Από το στόμα μας καταπίνουμε εκατομμύρια βακτήρια κάθε μέρα. Κάποια από αυτά ενοχοποιούνται για τη νόσο του Crohn, λένε οι ερευνητές.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μικροβίωμα του στόματος παίζει ρόλο στη νόσο του Crohn.
Τι είναι η νόσος του Crohn;
Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του εντέρου που μπορεί να επηρεάζει οποιοδήποτε τμήμα του, από το στόμα έως τον πρωκτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις με άτομο που έχουν νόσο του Crohn εντοπίζεται στο τελευταίο μέρος του λεπτού εντέρου, στον ειλεό. Η νόσος Crohn επηρεάζει όλα τα στρώματα του τοιχώματος του εντέρου και μπορεί να υπάρχουν υγιή τμήματα εντέρου μεταξύ των τμημάτων που έχουν προσβληθεί (τμηματική εντερίτιδα).
Η νόσος επηρεάζει με φλεγμονή και έλκη, τα τοιχώματα του εντέρου προκαλώντας πόνο στην κοιλιάς και διάρροια. Επηρεάζει τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και προκαλεί συμπτώματα όπως χρόνια κόπωση, διάρροια, κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους. Η νόσος του Crohn είναι μια δια βίου πάθηση και ενώ υπάρχουν τρόποι διαχείρισης των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια των εξάρσεων, δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία θεραπεία.
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη νόσο του Crohn
Τα ακριβή αίτια της νόσου του Crohn είναι άγνωστα και πιθανώς οφείλονται σε μια σειρά σύνθετων παραγόντων, όπως κληρονιμικοί, περιβαλλοντικοί π.χ. κάπνισμα και ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα στο έντερο. Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι το μικροβίωμα του εντέρου παίζει καθοριστικό ρόλο στη νόσο. Τα βακτήρια που βρίσκονται στο έντερο μας συμβάλλουν στην καλή λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού μας.
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με νόσο του Crohn έχουν μια λιγότερο ποικιλόμορφη αποικία βακτηρίων στο έντερο. Έχουν επίσης υψηλότερα επίπεδα κάποιων τύπων βακτηρίων που προκαλούν φλεγμονή στο έντερο.
Αλλά δεν είναι μόνο τα βακτήρια του εντέρου. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι τα βακτήρια στο στόμα μπορεί να συμβάλλουν στη φλεγμονή.
Το μικροβίωμα του στόματος
Όταν βρισκόμαστε στη μήτρα, το έντερο μας είναι αποστειρωμένο. Αλλά το μικροβίωμα του εντέρου μας αρχίζει να αναπτύσσεται τη στιγμή που γεννιόμαστε. Αρχικά αφού έρθουμε σε επαφή με τα κολπικά βακτήρια κατά τη γέννηση με φυσιολογικό τοκετό, έπειτα από άλλες πηγές που σχετίζονται με τη μητέρα, όπως το μητρικό γάλα και το δέρμα της, καθώς και το περιβάλλον μας.
Μέχρι να ενηλικιωθούμε, στο έντερό μας αποικούν και αναπτύσσονται τρισεκατομμύρια βακτήρια που, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, υπερτερούν των κυττάρων μας κατά 10:1.
Τα περισσότερα από τα αυτά που φτάνουν στο έντερο έχουν εισέλθει από το στόμα μας. Ως εκ τούτου, το στόμα μας περιέχει τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό βακτηρίων μετά το έντερο. Και, καταπίνουμε αυτά τα εκατομμύρια βακτήρια καθημερινά στο σάλιο μας.
Το μικροβίωμα του στόματος είναι πολύπλοκο. Κάθε μέρος του στόματός μας όπως γλώσσα, μάγουλο ή σάλιο, αποτελείται από διαφορετικά μικρόβια ανάλογα με παράγοντες όπως το επίπεδο pH και τα επίπεδα οξυγόνου. Αυτές οι κοινότητες μικροβίων σχηματίζουν βιοφίλμ, όπου τα βακτήρια οργανώνονται στις επιφάνειες του στόματος (ένα παράδειγμα είναι η οδοντική πλάκα). Στη συνέχεια, τα βακτήρια αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία του.
Γιατί οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μικροβίωμα του στόματος παίζει ρόλο στη νόσο του Crohn
Πρώτον, οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με νόσο του Crohn έχουν διαφορετικά βακτήρια στο στόμα τους σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς την πάθηση. Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι ορισμένα είδη βακτηρίων που υπάρχουν στο στόμα παίζουν ρόλο στη νόσο του Crohn.
