεις που έχουμε για αυτόν αποτέλεσαν αφετηρία για τη διερεύνηση της τροποποίησης της μικροχλωρίδας του εντέρου με στοχευμένο τρόπο», σύμφωνα με το PHYS.ORG .
«Τα δεδομένα μας παρέχουν έναν πιθανό μηχανισμό, μέσω του οποίου οι συγκαλλιέργειες μύκητα και αργίλου μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τη διαχείριση της μικροχλωρίδας, αποτρέποντας την πρόοδο φλεγμονωδών ασθενειών και ενδεχομένως περιορίζοντας τις εντερικές λοιμώξεις. Αυτό υποδεικνύει νέους δρόμους για την περαιτέρω ανάπτυξη του αρχαίου πηλού της Λήμνου σε ένα πλαίσιο του 21ου αιώνα».
Τα ιστορικά στοιχεία για τον πηλό της Λήμνου για την υγεία του εντέρου
Για περισσότερα από 2.500 χρόνια, ο πηλός της Λήμνου ήταν γνωστός ως φάρμακο για την προστασία από δηλητήρια που καταπίνονται ή εισάγονται στον οργανισμό και, κατά τη μετα-μεσαιωνική περίοδο, ακόμα και για την προστασία από την πανώλη.
Η Dr. Effie Photos-Jones, αρχαιολογική επιστήμονας από τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης και επικεφαλής της έρευνας, δήλωσε: «Η μελέτη μας ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια στο νησί της Λήμνου, στο βόρειο Αιγαίο. Εξετάζοντας ιστορικά δείγματα πηλού της Λήμνου (16ου–18ου αιώνα μ.Χ.) από το Μουσείο Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου της Βασιλείας, διαπιστώσαμε ότι αυτά τα δείγματα περιείχαν συγκεκριμένα είδη μυκήτων που δεν υπήρχαν στον φυσικό πηλό της Λήμνου».
«Αυτό μας έκανε να αναρωτηθούμε αν ήταν μέρος της αρχικής συνταγής. Αρχαία κείμενα αναφέρουν μια τελετουργία “ευλογίας” με σιτάρι και κριθάρι, υποδηλώνοντας ότι αυτοί οι σπόροι—που συχνά μολύνονται κατά την αποθήκευση με συγκεκριμένους μύκητες—ίσως προστέθηκαν σκόπιμα», πρόσθεσε.
«Αυτή η υπόθεση οδήγησε, κατά την άποψή μας, στην πρώτη προσπάθεια εντοπισμού και ανάλυσης της παρουσίας και της φύσης μικροοργανισμών (βακτηρίων, μυκήτων) μέσα σε αρχαία ορυκτά θεραπευτικά υλικά (με ανάλυση DNA), ακολουθώντας μια προσέγγιση που ανέπτυξε ο Dr. Charles Knapp στο Πανεπιστήμιο Strathclyde».
Αφού εξέτασε ιστορικά δείγματα πηλού της Λήμνου από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, η ομάδα καλλιέργησε τους δικούς της μύκητες και αργίλους (έναν πηλό πλούσιο σε σμεκτίτη και έναν πηλό με υψηλή περιεκτικότητα σε καολινίτη) σε ελεγχόμενο περιβάλλον για τη δημιουργία βιοδραστικών ενώσεων.
Ο Prof. Simon Milling, Καθηγητής Ανοσολογίας στο Κέντρο Ανοσοβιολογίας, Σχολή Λοιμώξεων & Ανοσίας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, πρόσθεσε: «Ο ανανεωμένος πηλός της Λήμνου του 21ου αιώνα δείχνει ότι αυτό το αρχαίο φάρμακο έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει τη σωστή λειτουργία του εντέρου για τους ανθρώπους της σημερινής εποχής».
Οι δοκιμές έδειξαν ότι ο συνδυασμός σμεκτίτη και μύκητα είχε σημαντική αντιβακτηριακή δράση και μοναδικά θετικά αποτελέσματα στη μικροχλωρίδα του εντέρου. Η Καθηγήτρια Δανάη Βενιέρη από τη Σχολή Χημικών και Περιβαλλοντικών Μηχανικών του Τεχνικού Πανεπιστημίου Κρήτης σημείωσε: «Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενδιαφέροντα. Οι δοκιμές έναντι κοινών παθογόνων έδειξαν ότι ο συνδυασμός σμεκτίτη και μύκητα είχε σημαντικά καλύτερη αντιβακτηριακή δράση σε σύγκριση με άλλους πηλούς και τον έλεγχο».
Ο συνάδελφός της στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Κρήτης, Καθηγητής Γεώργιος Χρηστίδης, σχολίασε: «Οι άργιλοι που περιέχουν ενώσεις σιδήρου και τιτανίου είναι γνωστό ότι αλληλεπιδρούν με μικροοργανισμούς (βακτήρια), αλλά ο ρόλος των ορυκτών αργίλου, που είναι τα κύρια συστατικά των αργίλων, δεν έχει προηγουμένως θεωρηθεί σημαντικός».
Η ανάλυση των βιοδραστικών ενώσεων με χρήση χρωματογραφίας υγρού υψηλής απόδοσης και φασματομετρίας μάζας (LC-MS) από τον Dr. Nik Rattray του Πανεπιστημίου Strathclyde αποκάλυψε μια σειρά βιοδραστικών ενώσεων, ορισμένες κοινές σε πολλούς αργίλους και άλλες μοναδικές για τον σμεκτίτη.
Περαιτέρω εργαστηριακές δοκιμές σε ποντίκια στο εργαστήριο του Καθηγητή Milling έδειξαν ότι η τροφή που περιείχε τον συνδυασμό σμεκτίτη και μύκητα είχε μοναδικά θετικά αποτελέσματα στη μικροχλωρίδα του εντέρου τους. Ο ανεξάρτητος ερευνητής και μακροχρόνιος συνεργάτης Dr. Alexander Jones σημείωσε: «Ο σμεκτίτης φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ενεργού συστατικού».
Αυτισμός και ΔΕΠΥ: Πώς το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο πριν τα συμπτώματα
Ο Dr. Umer Zeeshan Ijaz του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης πρόσθεσε: «Με τις πρόσφατες προόδους στις ομικές τεχνολογίες και τις επιτόπιες αναλυτικές προσεγγίσεις, αποκτούμε όλο και περισσότερη κατανόηση και εμπιστοσύνη στο πώς η σύνθεση και η λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου μπορεί να τροποποιηθεί για τη βελτίωση της υγείας, οδηγώντας σε καινοτομίες υγειονομικής περίθαλψης και ανάπτυξη θεραπειών, καθώς και στη διαχείριση ασθενειών».
Πηγές: PHYS.ORG, PLOS Journal