Ανακαλύψτε πώς η οξική γλατιραμέρη, ένα φάρμακο για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, ανοίγει νέους ορίζοντες στην ανάρρωση από έμφραγμα, μειώνοντας τη βλάβη και βελτιώνοντας τη λειτουργία της καρδιάς.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ερευνητές στο Weizmann Institute of Science, με επικεφαλής τους Καθηγητές Michael Sela, Ruth Arnon και τη Dr Dvora Teitelbaum, ανέπτυξαν συνθετικά μόρια που ονομάζονται συμπολυμερή.
Πολλαπλή σκλήρυνση: Τα 7 πιο κοινά συμπτώματα που εμφανίζονται στις γυναίκες
Αρχικός στόχος ήταν η προσομοίωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας (ΣΚΠ) σε ζωικά μοντέλα, ωστόσο, τα μόρια αυτά οδήγησαν απροσδόκητα στη δημιουργία της οξικής γλατιραμέρης (ή αλλιώς Copolymer 1, Cop-1), ενός φαρμάκου που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Δεκαετίες αργότερα, η οξική γλατιραμέρη δείχνει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε μια νέα, απρόβλεπτη εφαρμογή: την αποκατάσταση μετά από έμφραγμα.
Νέες ελπίδες θεραπείας για την καρδιακή ανεπάρκεια που προκύπτει από το έμφραγμα
Η καρδιακή ανεπάρκεια, μια πάθηση που επηρεάζει περίπου 64 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, προκύπτει συχνά από εμφράγματα. Αυτά συμβαίνουν όταν η ροή του αίματος προς τον καρδιακό μυ διακόπτεται, προκαλώντας μη αναστρέψιμο κυτταρικό θάνατο.
Σε αντίθεση με άλλους ιστούς, η καρδιά δεν μπορεί να αναγεννήσει τα χαμένα μυϊκά κύτταρα. Αντί αυτών, οι ινοβλάστες δημιουργούν ουλώδη ιστό, ο οποίος διατηρεί τη δομική σταθερότητα, αλλά μειώνει την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές χρόνιες παθήσεις, όπως η ισχαιμική καρδιοπάθεια.
Πώς η οξική γλατιραμέρη προκαλεί καρδιακή ανάπλαση;
Πρόσφατες έρευνες έχουν αναδείξει τον κρίσιμο ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στη διαδικασία ανάρρωσης της καρδιάς. Ενώ η αρχική φλεγμονή βοηθά στην επούλωση, η παρατεταμένη ή ανεξέλεγκτη φλεγμονή μπορεί να επιδεινώσει τη βλάβη, οδηγώντας σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Λόγω των ανοσορρυθμιστικών ιδιοτήτων της οξικής γλατιραμέρης, οι επιστήμονες διερεύνησαν αν το φάρμακο θα μπορούσε να συμβάλει στην επιδιόρθωση του καρδιακού ιστού. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Καθηγητή Eldad Tzahor και τη Dr Rachel Sarig από το Τμήμα Μοριακής Κυτταρικής Βιολογίας του Weizmann Institute εξέτασε την επίδραση της οξικής γλατιραμέρης σε μοντέλα εμφράγματος σε ποντίκια.
Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο Nature Cardiovascular Research, ήταν εντυπωσιακά. Τα ποντίκια που έλαβαν καθημερινές ενέσεις οξικής γλατιραμέρης παρουσίασαν σημαντικά καλύτερη καρδιακή λειτουργία και μικρότερες ουλές. Μάλιστα, ακόμα και όταν η θεραπεία ξεκίνησε 24 ή 48 ώρες μετά το έμφραγμα, παρατηρήθηκαν σημαντικά οφέλη.
«Η θεραπεία με την οξική γλατιραμέρη δεν προκαλεί τη διαίρεση των κυττάρων του καρδιακού μυός», εξηγεί η Sarig σύμφωνα με το Brighterside News. «Αντίθετα, βοηθά τα υπάρχοντα κύτταρα να επιβιώσουν, ενισχύει τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων και καθυστερεί τον σχηματισμό ουλώδους ιστού».
Στα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία, η αριστερή κοιλία αντλούσε περισσότερο αίμα, εξασφαλίζοντας ζωτικό οξυγόνο στα όργανα. Αντίθετα, στα μη θεραπευμένα ποντίκια, οι ουλές κάλυπταν πάνω από το 30% της αριστερής κοιλίας. Ενθαρρυμένοι από τα αποτελέσματα, οι ερευνητές επέκτειναν τη μελέτη τους σε αρουραίους με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια.
