Γνωρίζετε ότι ορισμένες «καλές» συνήθειες που συνδέονται με το γυμναστήριο μπορεί να αυξήσουν το ουρικό οξύ και κατ’ επέκταση να προκαλέσουν ουρική αρθρίτιδα; Πώς επηρεάζεται η υγεία σας χωρίς να το συνειδητοποιείτε;
Τι ρίχνει το ουρικό οξύ – Συμπτώματα από υψηλές τιμές και τροφές που το ρυθμίζουν
Ποιες «καλές» συνήθειες συνδέονται με το γυμναστήριο, ανεβάζουν το ουρικό οξύ και προκαλούν ουρική αρθρίτιδα;
Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια κοινή ρευματική ασθένεια στην Ελλάδα. Σύμφωνα με μια δημογραφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην κεντρική Ελλάδα, ο επιπολασμός της ανέρχεται στο 4,75% των ενηλίκων. Αυτό το ποσοστό είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, με το Ηνωμένο Βασίλειο να ακολουθεί με 2,5%.
Μεταξύ 1990 και 2019, η Ελλάδα κατέγραψε αύξηση 10,1% στα DALYs που οφείλονται σε ουρική αρθρίτιδα στους άνδρες. Το DALY είναι μία μονάδα μέτρησης που υπολογίζει τα έτη ζωής που χάνονται από το προσδόκιμο ζωής κάποιου λόγω κάποιας πάθησης.
Υψηλά επίπεδα στο ουρικό οξύ: Αιτίες
Τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να οφείλονται είτε στην υπερβολική παραγωγή ουρικού οξέος από τον οργανισμό, είτε στη μειωμένη αποβολή του, είτε και στα δύο, σύμφωνα με το Mayo Clinic. Οι αιτίες των υψηλών επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα περιλαμβάνουν:
- Διουρητικά (φάρμακα για την κατακράτηση υγρών)
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Υπερβολική κατανάλωση σόδας ή τροφών που περιέχουν φρουκτόζη (ένα είδος ζάχαρης)
- Κληρονομικότητα (γενετικοί παράγοντες)
- Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
- Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
- Νεφροπάθειες
- Λευχαιμία
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Νιασίνη (βιταμίνη Β3)
- Παχυσαρκία
- Αληθής πολυερυθραιμία (ένας τύπος καρκίνου του αίματος)
- Ψωρίαση
- Διατροφή πλούσια σε πουρίνες, όπως συκώτι, κυνήγι, αντζούγιες και σαρδέλες
- Σύνδρομο λύσης όγκου (ταχεία απελευθέρωση κυττάρων στο αίμα που προκαλείται από ορισμένους καρκίνους ή από τη χημειοθεραπεία τους)
Τα άτομα που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για καρκίνο ενδέχεται να παρακολουθούνται για υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος.
Ουρική αρθρίτιδα: Συμπτώματα
Τα σημάδια και τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά, συχνά τη νύχτα. Περιλαμβάνουν:
- Έντονο πόνο στις αρθρώσεις: Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει συνήθως το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε άρθρωση. Άλλες αρθρώσεις που προσβάλλονται συχνά είναι οι αστράγαλοι, τα γόνατα, οι αγκώνες, οι καρποί και τα δάχτυλα. Ο πόνος είναι συνήθως πιο έντονος μέσα στις πρώτες τέσσερις έως δώδεκα ώρες από την έναρξή του.
- Επίμονη δυσφορία: Μετά την υποχώρηση του πιο έντονου πόνου, μπορεί να παραμείνει μια δυσφορία στις αρθρώσεις για λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες. Οι επόμενες κρίσεις τείνουν να διαρκούν περισσότερο και να επηρεάζουν περισσότερες αρθρώσεις.
- Φλεγμονή και ερυθρότητα: Η πάσχουσα άρθρωση ή οι αρθρώσεις διογκώνονται, είναι ευαίσθητες, θερμές και κόκκινες.
- Περιορισμένο εύρος κίνησης: Καθώς η ουρική αρθρίτιδα εξελίσσεται, ενδέχεται να μην μπορείτε να κινήσετε τις αρθρώσεις σας φυσιολογικά.
