Μπορεί να μην ακούγεται τόσο ευχάριστο όσο ένα απολαυστικό, ζεστό μπάνιο, ωστόσο, οι ειδικοί επιμένουν ότι το κρύο -ακόμα κι αν είναι λίγα δευτερόλεπτα σε ένα ντους- θα κάνει θαύματα για την υγεία σας.
Δεκαετίες έρευνας έχουν συνδέσει την έκθεση στο κρύο, είτε με τη μορφή ντους, μπάνιου ή τρεξίματος σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, με πολλά οφέλη.
6 λόγοι που το κρύο μάς κάνει καλό
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
- Σας κρατά αδύνατους
- Μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης
- Μειώνει το άγχος
- Βελτιώνει τη φυσική κατάσταση
- Τονώνει τη σεξουαλική ζωή
1. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
Το άνοιγμα της κρύας βρύσης κατά το ντους, ακόμη και για μόλις 30 δευτερόλεπτα, μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, λένε οι ειδικοί. Πιστεύεται ότι το σοκ του κρύου νερού διεγείρει τα λευκοκύτταρα -λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις.
Στην πραγματικότητα, όσοι κάνουν ντους με κρύο νερό έστω και για λίγο παίρνουν λιγότερες ημέρες άδεια ασθενείας, σύμφωνα με μια μελέτη του 2016 στην Ολλανδία. Οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερους από 3.000 συμμετέχοντες, ηλικίας 18 έως 65 ετών, οι οποίοι κανονικά δεν έκαναν κρύο ντους.
Εκείνοι που έκαναν κρύο ντους για 30, 60 ή 90 δευτερόλεπτα για τρεις μήνες, βρέθηκε ότι αρρωσταίνουν 29% λιγότερο από εκείνους που διατηρούσαν το νερό ζεστό καθόλη τη διάρκεια του μπάνιου τους.
Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας λόγω των λιγότερων απουσιών, οι επιστήμονες πρότειναν ότι το κρύο ντους θα μπορούσε επίσης να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και να μειώσει το άγχος.
2. Σας κρατά αδύνατους
Ένα κρύο ντους κάθε πρωί θα μπορούσε να σας κρατήσει αδύνατους -αλλά μόνο εάν μετά σας κάνει να τρέμετε. Θεωρείται ότι αυτό οφείλεται στη θερμογένεση -τη διαδικασία που χρησιμοποιεί το σώμα για να παράγει θερμότητα, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την καύση θερμίδων.
Μια μελέτη, με επικεφαλής την Δρ. Mariëtte Boon στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Leiden στην Ολλανδία, διαπίστωσε ότι αυτή η μέθοδος ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος χρήσης ενέργειας.
Η ομάδα στρατολόγησε 24 ενήλικες που παρακολουθήθηκαν κατά τη διάρκεια ενός ντους στις 7.45 π.μ. και στις 7.45 μ.μ. Η θερμοκρασία του νερού μειώθηκε σταδιακά έως ότου οι συμμετέχοντες έτρεμαν (η θερμοκρασία του νερού έφτασε τους 9 C). Στη συνέχεια εκτέθηκαν σε αυτή την ψυχρή θερμοκρασία για άλλα 90 λεπτά.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες οδήγησαν τους συμμετέχοντες να κάψουν περισσότερες θερμίδες. Δεν υπήρχε διαφορά στην καύση ενέργειας μεταξύ των ωρών της ημέρας για τις γυναίκες. Αλλά οι άνδρες έκαιγαν περισσότερες θερμίδες κατά τη διάρκεια του πρωινού τους ντους.
Η Δρ. Boon συνέστησε ότι όσοι θέλουν να δοκιμάσουν την έκθεση στο κρύο θα πρέπει να ξεκινήσουν με κρύο πρωινό ντους για 20 δευτερόλεπτα και να μην υπερβαίνουν τα 90 δευτερόλεπτα.
3. Μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης
Αν και δεν ακούγεται ευχάριστο, το να κάνετε ένα κρύο ντους θα μπορούσε να τονώσει τη διάθεσή σας. Στην πραγματικότητα, η έκθεση στο κρύο βρέθηκε να ανακουφίζει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε μια μελέτη του 2007 από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια Commonwealth.