Και σε αυτή την περίπτωση, η οξική γλατιραμέρη παρουσίασε θεαματικά αποτελέσματα. Αρουραίοι που έλαβαν θεραπεία σχεδόν έναν μήνα μετά το έμφραγμα παρουσίασαν αύξηση 30% στον όγκο αίματος που αντλείται ανά χτύπο και 60% βελτίωση στη συσταλτικότητα της καρδιάς.
Οι βελτιώσεις αυτές διατηρήθηκαν ακόμη και έναν μήνα μετά τη διακοπή της θεραπείας, υποδηλώνοντας μακροχρόνια οφέλη. Εκτός από την ανοσορρυθμιστική του δράση, η οξική γλατιραμέρη έδειξε άμεσες προστατευτικές ιδιότητες στα καρδιακά κύτταρα. Πειράματα στο εργαστήριο αποκάλυψαν ότι το φάρμακο προστατεύει τα καρδιακά κύτταρα σε καλλιέργειες ιστών χωρίς ανοσοκύτταρα.
Επιπλέον, μειώνει την ίνωση και προάγει τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, τα οποία είναι απαραίτητα για την επιδιόρθωση των ιστών. Η μελέτη αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική, ιδίως λόγω των προκλήσεων στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Η ανακάλυψη νέων χρήσεων ήδη γνωστών φαρμάκων, όπως η οξική γλατιραμέρη, προσφέρει μια οικονομική και ταχύτερη εναλλακτική για την αντιμετώπιση επειγόντων ιατρικών περιστατικών.
«Η ανάπτυξη νέων θεραπειών είναι χρονοβόρα και δαπανηρή», επισημαίνει ο Tzahor. «Το να ανακαλύπτουμε νέες χρήσης ήδη γνωστών φαρμάκων αποτελεί μια ελκυστική εναλλακτική για τη διεύρυνση των θεραπευτικών επιλογών». Η δράση της οξικής γλατιραμέρης είναι καλά τεκμηριωμένη στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, καθώς επηρεάζει διάφορα ανοσοκύτταρα, όπως τα δενδριτικά κύτταρα, τα μονοκύτταρα και τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα, μειώνοντας τη φλεγμονή και δημιουργώντας ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την επιδιόρθωση των ιστών.
Κλινικές δοκιμές: Το μέλλον της οξικής γλατιραμέρης
Οι ανθρώπινες κλινικές δοκιμές αποτελούν το επόμενο βήμα. Σε συνεργασία με κλινικούς στο Hadassah Medical Center στην Ιερουσαλήμ, οι ερευνητές ξεκίνησαν κλινική δοκιμή φάσης 2α για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της οξικής γλατιραμέρης σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.
Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένεται να επιβεβαιώσουν γρήγορες βελτιώσεις στη φλεγμονή και στη λειτουργία της καρδιάς. Ωστόσο, η λήξη της πατέντας της οξικής γλατιραμέρης καθιστά δύσκολη την εξασφάλιση υποστήριξης από τη φαρμακευτική βιομηχανία για περαιτέρω έρευνες.
«Το να χρησιμοποιούμε ήδη γνωστά φάρμακα με διαφορετικούς τρόπους είναι πιο γρήγορο και οικονομικότερο από την ανάπτυξη νέων φαρμάκων», τονίζει ο Tzahor. «Ελπίζουμε ότι οι δωρητές και οι οργανισμοί θα υποστηρίξουν αυτή την πολλά υποσχόμενη έρευνα».
Καρδιαγγειακά νοσήματα: Ο κίνδυνος ξεκινά από την παιδική ηλικία – Ποια είναι η κρίσιμη ηλικία
Αυτή η καινοτόμος μελέτη δεν αναδεικνύει μόνο τη δυναμική της οξικής γλατιραμέρης στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά υπογραμμίζει και τη γενικότερη σημασία της ανακάλυψης νέων χρήσεων ήδη γνωστών φαρμάκων. Μέσα από αυτή τη στρατηγική, ανοίγουν νέοι δρόμοι για την αντιμετώπιση σύνθετων ασθενειών, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.
Πηγές: Brighterside News, Nature