Ένα αντιγηραντικό ελιξίριο μπορεί να βρισκόταν μπροστά στα μάτια των ειδικών για περισσότερα από 70 χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένα κοινό φάρμακο για τον διαβήτη μπορεί να αναστρέψει τη γήρανση στους πιθήκους, κάτι που θα μπορούσε να είναι μια σημαντική ανακάλυψη για την έρευνα για τη μακροζωία.
Συγκεκριμένα, επιστήμονες από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών και το Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Πεκίνου ανακάλυψαν ότι ένα χάπι που χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1950 για τη μείωση του σακχάρου σε διαβητικούς, επιβράδυνε σημαντικά τη γήρανση στους πιθήκους. Το φάρμακο μείωσε τη φθορά του εγκεφάλου και ενίσχυσε τις γνωστικές ικανότητες ενώ παράλληλα επιβράδυνε την οστική απώλεια και βοήθησε στην αναζωογόνηση αρκετών ιστών και οργάνων.
Η μετφορμίνη, το φάρμακο που δίνει ελπίδες για ενίσχυση της μακροζωίας
Οι ερευνητές τόνισαν ότι όλα τα ευρήματα οδήγησαν στο συμπέρασμα πως η μετφορμίνη μπορεί να μειώσει τους δείκτες βιολογικής ηλικίας έως και έξι χρόνια και ότι το φάρμακο θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την αντιστροφή της γήρανσης στους ανθρώπους.
Τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν μια πιθανώς σημαντική ανακάλυψη, καθώς προηγούμενες έρευνες για αυτό το θέμα έχουν πραγματοποιηθεί μόνο σε ποντίκια, αλλά οι πίθηκοι που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη -Cynomolgus ή μακάκοι- είναι τόσο φυσιολογικά όσο και λειτουργικά παρόμοιοι με τους ανθρώπους. Αυτό τους καθιστά συχνά εξαιρετικά μοντέλα για μελέτες γήρανσης.
Η μετφορμίνη έχει χαιρετιστεί από βιοχάκερ και ερευνητές μακροζωίας ως ένα «θαυματουργό φάρμακο» και η πιθανότητα να λειτουργεί ως παράγοντας αναστροφής της γήρανσης έχει τραβήξει την προσοχή τόσο των επιστημόνων όσο και των απλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Πώς διεξήχθη η μελέτη για τη μετφορμίνη και την αναστροφή της γήρανσης στους πιθήκους
Στη μελέτη διάρκειας 40 μηνών που δημοσιεύτηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι πίθηκοι ήταν μεταξύ 13 και 16 ετών, που ισοδυναμεί με 40 έως 50 ανθρώπινα έτη, με βάση το ρυθμό γήρανσης και τη διάρκεια ζωής των δύο ειδών. Οι ερευνητές χορηγούσαν καθημερινά την τυπική ανθρώπινη δόση του φαρμάκου -40 mg ανά 2,5 κιλά σωματικού βάρους. Οι τυπικές ημερήσιες δόσεις κυμαίνονται από 500 mg έως 2.550 mg
Τα συμπτώματα στα πόδια που μπορεί να είναι σημάδια διαβήτη και καρδιακής πάθησης
Η ομάδα πραγματοποιούσε εκτεταμένες εξετάσεις σε πιθήκους κάθε τρεις μήνες καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης, όπως ακτινογραφίες, εξετάσεις αίματος και φυσικές εξετάσεις, καθώς και ανάλυση ιστών και κυττάρων. Στα ζώα δόθηκε επίσης ένα γνωστικό τεστ που αξιολογεί τη μνήμη και τις μαθησιακές δεξιότητες.
Η ομάδα χρησιμοποίησε αυτές τις μετρήσεις για να δημιουργήσει καινοτόμα ρολόγια γήρανσης των πιθήκων προκειμένου να αξιολογήσει πόσο μεγάλη επίδραση είχε η μετφορμίνη στη βιολογική τους ηλικία. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική επιβράδυνση των δεικτών γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης μιας βελτίωσης στη γνωστική λειτουργία και μιας εξαετούς αναστροφής της γήρανσης του εγκεφάλου, που ισοδυναμεί με 18 ανθρώπινα χρόνια.