Δεύτερον, μερικά είδη βακτηρίων βρίσκονται συνήθως σε μεγαλύτερη αφθονία στο έντερο των ατόμων με νόσο του Crohn σε σύγκριση με τα υγιή άτομα, είναι παρόντα στο στόμα. Αυτό ίσως δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι η οδός εισόδου των βακτηρίων στο έντερο είναι γενικά μέσω του στόματος. Μάλιστα, δεν είναι ασυνήθιστο για άτομα με νόσο του Crohn να εμφανίζουν έλκη στο στόμα, παράλληλα με αυτά που εμφανίζονται συνήθως στο έντερο.
Η έρευνα σε ανθρώπους δείχνει επίσης ότι ένα στοματικό βακτήριο συγκεκριμένα, που ονομάζεται Veillonella parvula, είναι άφθονο στο έντερο των ατόμων με νόσο του Crohn. Αυτό το βακτήριο σχετίζεται με ασθένειες όπως η περιοδοντίτιδα, ακόμη και μηνιγγίτιδα. Συνήθως βρίσκεται στο μικροβίωμα του στόματος, αλλά μελέτη έδειξε ότι έχει αναπτύξει έναν τρόπο να ζει στο έντερο.
Εάν υπάρχουν και άλλα βακτήρια που ενοχοποιούνται για τη νόσο του Crohn, βρίσκονται στο έντερο και στο στόμα, αυτό μπορεί να επιτρέψει στους ερευνητές να σχεδιάσουν καλύτερα διαγνωστικά τεστ που με δείγμα σάλιου θα συμβάλλουν στη διάγνωση της νόσου. Αυτό θα ήταν πολύ πιο εύκολο από το να παρέχουν οι ασθενείς δείγμα κοπράνων ή ιστού εντέρου.
Το μικροβίωμα του στόματος μπορεί να προκαλέσει νόσο του Crohn;
Έρευνα σε ποντίκια υποδηλώνει ότι η φλεγμονή, η οποία συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται από ένα παθογόνο, διευκολύνει την ανάπτυξη ορισμένων τύπων βακτηρίων – οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη φλεγμονή και υπερενεργοποίηση των ανοσοκυττάρων. Εάν το ίδιο ισχύει για τα στοματικά βακτήρια που συνδέονται με τη νόσο του Crohn, θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι η βακτηριακή υπερανάπτυξη και η φλεγμονή στο στόμα είναι μια πιθανή βασική αιτία της νόσου του Crohn.
Πώς τα στοματικά βακτήρια συνδέονται με άλλες νόσους
Η νόσος του Crohn δεν είναι η μόνη ασθένεια στην οποία εμπλέκονται τα στοματικά βακτήρια. Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι δύο τοξικές χημικές ουσίες που παράγονται από το στοματικό βακτήριο Porphyromonas gingivalis (ευθύνται για ουλίτιδα) βρέθηκαν σε περισσότερο από το 96% των συμμετεχόντων σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη. Αυτές οι τοξικές χημικές ουσίες τρέφονται με ανθρώπινα κύτταρα.
Στον καρκίνο του μαστού, το στοματικό βακτήριο Fusobacterium nucleatum έχει συνδεθεί με την επιταχυνόμενη ανάπτυξη του όγκου του και την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων. Πολλές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι το ίδιο βακτήριο βρίσκεται συχνά σε ιστούς καρκίνου του παχέος εντέρου.
Επιπλέον, τα στοματικά βακτήρια φαίνεται να επιδρούν στις καρδιαγγειακές παθήσεις, όπου αν τα μικρόβια διαρρεύσουν στην κυκλοφορία του αίματος και εγκατασταθούν στις πλάκες της καρδιάς, οδηγούν σε φλεγμονή και έμφραγμα.
Αν και το μικροβίωμα του στόματος έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου του Crohn, η έρευνα δεν έχει βρει πλήρως τον ακριβή τρόπο με τον οποίο τα βακτήρια μπορούν να μετακινηθούν από το στόμα σε μέρη του εντέρου. Και παρόλο που υπάρχουν πολλά δεδομένα από μελέτες σε ποντίκια, χρειάζεται περισσότερη έρευνα που να δείχνει αυτή τη σύνδεση στους ανθρώπους.
Αυτό που μένει είναι να κατανοηθεί ο τρόπος με τον οποίο εμπλέκονται τα στοματικά βακτήρια στη νόσο του Crohn – και ποια είδη εμπλέκονται – κάτι που θα βοηθήσει στη διάγνωση και στη θεραπεία, όχι μόνο για τη νόσο του Crohn αλλά και για πολλές άλλες καταστάσεις.