Διαστάσεις επιδημίας λαμβάνει η μυωπία ή η ανάγκη διόρθωσης της όρασης για την εστίαση ή τη θέαση αντικειμένων από απόσταση. Οι γιατροί κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου και τονίζουν ότι τα περιστατικά ολοένα και αυξάνονται, ανεβάζοντας σημαντικά το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, μέχρι το 2050 περίπου το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού θα χρειαστεί διορθωτικούς φακούς για να αντισταθμίσει τη μυωπία, αν συνεχιστούν οι σημερινοί ρυθμοί εμφάνισης νέων περιστατικών.
Πώς αναπτύσσεται η μυωπία
Αν και το να έχεις δύο μυωπικούς γονείς σημαίνει ότι έχεις περισσότερες πιθανότητες να είσαι μυωπικός, δεν υπάρχει ένα μόνο γονίδιο μυωπίας. Αυτό σημαίνει ότι τα αίτιά της είναι περισσότερο συμπεριφορικά παρά γενετικά.
Οι οπτομέτρες έχουν μάθει πολλά για την εξέλιξη της μυωπίας μελετώντας την οπτική ανάπτυξη σε νεογνά κοτόπουλα. Αυτό το κάνουν βάζοντας μικρά κράνη στα μωρά κοτόπουλα. Οι φακοί στο πρόσωπο του κράνους καλύπτουν τα μάτια και ρυθμίζονται έτσι ώστε να επηρεάζουν το πόσο βλέπουν.
Ακριβώς όπως και στους ανθρώπους, αν η οπτική εισροή διαστρεβλώνεται, τα μάτια μεγαλώνουν υπερβολικά, με αποτέλεσμα τη μυωπία. Και είναι προοδευτική. Η θολούρα οδηγεί στην ανάπτυξη του ματιού, η οποία προκαλεί περισσότερη θολούρα, η οποία κάνει το μάτι να μεγαλώνει ακόμη περισσότερο, και ούτω καθεξής.
Δύο πρόσφατες μελέτες σε παιδιά και γονείς έδειξε ότι ένας σημαντικός παράγοντας που οδηγεί στην αύξηση της μυωπίας είναι ότι οι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο εστιάζοντας σε αντικείμενα που βρίσκονται ακριβώς μπροστά στα μάτια τους, είτε πρόκειται για μια οθόνη, είτε για ένα βιβλίο, είτε για ένα μπλοκ ζωγραφικής.
Όσο περισσότερο χρόνο περνάτε εστιάζοντας σε κάτι που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το πρόσωπό σας, που αποκαλείται «κοντινή εργασία», τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να εμφανίσετε την πάθηση των ματιών.
Έτσι, όσο κι αν οι άνθρωποι κατηγορούν τις νέες τεχνολογίες, όπως τα smartphones και τον υπερβολικό «χρόνο στην οθόνη», ότι βλάπτουν τα μάτια, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και δραστηριότητες τόσο πολύτιμες όσο η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου μπορούν να επηρεάσουν την όρασή σας.
Το εξωτερικό φως κρατάει τη μυωπία μακριά
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι η μη φυσιολογική ανάπτυξη των ματιών μπορεί να διακοπεί από το ηλιακό φως. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποσοστά μυωπίας ήταν πάνω από τέσσερις φορές μεγαλύτερα στα παιδιά που δεν περνούσαν πολύ χρόνο σε εξωτερικούς χώρους –όχι πάνω από μία ή δύο φορές την εβδομάδα – σε σύγκριση με εκείνα που έβγαιναν καθημερινά έξω.
Ταυτόχρονα, τα παιδιά που περνούσαν περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα, ενώ δεν ήταν στο σχολείο, διαβάζοντας ή κοιτάζοντας από κοντά μια οθόνη, είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση σε σχέση με εκείνα που περνούσαν μια ώρα ή λιγότερο κάνοντας κάτι τέτοιο.
Σε μια άλλη εργασία οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια μετα-ανάλυση επτά μελετών που συνέκριναν τη διάρκεια του χρόνου που περνούσαν στην ύπαιθρο με τη συχνότητα εμφάνισης της πάθησης. Διαπίστωσαν ότι ο περισσότερος χρόνος που δαπανάται στην ύπαιθρο σχετίζεται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης και εξέλιξης της πάθησης. Οι πιθανότητες εμφάνισης μειώθηκαν κατά 2% για κάθε ώρα που περνούσαν έξω την εβδομάδα.
Θεραπεία της μυωπίας
Ευτυχώς, μόλις λίγα λεπτά την ημέρα με γυαλιά ή φακούς επαφής που διορθώνουν τη θολούρα μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξη της μυωπίας, γι’ αυτό και ο έγκαιρος έλεγχος της όρασης και η διόρθωση του προβλήματος είναι σημαντικά για τον περιορισμό της ανάπτυξης της μυωπίας. Οπότε μην αμελείτε την ετήσια επίσκεψη στον οφθαλμίατρο. Ο έλεγχος είναι απαραίτητος και για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα άτομα με υψηλή μυωπία έχουν αυξημένο κίνδυνο τύφλωσης και άλλων σοβαρών οφθαλμικών προβλημάτων, όπως η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής απομακρύνεται από το πίσω μέρος του ματιού. Οι πιθανότητες εκφύλισης της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με τη μυωπία αυξάνονται κατά 40% για κάθε διόπτρα μυωπίας. Η διοπτρία είναι μια μονάδα μέτρησης που χρησιμοποιείται στις συνταγές των οφθαλμιάτρων.
Φαίνεται όμως ότι υπάρχουν δύο σίγουροι τρόποι για να καθυστερήσετε αυτές τις επιπτώσεις και να σώσετε την όρασή σας: Να περνάτε λιγότερο χρόνο εστιάζοντας σε αντικείμενα που βρίσκονται κοντά στο πρόσωπό σας, όπως βιβλία και smartphones, και να περνάτε περισσότερο χρόνο έξω στο φωτεινό, φυσικό φως.
Γνωρίζουμε ότι η πρώτη συμβουλή είναι δύσκολο να ακολουθηθεί πιστά στη σύγχρονη εποχή, όπου όλοι είναι με ένα κινητό στο χέρι, οπότε το αμέσως καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι τα συχνά διαλείμματα ή να περνάτε περισσότερο χρόνο διαβάζοντας και κάνοντας scrolling έξω στον ήλιο!