Ουρική αρθρίτιδα: Αίτια
Η ουρική αρθρίτιδα προκαλείται από την αυξημένη συγκέντρωση ουρικού οξέος στο αίμα. Αυτή η περίσσεια μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό κρυστάλλων στις αρθρώσεις, προκαλώντας πόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πάθηση είναι κληρονομική. Είναι πιο συχνή στους άνδρες, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
- Υπερβολικό βάρος
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Εμμηνόπαυση
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως διουρητικά (χάπια για την κατακράτηση υγρών) ή φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση (π.χ. αναστολείς ΜΕΑ)
- Υψηλή χοληστερίνη, υψηλή αρτηριακή πίεση, νεφροπάθειες, οστεοαρθρίτιδα ή διαβήτης
- Χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμός
Ποιοι παράγοντες επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας
Ο βρετανός παθολόγος Δρ. Hilary Jones, ο οποίος έχει παραδεχτεί ότι πάσχει από την ασθένεια, προειδοποίησε τους Βρετανούς ότι οι περιπτώσεις ουρικής αρθρίτιδας αναμένεται να αυξηθούν δραματικά κατά περισσότερο από 70%. «Ο επιπολασμός της ουρικής αρθρίτιδας αυξάνεται σταθερά τον τελευταίο αιώνα και προβλέπεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 70% τις επόμενες τρεις δεκαετίες, κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού», ανέφερε ειδικός, σύμφωνα με την Express.
Σύμφωνα με το NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας), τα κύρια συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας είναι ο ξαφνικός και οξύς πόνος σε μια άρθρωση – συνήθως στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλες αρθρώσεις των ποδιών, των αστραγάλων, των χεριών, των καρπών, των αγκώνων ή των γονάτων. Επιπλέον, το δέρμα πάνω από την πάσχουσα άρθρωση εμφανίζεται πρησμένο και ερυθρό.
Ο Hilary Jones επεσήμανε ότι η διατροφή και η απότομη απώλεια βάρους μπορούν να πυροδοτήσουν την ουρική αρθρίτιδα. Τρόφιμα πλούσια σε πουρίνες, οι οποίες μετατρέπονται σε ουρικό οξύ, όπως το κόκκινο κρέας, τα εντόσθια και το κυνήγι (π.χ. ελάφι), μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση.
«Η γρήγορη απώλεια βάρους και η ξαφνική διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν επίσης να προκαλέσουν κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας. Αυτό συμβαίνει διότι η γρήγορη απώλεια βάρους οδηγεί σε διάσπαση κυττάρων του σώματος, απελευθερώνοντας ουρικό οξύ στην κυκλοφορία του αίματος και αυξάνοντας την πιθανότητα σχηματισμού κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου στις αρθρώσεις», εξήγησε ο γιατρός.
Ουρική αρθρίτιδα και άσκηση
Η απώλεια βάρους δεν είναι ο μόνος παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει ουρική αρθρίτιδα. Η Nataly Komova, βρετανή διαιτολόγος-διατροφολόγος, δήλωσε ότι η έντονη σωματική καταπόνηση, όπως η άσκηση υψηλής έντασης, μπορεί να αυξήσει προσωρινά τα επίπεδα ουρικού οξέος, οδηγώντας σε ουρική αρθρίτιδα.
«Εάν κάποιος ήδη πάσχει από ουρική αρθρίτιδα, η υπερβολική άσκηση δεν θα βοηθήσει. Η ήπια, σταθερή κίνηση είναι συνήθως η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις περιπτώσεις, ενώ η έντονη άσκηση κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης θα πρέπει να αποφεύγεται», συμβούλευσε η ειδικός.
«Όσοι έχουν ήδη διαγνωστεί με ουρική αρθρίτιδα γνωρίζουν καλά τα συμπτώματα, αλλά όσοι την εμφανίζουν για πρώτη φορά ενδέχεται να την αποδώσουν σε κάτι άλλο και να υποφέρουν σιωπηλά», είπε.
Ουρική αρθρίτιδα: Συμβουλές για την αντιμετώπιση
«Η συμβουλή μου, σε περίπτωση αμφιβολίας, είναι να κάνετε ένα τεστ αυτοδιάγνωσης το συντομότερο δυνατό, όπως έκανα και εγώ», τόνισε ο γιατρός.
