Τα άτομα με μία συγκεκριμένη ομάδα αίματος είναι πιο πιθανό να υποστούν εγκεφαλικό πριν την ηλικία των 60 ετών σε σύγκριση με άτομα με άλλες ομάδες αίματος, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε Neurology.
Οι ομάδες αίματος περιγράφουν την πλούσια ποικιλία χημικών ουσιών που εμφανίζονται στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων μας. Μεταξύ των πιο γνωστών είναι εκείνες που ονομάζονται Α και Β, οι οποίες μπορεί να συνυπάρχουν ως ΑΒ, μεμονωμένα ως Α ή Β, ή να μην υπάρχουν καθόλου, ως Ο.
Ακόμη και σε αυτούς τους κύριους τύπους αίματος, υπάρχουν ανεπαίσθητες παραλλαγές που προκύπτουν από μεταλλάξεις στα υπεύθυνα γονίδια. Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022, ερευνητές γονιδιωματικής αποκάλυψαν μια σαφή σχέση μεταξύ του γονιδίου για την υποομάδα Α1 και του πρώιμου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα από 48 γενετικές μελέτες, οι οποίες περιλάμβαναν περίπου 17.000 άτομα με εγκεφαλικό και σχεδόν 600.000 άτομα ελέγχου χωρίς εγκεφαλικό. Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν μεταξύ 18 και 59 ετών. Μια έρευνα σε όλο το γονιδίωμα αποκάλυψε δύο τοποθεσίες που συνδέονται έντονα με έναν παλαιότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Το ένα συνέπεσε με το σημείο όπου βρίσκονται τα γονίδια για την ομάδα αίματος.
Αυξημένος κατά 16% ο κίνδυνος εγκεφαλικού σε άτομα με ομάδα αίματος Α
Μια δεύτερη ανάλυση συγκεκριμένων τύπων γονιδίων του τύπου αίματος βρήκε στη συνέχεια ότι άτομα των οποίων το γονιδίωμα κωδικοποιούσε μια παραλλαγή της ομάδας Α είχαν 16% μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού πριν από την ηλικία των 60 ετών, σε σύγκριση με έναν πληθυσμό άλλων τύπων αίματος.
Για όσους είχαν γονίδιο για την ομάδα Ο1, ο κίνδυνος ήταν χαμηλότερος κατά 12%. Οι ερευνητές σημείωσαν, ωστόσο, ότι ο πρόσθετος κίνδυνος εγκεφαλικού σε άτομα με ομάδα αίματος Α είναι μικρός, επομένως δεν χρειάζεται επιπλέον επαγρύπνηση ή έλεγχος σε αυτή την ομάδα.
«Ακόμα δεν γνωρίζουμε γιατί η ομάδα αίματος Α συνοδεύεται από υψηλότερο κίνδυνο», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας και αγγειακός νευρολόγος Steven Kittner από το Πανεπιστήμιο του Maryland και συμπλήρωσε:
«Αλλά πιθανότατα έχει να κάνει με παράγοντες πήξης του αίματος όπως τα αιμοπετάλια και τα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία καθώς και άλλες πρωτεΐνες που κυκλοφορούν, οι οποίες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη θρόμβων αίματος».
Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της μελέτης
Ενώ τα ευρήματα της μελέτης μπορεί να φαίνονται ανησυχητικά –ότι η ομάδα αίματος θα μπορούσε να αλλάξει τον κίνδυνο πρώιμου εγκεφαλικού– ας βάλουμε αυτά τα αποτελέσματα στο πλαίσιο.
Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ λίγο λιγότερο από 800.000 άτομα παθαίνουν εγκεφαλικό. Τα περισσότερα από αυτά τα συμβάντα -περίπου τρία στα τέσσερα- συμβαίνουν σε άτομα 65 ετών και άνω, με τους κινδύνους να διπλασιάζονται κάθε δεκαετία μετά την ηλικία των 55 ετών.
Επίσης, τα άτομα που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη ζούσαν στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, το Πακιστάν και την Αυστραλία, με άτομα μη ευρωπαϊκής καταγωγής να αποτελούν μόνο το 35% των συμμετεχόντων. Μελλοντικές μελέτες με πιο ποικίλο δείγμα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση της σημασίας των αποτελεσμάτων.
«Χρειαζόμαστε ξεκάθαρα περισσότερες μελέτες παρακολούθησης για να αποσαφηνιστούν οι μηχανισμοί αυξημένου κινδύνου εγκεφαλικού», είπε ο Δρ. Kittner.
Ένα άλλο βασικό εύρημα της μελέτης προέκυψε από τη σύγκριση ατόμων που έπαθαν εγκεφαλικό πριν από την ηλικία των 60 ετών με εκείνα που έπαθαν εγκεφαλικό μετά την ηλικία των 60 ετών. Για αυτό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα σύνολο δεδομένων περίπου 9.300 ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών που έπαθαν εγκεφαλικό και περίπου 25.000 ελέγχους άνω των 60 ετών που δεν έπαθαν εγκεφαλικό.
Τι ισχύει για τα εγκεφαλικά σε νεότερους ανθρώπους
Διαπιστώθηκε λοιπόν ότι ο αυξημένος κίνδυνος εγκεφαλικού στην ομάδα αίματος τύπου Α έγινε ασήμαντος στην ομάδα με όψιμη έναρξη, υποδηλώνοντας ότι τα εγκεφαλικά που συμβαίνουν νωρίς στη ζωή μπορεί να έχουν διαφορετικό μηχανισμό σε σύγκριση με εκείνα που συμβαίνουν αργότερα.
Τα εγκεφαλικά σε νεότερους ανθρώπους είναι λιγότερο πιθανό να προκληθούν από συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στις αρτηρίες (μια διαδικασία που ονομάζεται αθηροσκλήρωση) και πιο πιθανό να προκληθούν από παράγοντες που σχετίζονται με το σχηματισμό θρόμβων, είπαν οι συγγραφείς.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Β είχαν περίπου 11% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες χωρίς προηγούμενο εγκεφαλικό, ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Προηγούμενες μελέτες υποδεικνύουν ότι το τμήμα του γονιδιώματος που κωδικοποιεί τον τύπο αίματος, που ονομάζεται «θέση ABO», σχετίζεται με ασβεστοποίηση της στεφανιαίας αρτηρίας, η οποία περιορίζει τη ροή του αίματος και καρδιακή προσβολή.
Η γενετική αλληλουχία για τους τύπους αίματος Α και Β έχει επίσης συσχετιστεί με ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο θρόμβων αίματος στις φλέβες, που ονομάζεται φλεβική θρόμβωση.