Τι πρέπει να γνωρίζετε για την καινούργια μορφή χοληστερίνης, τη λιποπρωτεΐνη (α), τη διαφορά μεταξύ καλής και κακής, τις ευεργετικές τιμές τους και τον παράγοντα κινδύνου για τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η χοληστερίνη είναι μια βασική δομική ουσία στον οργανισμό μας. Δηλαδή σε κάθε περίπτωση καταστροφής ιστών ή κυτταρικών σχηματισμών η χοληστερίνη αποτελεί ένα από τα βασικά υλικά αναδόμησης. Για να μπορέσει να μεταφερθεί στο αίμα όμως χρειάζεται να εισέλθει σε μια δομή μεταφοράς που είναι υδατοδιαλυτή. Αυτές λοιπόν οι δομές είναι η LDL και η HDL χοληστερίνες.
Η LDL χοληστερίνη (κακή) αποτελείται από 45% χοληστερίνη και 25% πρωτεΐνες και είναι υπεύθυνη για την μεταφορά χοληστερίνης από το ήπαρ προς τους ιστούς, ενώ η HDL (καλή) χοληστερίνη αποτελείται από 25% χοληστερίνη και 55% πρωτεΐνες και μεταφέρει χοληστερίνη από τα αγγεία προς το ήπαρ, όπου και αποβάλλεται.
Τέλος, η λιποπρωτεΐνη (a) μοιάζει με τη λιποπρωτεΐνη LDL και προάγει τη διαδικασία της αθηρωμάτωσης. Η λιποπρωτεΐνη (a) έχει επίσης και θρομβωτική δράση λόγω της παρόμοιας δομής της με το πλασμινογόνο (γνωστό παράγοντα σχετιζόμενο με τη θρόμβωση) αλλά και φλεγμονώδη δράση λόγω των οξειδωμένων φωσφολιπιδίων που μεταφέρει.
Ποιες τιμές καλής HDL χοληστερίνης είναι ευεργετικές για τον οργανισμό μας;
Μέχρι σήμερα επικρατούσε η άποψη ότι όσο υψηλότερη είναι η καλή χοληστερίνη τόσο πιο ευεργετικά αποτελέσματα για τον οργανισμό μας. Άρα τιμές οι οποίες κυμαίνονται πάνω από 40 στους άντρες και πάνω από 50 στις γυναίκες είναι ευεργετικές. Πρόσφατα όμως παρατηρήσαμε ότι υπάρχουν άνθρωποι με πολύ χαμηλές τιμές καλής χοληστερίνης (κάτω από 30 ) οι οποίοι δεν ανέπτυξαν στεφανιαία νόσο.
Τρανό παράδειγμα η περιοχή της Ιταλίας που λέγεται Λ’ Άκουλα στην οποία οι κάτοικοι χαρακτηρίζονται ως υπέρ-αιωνόβιοι (μέσος όρος ηλικίας άνω των 90 ετών) όπου η μέση τιμή της καλής χοληστερίνης ήταν κάτω από 30.
Επιπλέον σε άλλες μελέτες παρατηρήθηκε ότι οι ασθενείς οι οποίοι έχουν την καλή χοληστερίνη πάνω από 100 δεν προστατεύονται αρκετά από το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τελικά καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δε χρειάζεται να έχουμε μόνο αυξημένες τιμές καλής χοληστερίνης αλλά αυτή να είναι και λειτουργική. Δηλαδή μπορεί κάποιος να έχει πολλά μόρια καλής χοληστερίνης στο αίμα του αλλά αυτή είναι μη λειτουργική και δεν τον προστατεύει.
Οι καλύτερες τιμές καλής χοληστερίνη είναι μεταξύ 50 και 100, τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες.
Τι είναι η λιποπρωτεΐνη (α) –Lp (a);
Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει αποκαλυφθεί μία καινούργια μορφή χοληστερίνης η οποία ονομάζεται Lp(a). Η Lp(a) είναι ένας ακόμη παράγοντας κινδύνου αθηροσκλήρωσης (δημιουργίας εμφράγματος – εγκεφαλικού) και επιπλέον συνδέεται με την εκφυλιστική στένωση της αορτικής βαλβίδας και με ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής.
Αυτή είναι αυξημένη κληρονομικά περίπου στο 20-25% των ανθρώπων. Η αυξημένη τιμή της Lp(a) καθορίζεται γενετικά κατά 90% (από τον ένα κυρίως γονιό) και δυστυχώς μειώνεται ελάχιστα με δίαιτα, άσκηση και επηρεάζεται πολύ λίγο, προς το παρόν, από φάρμακα. Επιδημιολογικές και γενετικές μελέτες έδειξαν ότι τα αυξημένα επίπεδα Lp(a), ιδίως πάνω από 50 mg/dL, είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Επιθυμητή τιμή της Lp (a) είναι η < 30mg/dL.
Ποια είναι η θεραπεία για την αυξημένη Lp (a);
Δυστυχώς, μέχρι τώρα δεν υπάρχει ικανοποιητική θεραπεία για τη μείωση της ψηλής Lp (a). Έτσι, σε ανθρώπους με ψηλή Lp (a) πρέπει:
1) Να είμαστε πιο επιθετικοί στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, ιδίως στη μείωση της LDL χοληστερίνης με στατίνες, παρ’ όλο που οι στατίνες αυξάνουν ελάχιστα την Lp (a),
2) Να είμαστε πολύ αυστηροί στους υγιεινοδιαιτητικούς κανόνες (διατροφή– άσκηση- απώλεια βάρους- διακοπή καπνίσματος) και
3) Να χορηγήσουμε νικοτινικό οξύ, 2-3 γραμμάρια /ημέρα. Αυτό μειώνει την Lp (a) κατά 25%. Επίσης οι αναστολείς του ενζύμου PCSK9 μειώνουν κατά 30% την Lp (a).