Ποιες ιατρικές καινοτομίες του 2024 μας γέμισαν ελπίδα για το μέλλον της ιατρικής και την υγεία μας; Από τον διαβήτη και την άνοια έως την COVID και τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), η πρόοδος μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά σε καλύτερες θεραπείες.
Από την έρευνα για νέα φάρμακα απώλειας βάρους μέχρι την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην ιατρική, το 2024 χαρακτηρίστηκε από σημαντικές επιστημονικές προόδους, ειδικά στον τομέα της υγείας.
Παρακάτω θα δούμε ποιες έρευνες μας έδωσαν ελπίδα για τις νέες θεραπείες και μελέτες που μπορούν να βελτιώσουν την υγεία των ανθρώπων με πιο αποτελεσματικές μεθόδους διάγνωσης και καινοτόμα φάρμακα. Ακολουθούν μερικές από τις προόδους στον τομέα της υγείας του 2024 και τα ζητήματα που προσέλκυσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των ερευνητών.
Τα νέα φάρμακα του διαβήτη δεν είναι μόνο για απώλεια βάρους
Μια κατηγορία φαρμάκων για τον διαβήτη, γνωστή ως αγωνιστές υποδοχέα GLP-1, έχει τραβήξει την προσοχή τα τελευταία χρόνια, και το 2024 δεν αποτέλεσε εξαίρεση, με αρκετές νέες μελέτες να αναλύουν την επίδραση αυτών των εξαιρετικά δημοφιλών φαρμάκων.
Εκτός από το ότι βοηθούν ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία, αυτά τα φάρμακα συνδέονται τώρα με μια σειρά πρόσθετων οφελών. Έρευνα που δημοσιεύθηκε φέτος διαπίστωσε ότι η σεμαγλουτίδη μείωσε τα καρδιαγγειακά επεισόδια, όπως εγκεφαλικά και εμφράγματα, σε ενήλικες με προϋπάρχουσες ασθένειες.
Τα φάρμακα αυτά συνδέθηκαν επίσης με τη μείωση της νεφρικής ανεπάρκειας, ενώ άλλο φάρμακο της ίδιας κατηγορίας, η τιρζεπατίδη, φάνηκε να μειώνει τη σοβαρότητα της άπνοιας ύπνου. Η Αμερικανή Dr Elizabeth Loder, επικεφαλής ερευνών στο British Medical Journal (BMJ), δήλωσε σύμφωνα με το Euronews Health ότι θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν τα οφέλη απώλειας βάρους αυτών των φαρμάκων «μεταφράζονται σε μείωση όλων αυτών των επιπτώσεων σε βάθος χρόνου».
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι «δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες» ή αν οι άνθρωποι θα χρειάζεται να συνεχίσουν να παίρνουν αυτά τα φάρμακα για να μην επιστρέψουν στο αρχικό τους βάρος.
Η διπλή ετήσια ένεση HIV είναι πιο αποτελεσματική από τα χάπια
Φέτος κυκλοφόρησε νέα έρευνα σχετικά με μια διπλή ετήσια ένεση για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), που είναι πιο αποτελεσματική από τα καθημερινά χάπια (προφύλαξη πριν την έκθεση).
Ο HIV, ο οποίος έχει σκοτώσει περίπου 42 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, μπορεί σήμερα να προληφθεί και να διαχειριστεί ως μια χρόνια πάθηση. Ωστόσο, από τα σχεδόν 39,9 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως που ζουν με τον ιό, πάνω από 9 εκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία, σύμφωνα με το UNAIDS.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine τον Ιούλιο διαπίστωσε ότι καμία γυναίκα που έλαβε τη διπλή ετήσια ένεση δεν μολύνθηκε από τον HIV σε τυχαιοποιημένη δοκιμή.
Αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο έδειξαν ότι η ένεση ήταν αποτελεσματική κατά 96% στην πρόληψη των μολύνσεων από τον HIV στους άνδρες. Οι ειδικοί για τον HIV περιέγραψαν την έρευνα ως «εκπληκτική» και «άνευ προηγουμένου».
