Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως τα γονίδια παίζουν σίγουρα κάποιο ρόλο στη μακροζωία. Έχουν αναφέρει επίσης πως ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν τη μακροζωία.
Για παράδειγμα, η τήρηση των αρχών της Μπλε Ζώνης μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο -όπως ο περιορισμός της πρόσθετης ζάχαρης, το να τρώτε τόσο ώστε απλώς να χορτάσετε, να κινείστε περισσότερο και να δίνετε προτεραιότητα στον ύπνο και την ανακούφιση από το άγχος.
Ωστόσο, λίγες μελέτες περιλαμβάνουν άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω μέχρι τώρα. Ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Κίνα ήθελαν να δουν εάν η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής αργότερα στη ζωή συσχετίστηκε με μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνει κανείς αιωνόβιος -δηλαδή να ζήσει τουλάχιστον 100 χρόνια- και τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο Journal of the American Medical Association.
Πώς διεξήχθη η μελέτη για τη μακροζωία
Τα δεδομένα αντλήθηκαν από την Κινεζική Διαχρονική Υγιεινή Έρευνα Μακροζωίας (CLHLS), μια πανεθνική, συνεχιζόμενη έρευνα που αντιπροσωπεύει μια κοόρτη του ηλικιωμένου πληθυσμού στην Κίνα. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν σε οκτώ κύματα ερευνών που διεξήχθησαν το 1998, το 2000, το 2002, το 2005, το 2008, το 2011, το 2014 και το 2018 με παρακολούθηση προϋπαρχόντων συμμετεχόντων και στρατολόγηση νέων σε κάθε γύρο της έρευνας.
Επειδή οι ερευνητές μελετούσαν ανθρώπους που θα μπορούσαν δυνητικά να ζήσουν μέχρι τα 100, έπρεπε να είναι τουλάχιστον 80 ετών εάν συμμετείχαν στη μελέτη μεταξύ 1998 και 2008 και τουλάχιστον 90 ετών εάν εισήλθαν το 2008. Κατέληξαν σε συνολικά 5.222 συμμετέχοντες. Περίπου το 62% ήταν γυναίκες και το 38% ήταν άνδρες. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 94.
Μια υγιής, δραστήρια 100χρονη μοιράζεται 3 συμβουλές της για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή
Οι ερευνητές κατασκεύασαν μια Βαθμολογία Υγιεινού Τρόπου Ζωής (HLS) βασισμένη σε πέντε στοιχεία του τρόπου ζωής: κάπνισμα, αλκοόλ, άσκηση, διατροφική ποικιλομορφία και δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Αυτές οι μεταβλητές αξιολογήθηκαν μέσω ερωτηματολογίων και σωματικών εξετάσεων από εκπαιδευμένους εργαζόμενους στα τοπικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Η Katherine L. Tucker, διακεκριμένη πανεπιστημιακή καθηγήτρια βιοϊατρικών και διατροφικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Lowell και μία από τις συγγραφείς της μελέτης, εξηγεί ότι για κάθε τομέα του τρόπου ζωής, υπήρχαν τρεις πιθανές κατηγορίες:
- Αλκοόλ: μη πότης, μέτρια κατανάλωση, βαρύς πότης
- Κάπνισμα: ποτέ, πρώην, νυν
- Άσκηση: ποτέ, πρώην, νυν
- Ποικιλία διατροφής: χαμηλή, μέτρια, υψηλή
- ΔΜΣ: χαμηλός, υψηλός, φυσιολογικός
«Σε κάθε κατηγορία δόθηκε 0, 1 ή 2 και τη συνέχεια αθροίστηκαν με ένα εύρος 0-10. Η συνολική βαθμολογία ήταν προγνωστική για το αν το άτομο θα ζήσει μέχρι τα 100 ή όχι», εξήγησε η Δρ. Tucker στο EatingWell.
Τι προτείνει αυτή η μελέτη
Μετά από πολλές στατιστικές αναλύσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε σύγκριση με την ομάδα με τη χαμηλότερη βαθμολογία (αυτές με HLS 0-5), η ομάδα με την υψηλότερη βαθμολογία (βαθμολογία 8-10) είχε 57% περισσότερες πιθανότητες να ζήσει μέχρι τα 100.
Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της αρχικής ανάλυσης, οι ερευνητές αναδιαμόρφωσαν το HLS σε μια διαφορετική έρευνα που ονόμασαν HLS-100. Αυτή τη φορά, συμπεριέλαβαν μόνο το κάπνισμα, την άσκηση και την ποικιλομορφία της διατροφής, καθώς θεώρησαν ότι αυτό αντικατοπτρίζει καλύτερα τις συμπεριφορές υγιεινού τρόπου ζωής αυτής της ηλικιακής ομάδας και τα σχετικά αποτελέσματα υγείας.
Μακροζωία: Η βιταμίνη που μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής, σύμφωνα με νέα έρευνα
Σε αυτή την ανάλυση, τα άτομα με 0-1 βαθμούς ταξινομήθηκαν ως «ανθυγιεινός τρόπος ζωής» και αυτά με 2-3 βαθμούς ως «υγιεινός τρόπος ζωής». Μετά τη διεξαγωγή στατιστικών αναλύσεων για την ομάδα HLS-100, σε σύγκριση με την ομάδα του ανθυγιεινού τρόπου ζωής, οι πιθανότητες να φτάσει κανείς από την ομάδα υγιεινού τρόπου ζωής στην ηλικία των 100 ετών ενισχύθηκαν στο 62%.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως αποτέλεσμα το «να γίνει κανείς αιωνόβιος σε σχετικά υγιή κατάσταση». Η «υγιής κατάσταση» περιελάμβανε την έλλειψη αυτοαναφερόμενων χρόνιων παθήσεων, τη φυσιολογική σωματική και γνωστική λειτουργία και την καλή ψυχική ευεξία—όλα αυτά αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας επικυρωμένα ερωτηματολόγια. Αυτό είναι σημαντικό γιατί η μακροζωία δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με καλή ποιότητα ζωής.
Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι, μήπως ορισμένες μεταβλητές είχαν μεγαλύτερη επιρροή στη ζωή μέχρι τα 100; «Ατομικά, οι σημαντικότεροι συνεισφέροντες στο να γίνει κανείς αιωνόβιος ήταν, με αυτή τη σειρά: η άσκηση, η καθολική αποχή από το κάπνισμα και η υψηλή διατροφική ποικιλομορφία. Η πρόσληψη αλκοόλ δεν συσχετίστηκε με τη ζωή μέχρι τα 100 από μόνη της», εξηγεί η Δρ. Tucker.
Πώς εφαρμόζονται τα ευρήματα στην πραγματική ζωή
Σε αυτή τη μελέτη, η ποικιλομορφία της διατροφής αξιολογήθηκε με βάση την τακτική κατανάλωση πέντε ομάδων τροφίμων: φρούτα, λαχανικά, ψάρια, φασόλια και τσάι -όλα τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα που παρέχουν αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και μέταλλα απαραίτητα για την καλή υγεία. Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα φασόλια παρέχουν επίσης φυτικές ίνες, οι οποίες συνδέονται με πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης διάρκειας ζωής.
Σύμφωνα με το συμπληρωματικό υλικό που παρέχεται με τη μελέτη, η άσκηση περιελάμβανε δραστηριότητες όπως Qigong και τρέξιμο. Δεδομένου ότι το Qigong θεωρείται ελαφρύ έως μέτριο σε ένταση και το τρέξιμο είναι ζωηρό, αυτό καλύπτει το φάσμα της έντασης—πράγμα που σημαίνει ότι όλες οι ασκήσεις μετράνε.
Η ψυχική ευεξία των συμμετεχόντων καθορίστηκε κάνοντας ερωτήσεις σχετικά με το άγχος και τη μοναξιά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η μοναξιά αυξάνει τη φλεγμονή και μειώνει την ανοσία. Επιπλέον, το στρες, η έλλειψη ύπνου και το άγχος συνδέονται και μπορούν να προκαλέσουν σωματική και ψυχική δυσφορία. Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να αναστατώσει το έντερο σας και ακόμη και να μειώσει τον αριθμό των ωφέλιμων βακτηρίων που κατοικούν εκεί. Λιγότερα ωφέλιμα βακτήρια μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή. Και η φλεγμονή μπορεί να είναι ένοχος σε πολλές σωματικές και ψυχικές καταστάσεις.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι πρέπει να ακολουθήσουμε μια ολιστική προσέγγιση της υγείας. Τρώτε μια ποικιλία τροφών, κινείτε το σώμα σας τακτικά, κοιμηθείτε επαρκώς, διαχειριστείτε τους στρεσογόνους παράγοντες και καλλιεργήστε θετικές σχέσεις. Ποιος ξέρει; Ίσως μπορέσετε κι εσείς να γίνετε αιωνόβιοι!