Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sleep Health διαπίστωσε ότι ο τακτικός μεσημεριανός ύπνος συνδέεται με μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου και ότι ο μεσημεριανός ύπνος θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει αντιγηραντικές ιδιότητες.
Ενώ οι προηγούμενες έρευνες είχαν εξετάσει τον εγκέφαλο και τις συνήθειες ύπνου των ανθρώπων κάνοντας συσχετισμούς, αυτή η μελέτη πήγε ένα βήμα παραπέρα στην ανάλυση των γονιδίων για τον εντοπισμό συγκεκριμένων χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τον μεσημεριανό ύπνο. Το Allegheny Health Network Center for Sleep Medicine πιστεύει ότι είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για να μάθουμε περισσότερα σχετικά με τον ύπνο και τη γνωστική λειτουργία.
Ο χρόνιος κακός ύπνος μπορεί να μειώσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και να αυξήσει τον κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη και άλλων καταστάσεων υγείας. Ωστόσο, ο μεσημεριανός ύπνος -που χαρακτηρίζεται ως σκόπιμος ύπνος διάρκειας 15 έως 30 λεπτών– μπορεί να ανακουφίσει προσωρινά το βάρος ενός ελλείμματος ύπνου και ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι έχει οφέλη για τη γνωστική λειτουργία.
Ο μεσημεριανός ύπνος καθοδηγείται σε αρκετές περιπτώσεις από τα γονίδια
Οι ερευνητές της νέας μελέτης ρώτησαν άτομα ηλικίας 40 έως 69 ετών σχετικά με τις συνήθειές τους στον μεσημεριανό ύπνο: Κοιμόντουσαν τακτικά, μερικές φορές ή σπάνια; Στη συνέχεια ανέλυσαν τα γονιδιώματα των συμμετεχόντων για να βρουν ομοιότητες. Το δείγμα της μελέτης προήλθε από περισσότερα από 300.000 άτομα που είχαν εγγραφεί στην UK Biobank, μια τεράστια βάση γενετικών και ιατρικών δεδομένων.
Σε εκείνους που ο μεσημεριανός ύπνος ήταν καθημερινότητα, βρήκαν συγκεκριμένα γονίδια που σχετίζονταν με τη συμπεριφορά του ύπνου, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένες συνήθειες ύπνου είναι ριζωμένες.
«Παρόλο που η ερώτησή μας δεν είναι μοναδική, η προσέγγισή μας είναι», είπε ο Hassan Dashti, καθηγητής αναισθησιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και συγγραφέας της μελέτης.
Μεταβλητές όπως η ασθένεια, η κατάθλιψη, οι διαταραχές ύπνου και η κακή ποιότητα ύπνου μπορεί να επηρεάσουν την τάση ενός ατόμου να κοιμάται το μεσημέρι, καθιστώντας δύσκολη την ανάλυση της αληθινής αιτίας πίσω από τον μεσημεριανό ύπνο σε μια επιστημονική μελέτη. Αλλά η εξέταση των γονιδίων, τα οποία έχει ένα άτομο στη διάρκεια της ζωής του, μπορεί να βοηθήσει στον αποκλεισμό ορισμένων από αυτούς τους παράγοντες σύγχυση.
«Το να βασιζόμαστε στη γενετική είναι ένα ισχυρό εργαλείο γιατί τώρα μπορούμε να ελέγξουμε αυτές τις μεταβλητές», είπε ο Δρ. Dashti.
Ο μεγαλύτερος όγκος εγκεφάλου δείχνει ότι δεν γερνά
Εκτός από τα γονίδια του ύπνου που ήταν κοινά σε όσους κοιμόντουσαν τακτικά το μεσημέρι, οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι είχαν μεγαλύτερο συνολικό όγκο εγκεφάλου σε σύγκριση με εκείνους που κοιμόντουσαν μεσημέρι μόνο μερικές φορές την εβδομάδα ή καθόλου.
Ο όγκος του εγκεφάλου ήταν ένα μέτρο της συνολικής υγείας του εγκεφάλου και της τάσης για γήρανση σε προηγούμενες μελέτες, καθώς ο γερασμένος εγκέφαλος τείνει να συρρικνώνεται. Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το μέγεθος του εγκεφάλου όσων κοιμόντουσαν μεσημέρι ήταν προστατευτικό έναντι της γήρανσης που ισοδυναμεί με 2,6 έως 6,5 χρόνια.
«Ο μεσημεριανός ύπνος έχει προστατευτική επίδραση στη συνολική υγεία του εγκεφάλου», τόνισε ο καθηγητής.
Η μελέτη εξέτασε επίσης δείκτες της γνωστικής λειτουργίας, όπως ο χρόνος αντίδρασης, η οπτική μνήμη και το μέγεθος του ιππόκαμπου -μια περιοχή του εγκεφάλου που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη μνήμη. Οι ερευνητές δεν βρήκαν συσχετίσεις μεταξύ του τακτικού μεσημεριανού ύπνου και αυτών των λειτουργικών μετρήσεων της γνωστικής λειτουργίας, κάτι που, όπως είπαν, τους εξέπληξε, καθώς προηγούμενες έρευνες είχαν βρει οφέλη από τον μεσημεριανό ύπνο σε αυτά τα μέτρα.
Ωστόσο, οι ερευνητές υπογραμμίζουν πως είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ο μεσημεριανός ύπνος δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον χρόνιο κακό ύπνο. Όταν μένουμε ξύπνιοι για πολλές ώρες και δεν κοιμόμαστε επαρκώς και σωστά, συσσωρεύεται μια χημική ουσία στο σώμα μας που ονομάζεται αδενοσίνη, προκαλώντας υπνηλία (η καφεΐνη είναι ένας αναστολέας της αδενοσίνης).
Αυτή η συμπεριφορά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, προάγει επίσης ένα είδος προφλεγμονώδους απόκρισης, καθώς οι πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες αυξάνουν την παραγωγή. Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να μειώσει αυτή την πίεση ύπνου, ανακουφίζοντας προσωρινά την επιθυμία για ύπνο, η οποία συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια της ημέρας.