Οι πίθηκοι που έλαβαν μετφορμίνη είχαν καλύτερες επιδόσεις στις εργασίες μνήμης και έδειξαν ανώτερες μαθησιακές ικανότητες σε σύγκριση με τα πρωτεύοντα που δεν τους χορηγήθηκε το φάρμακο. Η μελέτη έδειξε επίσης βελτίωση του ήπατος, της καρδιάς, των πνευμόνων, των εντέρων και του μυϊκού ιστού.
«Η έρευνά μας πρωτοπορεί στη συστηματική μείωση της πολυδιάστατης βιολογικής ηλικίας στα πρωτεύοντα μέσω μετφορμίνης, ανοίγοντας το δρόμο για την προώθηση φαρμακευτικών στρατηγικών κατά της γήρανσης του ανθρώπου», σχολίασαν οι επιστήμονες της μελέτης.
Σημαντικές βελτιώσεις στον εγκέφαλο
Οι πιο σημαντικές βελτιώσεις παρατηρήθηκαν στο ήπαρ και τον μετωπιαίο λοβό, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη γλώσσα, τη λογική, την επίλυση προβλημάτων, τη μνήμη, την κίνηση και την προσωπικότητα.
Οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι ο μετωπιαίος λοβός διατήρησε το πάχος του, υποδεικνύοντας ότι δεν υπέστη επιδείνωση λόγω ηλικίας. Τμήματα του εγκεφάλου ακόμη και αυξήθηκαν σε πάχος, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώνει βελτιωμένη γνωστική λειτουργία.
Περαιτέρω εξετάσεις έδειξαν αυξημένο πάχος στον μετωπιαίο φλοιό των πρωτευόντων, μια περιοχή που συνήθως αραιώνει στους πιθήκους καθώς γερνούν. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο συνδυασμός ανώτερης απόδοσης στις προκλήσεις μνήμης και μάθησης και οι εικόνες MRI, υποδηλώνουν ότι η μετφορμίνη μπορεί να αναβάλει την επιδείνωση του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη γήρανση.
Ενώ ένας πίθηκος ανέπτυξε νεφρική βλάβη, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές παρενέργειες στο τέλος της μελέτης σε αποτελέσματα δοκιμών που αναλύουν 68 βιολογικούς παράγοντες, υποδεικνύοντας ότι η μετφορμίνη έχει υψηλό προφίλ ασφάλειας.
Η μετφορμίνη στην καθημερινή χρήση
Η μετφορμίνη, που πωλείται με διάφορες εμπορικές ονομασίες, χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Μπορεί να ληφθεί σε χάπι ή σε υγρή μορφή και πρέπει να συνταγογραφηθεί από γιατρό. Εγκρίθηκε από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 1995 και είναι το πιο ευρέως συνταγογραφούμενο φάρμακο για άτομα με διαβήτη.
Οι ερευνητές, ωστόσο, υπογράμμισαν ότι η προστατευτική δράση της μετφορμίνης κατά της γήρανσης μπορεί να είναι εντελώς ξεχωριστή από την επίδραση που έχει στο σάκχαρο του αίματος, καθώς δρα απευθείας στους νευρώνες. Οι πίθηκοι που έπαιρναν μετφορμίνη εμφάνισαν ελάχιστη αλλαγή στο σάκχαρό τους.
Το φάρμακο ενεργοποιεί ένα γονίδιο που σχετίζεται με το στρες, τη φλεγμονή, το μεταβολισμό και τη διατήρηση της ομοιόστασης, την αυτορυθμιζόμενη ικανότητα του σώματος να διατηρεί την ισορροπία και να λειτουργεί σωστά.
«Η μελέτη αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην προσπάθεια καθυστέρησης της γήρανσης του ανθρώπου, με την έρευνα της γηριατρικής να μετατοπίζει σταδιακά το επίκεντρό της από τη θεραπεία μεμονωμένων χρόνιων ασθενειών στη συστηματική παρέμβαση κατά της γήρανσης», εξήγησαν οι ερευνητές.
Φρόντισαν, ωστόσο, να επισημάνουν και τους περιορισμούς της μελέτης, όπως το ότι δεν ακολούθησαν τους πιθήκους αφού τα ζώα σταμάτησαν να παίρνουν το φάρμακο και δεν εξέτασαν τη θνησιμότητά τους.