Τι να κάνετε
- Προσεγγίστε οποιαδήποτε νέα δίαιτα ή πρόγραμμα άσκησης με προσοχή: Οι δίαιτες «express» και η απότομη διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της παραγωγής ουρικού οξέος από τον οργανισμό και, κατά συνέπεια, σε κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος: Το υπερβολικό βάρος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ουρικού οξέος και να επιβαρύνει τις αρθρώσεις. Η σταδιακή απώλεια βάρους, μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής και τακτικής άσκησης, μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
- Μείνετε ενυδατωμένοι: Η κατανάλωση άφθονου νερού βοηθά στην απομάκρυνση του ουρικού οξέος από το σώμα, μειώνοντας τον κίνδυνο σχηματισμού κρυστάλλων στις αρθρώσεις. Στόχος είναι η κατανάλωση τουλάχιστον 8-10 ποτηριών νερού ημερησίως.
- Υιοθετήστε μια διατροφή χαμηλή σε πουρίνες: Προτιμήστε μια διατροφή που περιορίζει τις τροφές πλούσιες σε πουρίνες, όπως το κόκκινο κρέας, τα οστρακοειδή και τα σπαράγγια. Επιλέξτε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, τα οποία είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν εξάρσεις.
- Ακολουθήστε το θεραπευτικό σας πλάνο: Εάν ο γιατρός σας έχει συνταγογραφήσει φάρμακα όπως η αλλοπουρινόλη ή η κολχικίνη, πάρτε τα σύμφωνα με τις οδηγίες για τον έλεγχο των επιπέδων ουρικού οξέος και την πρόληψη των εξάρσεων. Για τις οξείες κρίσεις, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) που διατίθενται χωρίς συνταγή μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και του οιδήματος. Συμβουλευτείτε πάντα τον γιατρό σας για εξατομικευμένες συμβουλές.
Τι να προσέχετε
«Ενώ η ουρική αρθρίτιδα συνδέεται συχνά με πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις, υπάρχουν αρκετά λιγότερο γνωστά συμπτώματα που οι άνθρωποι μπορεί να μην συνδέσουν αμέσως με την πάθηση», είπε ο Δρ. Hilary.
Ουρική αρθρίτιδα: Η άγνωστη αιτία που την προκαλεί, σύμφωνα με μελέτη σε 2,6 εκατ. ανθρώπους
- Ελέγξτε τα νύχια σας: Η χρόνια ουρική αρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στα νύχια των προσβεβλημένων δακτύλων των χεριών ή των ποδιών λόγω της παρουσίας τόφων – αποθέσεων κρυστάλλων ουρικού οξέος κάτω από το δέρμα. Τα νύχια μπορεί να φαίνονται αποχρωματισμένα ή ακόμα και πυκνωμένα καθώς αυτές οι αποθέσεις συσσωρεύονται.
- Στυτική δυσλειτουργία: Οι άνδρες με ουρική αρθρίτιδα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν στυτική δυσλειτουργία. Μελέτες υποδεικνύουν ότι είναι επίσης πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρές περιπτώσεις ΣΔ, πιθανώς λόγω της συστηματικής φλεγμονής και των αγγειακών προβλημάτων που σχετίζονται με την ουρική αρθρίτιδα.
- Νυκτερινός πόνος: Οι κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας εμφανίζονται συχνά τη νύχτα, διαταράσσοντας τον ύπνο με έντονο, οξύ πόνο. Ακόμη και εκτός των οξέων εξάρσεων, ορισμένα άτομα μπορεί να αισθάνονται επίμονη δυσφορία ή ευαισθησία στις αρθρώσεις που επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας.
- Κνησμός ή απολέπιση του δέρματος γύρω από την άρθρωση: Μετά από μια σοβαρή έξαρση, το δέρμα πάνω από την προσβεβλημένη άρθρωση μπορεί να αρχίσει να ξεφλουδίζει ή να απολεπίζεται, συνοδευόμενο από κνησμό. Αυτό συμβαίνει καθώς η φλεγμονή υποχωρεί και το σώμα εργάζεται για να επιδιορθώσει το κατεστραμμένο δέρμα.
- Χρόνια κόπωση: Παρόλο που είναι κυρίως μια πάθηση των αρθρώσεων, η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να αφήσει τους πάσχοντες να αισθάνονται ασυνήθιστα κουρασμένοι ή εξαντλημένοι. Ορισμένα άτομα αναφέρουν χαμηλά επίπεδα ενέργειας ή μια γενική αίσθηση αδιαθεσίας πριν ή κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, η οποία μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω την καθημερινή ζωή.
Πηγές: Express, NIH, Mayo Clinic (1), Mayo Clinic (2), NHS