Η άνοια αναπτύσσεται συνήθως σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Η λεγόμενη άνοια νεαρής ηλικίας, που εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών, είναι ασυνήθιστη.
Τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Neurology εντόπισε 15 παράγοντες που συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο για την ασθένεια σε νεαρή ηλικία. Ας δούμε τι βρήκε και -το πιο σημαντικό- τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τους κινδύνους.
Είναι η πρώιμη άνοια και η άνοια νεαρής ηλικίας το ίδιο;
Όχι. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η πρώιμη άνοια είναι το πρώτο στάδιο της ασθένειας. Η ήπια γνωστική εξασθένηση και η ήπια άνοια είναι μορφές πρώιμης νόσου. Έτσι, κάποιος ηλικίας 50, 65 ή 88 ετών θα μπορούσε να έχει πρώιμη άνοια.
Η άνοια νεαρής ηλικίας αναφέρεται στην ηλικία κατά την οποία διαγιγνώσκεται η ασθένεια. Ένα άτομο έχει άνοια νεαρής ηλικίας εάν τα συμπτώματα και η διάγνωση εμφανιστούν πριν από την ηλικία των 65 ετών.
Τι έχει δείξει προηγούμενη έρευνα
Μια προηγούμενη μελέτη σε άνδρες στη Σουηδία εντόπισε ορισμένους παράγοντες κινδύνου για άνοια νεαρής ηλικίας, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικό, κατάθλιψη, διαταραχή χρήσης αλκοόλ, ανεπάρκεια βιταμίνης D, διαταραχή χρήσης ναρκωτικών και γενική γνωστική λειτουργία.
Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη νέα μελέτη
Στη νέα μελέτη, μια ερευνητική ομάδα στην Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέτασε δεδομένα από τη UK Biobank, για περίπου μισό εκατομμύριο άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο που ήταν 37 έως 73 ετών όταν εντάχθηκαν για πρώτη φορά στη μελέτη μεταξύ 2006 και 2010. Ελαφρώς περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες (54%) ήταν γυναίκες.
Οι ερευνητές απέκλεισαν οποιονδήποτε ηλικίας 65 ετών και άνω και άτομα που είχαν ήδη νοσήσει στην αρχή της μελέτης, αφήνοντας 356.052 συμμετέχοντες για τις αναλύσεις. Σε μια δεκαετία περίπου, 485 συμμετέχοντες ανέπτυξαν άνοια νεαρής ηλικίας. Οι ερευνητές συνέκριναν συμμετέχοντες που εμφάνισαν και δεν εμφάνισαν άνοια νεαρής ηλικίας για να εντοπίσουν πιθανούς παράγοντες κινδύνου.
Τι έμαθαν οι ερευνητές για τους κινδύνους για άνοια νεαρής ηλικίας;
Κατά την ανασκόπηση των αποτελεσμάτων, είναι χρήσιμο να ομαδοποιήσουμε τους παράγοντες κινδύνου σε διάφορες κατηγορίες και στη συνέχεια να εξετάσουμε καθεμία από αυτές. Αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να επηρεάσουν τον εγκέφαλο άμεσα ή έμμεσα.
Οκτώ παράγοντες που γνωρίζουμε ή υποψιαζόμαστε ότι προκαλούν την ασθένεια:
- Τα γονίδια
- Η διάγνωση της διαταραχής χρήσης αλκοόλ
- Η κοινωνική απομόνωση
- Η μη λήψη αρκετής βιταμίνης D
- Το να μην ακούτε καλά
- Το προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο
- Η καρδιακή νόσος
- Το να έχετε διαβήτη εάν είστε άνδρας
Δύο παράγοντες που μειώνουν το γνωστικό απόθεμα
Το γνωστικό απόθεμα μπορεί να περιγραφεί ως η ικανότητά μας να σκεφτόμαστε, να αυτοσχεδιάζουμε και να λύνουμε προβλήματα ακόμα και όταν ο εγκέφαλός μας αλλάζει με την ηλικία. Αυτοί οι δύο παράγοντες κινδύνου καθιστούν πιο πιθανό τα συμπτώματα της ασθένειας να εμφανιστούν σε νεαρότερη ηλικία.
- Η λιγότερη εκπαίδευση μπορεί να επηρεάσει την εξοικείωσή σας με τα στοιχεία στα γνωστικά τεστ με μολύβι και χαρτί που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της άνοιας.
- Η χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση μπορεί να σχετίζεται με χαμηλότερης ποιότητας εκπαίδευση.
Κάθε παράγοντας που προσδιορίζεται στη μελέτη αποτελεί σαφή κίνδυνο;
Όχι. Μερικές φορές η έρευνα αναδεικνύει προφανείς παράγοντες κινδύνου που μπορεί να οφείλονται σε αντίστροφη αιτιότητα. Είναι πιθανό, για παράδειγμα, τα συμπτώματα της επικείμενης άνοιας να φαίνονται παράγοντες κινδύνου επειδή γίνονται αισθητά πριν διαγνωστεί εμφανής ασθένεια.
- Η χαμηλότερη δύναμη χειρολαβής είναι σημάδι αδυναμίας, η οποία συχνά συνδέεται με την ασθένεια.
- Η μη χρήση αλκοόλ δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου, επειδή οι άνθρωποι μπορεί να σταματήσουν να πίνουν όταν εμφανίσουν απώλεια μνήμης.
- Η κατάθλιψη είναι ένας παράγοντας κινδύνου επειδή πολλοί άνθρωποι στεναχωριούνται όταν δυσκολεύονται να θυμηθούν ή όταν ανησυχούν ότι έχουν άνοια.
Τέλος, υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να είναι είτε αιτία που συμβάλλει είτε αποτέλεσμα της επικείμενης ασθένειας.
- Η υψηλή C-αντιδρώσα πρωτεΐνη είναι σημάδι φλεγμονής.
- Η ορθοστατική υπόταση είναι μια μη φυσιολογική πτώση της αρτηριακής πίεσης όταν ένα άτομο σηκώνεται όρθιο αφού έχει ξαπλώσει ή καθίσει. Ενώ αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική βλάβη και άνοια, μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα ορισμένων τύπων άνοιας, όπως αυτή της νόσου Πάρκινσον και η άνοια με σώματα Lewy.
Τι μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε την άνοια νεαρή ηλικίας – 5 βήματα
Η υλοποίηση αυτών των πέντε βημάτων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας πριν από την ηλικία των 65 ετών:
- Μην πίνετε αλκοόλ σε υπερβολική ποσότητα.
- Αναζητήστε ευκαιρίες να συναναστρέφεστε τακτικά με άλλους.
- Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε αρκετή βιταμίνη D.
- Βεβαιωθείτε ότι ακούτε καλά και χρησιμοποιήστε ακουστικά βαρηκοΐας εάν δεν ακούτε.
- Ασκηθείτε τακτικά, ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή, διατηρείτε ένα υγιές σωματικό βάρος και συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να μειώσετε τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακών παθήσεων και διαβήτη.