Νέα αιματολογικά τεστ για τη νόσο Αλτσχάιμερ
Μια σουηδική μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος διαπίστωσε ότι ένα αιματολογικό τεστ είχε ακρίβεια στο 90% για τον προσδιορισμό αν ένα άτομο έπασχε από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αυτό θα μπορούσε να απλοποιήσει τη διαδικασία διάγνωσης της πάθησης, καθώς οι ασθενείς χρειάζονται σήμερα δείγμα εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή σάρωση PET για να επιβεβαιωθεί η διάγνωσή τους.
Αλτσχάιμερ: Ποιο αιθέριο έλαιο μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη της άνοιας
Η νευροεκφυλιστική αυτή νόσος αποτελεί την πιο συχνή μορφή άνοιας, που επηρεάζει περίπου 7,8 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εγκρίθηκαν επίσης νέες θεραπείες για συγκεκριμένους ασθενείς με Αλτσχάιμερ φέτος.
Οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές ενέκριναν, για παράδειγμα, το φάρμακο Lecanemab για τη νόσο Αλτσχάιμερ, μετά από την αρχική απόρριψή του. Το φάρμακο, σε μια δοκιμή, επιβράδυνε τη γνωστική εξασθένηση που σχετίζεται με τη νόσο.
Τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και θεραπείες για τον καρκίνο
Η Loder από το BMJ δήλωσε σύμφωνα με το Euronews Health ότι το επιστημονικό περιοδικό λαμβάνει πολλές ερευνητικές υποβολές για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και τη σύγκριση της ικανότητας των γιατρών με την τεχνολογία στη διάγνωση, αν και συχνά σχετίζονται με μια συγκεκριμένη ασθένεια.
Σημείωσε επίσης ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για «νέες θεραπείες καρκίνου», όπως οι αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού – ένας τύπος ανοσοθεραπείας – και πιο εξατομικευμένες θεραπείες καρκίνου.
«Βλέπουμε εξατομικευμένες θεραπείες να αλλάζουν τα αποτελέσματα, όχι απαραίτητα να θεραπεύουν τους ασθενείς, αλλά να παρατείνουν τη ζωή τους με ουσιαστικό τρόπο. Πιστεύω ότι αυτό είναι ένας τομέας ανερχόμενου ενδιαφέροντος», δήλωσε. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε φέτος μια δοκιμή για εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου.
Ο Αμερικανός Dr Eric Rubin, αρχισυντάκτης του New England Journal of Medicine, ανέφερε σύμφωνα με το Euronews Health ότι, εκτός από την έρευνα για τα φάρμακα απώλειας βάρους, «ο αντίκτυπος του AI στην ιατρική» ήταν ένας ακόμη τομέας με πολλές δημοσιεύσεις και ειδήσεις.
Ο Rubin ανέδειξε επίσης μελέτες που δημοσιεύθηκαν φέτος για συγκεκριμένες θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού και το λέμφωμα Hodgkin, που ήταν «καθοριστικές για την πρακτική» των ιατρών.
Οι συνέπειες της COVID-19 και η επίδραση της κλιματικής αλλαγής
Οι συνεχείς επιπτώσεις της μακροχρόνιας COVID, που μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια σε νέους ανθρώπους, καθώς και η έρευνα για τη σύνδεση των υπερ-επεξεργασμένων τροφών με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, είναι επίσης σημαντικά θέματα, σύμφωνα με ειδικούς.
Η κλιματική αλλαγή και η επίδρασή της στην υγεία αποτελεί επίσης βασικό τομέα ενδιαφέροντος για τους ερευνητές, με περισσότερες μελέτες να συνδέουν τη ρύπανση της ατμόσφαιρας με προβλήματα υγείας ή να εξετάζουν τον κλιματικό αντίκτυπο της βιομηχανίας υγειονομικής περίθαλψης, δήλωσε η Loder.
Μια μεγάλη Δανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο BMJ φέτος διαπίστωσε, για παράδειγμα, ότι η ρύπανση της ατμόσφαιρας συνδέθηκε με την υπογονιμότητα στους άνδρες, ενώ η ηχορύπανση συνδέθηκε με την υπογονιμότητα στις γυναίκες.
Διαβήτης: Τα 5 «σιωπηλά» συμπτώματα που προειδοποιούν ότι κινδυνεύετε
Ο Rubin πρόσθεσε ότι οι αναγνώστες του New England Journal of Medicine ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εμφάνιση της γρίπης των πτηνών (H5N1) και άλλων εξάρσεων λοιμωδών νόσων σε όλο τον κόσμο.