Η έκθεση στο κρύο θεωρείται ότι ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα και αυξάνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, η οποία πυροδοτεί την απελευθέρωση νοραδρεναλίνης. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής έχει αποδειχθεί ότι έχει θετική επίδραση στη διάθεση. Μερικές μελέτες έχουν επίσης βρει μια απότομη αύξηση της ντοπαμίνης μετά από έκθεση σε κρύο νερό, η οποία είναι γνωστή ως η ορμόνη της ευχαρίστησης.
Οι αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της έκθεσης στο κρύο νερό θα μπορούσαν επίσης, εν μέρει, να προκαλούνται από υποδοχείς του κρύου στο δέρμα, σημειώνει μια μελέτη του 2014 σχετικά με τις επιπτώσεις της υδροθεραπείας.
Αυτοί οι θερμοϋποδοχείς -που ανιχνεύουν τη ζέστη και το κρύο- στέλνουν ηλεκτρικές ώσεις στον εγκέφαλο, οι οποίες μπορούν να ενεργοποιήσουν ένα ανακουφιστικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Ξεχωριστά, μια αναφορά ιατρικής περίπτωσης υποδηλώνει ότι η κολύμβηση σε ανοιχτή θάλασσα θα μπορούσε να συνιστάται ακόμη και ως θεραπεία για την κατάθλιψη. Ο καθηγητής Μάικλ Τίπτον, ειδικός στη φυσιολογία στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, και οι συνεργάτες του, αναφέρουν λεπτομερώς ότι μια 24χρονη γυναίκα υπέφερε από άγχος για χρόνια και στη συνέχεια εμφάνισε κατάθλιψη.
Αφού μια ποικιλία φαρμάκων δεν απέδωσε, της είπαν να κολυμπάει σε κρύο νερό μία φορά την εβδομάδα. «Αυτό οδήγησε σε άμεση βελτίωση της διάθεσης μετά από κάθε κολύμπι και σε συνεχή και σταδιακή μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης», έγραψαν οι γιατροί. Σε μια παρακολούθηση ένα χρόνο αργότερα παρέμεινε χωρίς φάρμακα.
4. Μειώνει το άγχος
Το να κρυώνετε μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσετε και να διώξετε το στρες. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2004 από ερευνητές στη Φινλανδία, έχει αποδειχθεί ότι τα επίπεδα στρες ότι βελτιώνονται ως απάντηση στην βύθιση με κρύο νερό.
Οι επιστήμονες έδωσαν κουίζ σε 82 άτομα σχετικά με τη διάθεση και την υγεία τους το φθινόπωρο και ξανά στην αρχή του έτους — πριν και μετά την περίοδο χειμερινής κολύμβησης της χώρας. Περίπου τα δύο τρίτα της ομάδας κολύμπησαν, ενώ το άλλο τρίτο ενεργούσε ως ομάδα ελέγχου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα έντασης μειώθηκαν αισθητά μεταξύ των κολυμβητών, ενώ η μνήμη και η διάθεσή τους ενισχύθηκαν, σε σύγκριση με αυτούς που δεν έκαναν βουτιά. Η ομάδα το απέδωσε στο κρύο νερό που προκαλεί την απελευθέρωση νοραδρεναλίνης, καθώς και τις αναλγητικές επιδράσεις του και τη μείωση της φλεγμονής.
Επιπλέον, το να αναγκαστείς να προσαρμοστείς στο κρύο μέσω επαναλαμβανόμενων εκθέσεων σε αυτό μπορεί να αυξήσει την ικανότητα να αντέχεις άλλα είδη στρες, πρότειναν.
5. Βελτιώνει τη φυσική κατάσταση
Το να κάνετε τζόκινγκ σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να ενισχύσει τη δυνατότητα καύσης θερμίδων μιας προπόνησης, καθώς και να τονώσει την αντοχή. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Aston στο Μπέρμιγχαμ ισχυρίζονται ότι η άσκηση σε εξωτερικούς χώρους το χειμώνα θα αυξήσει τον αριθμό των θερμίδων που καίγονται, γεγονός που θα μπορούσε να βοηθήσει στην απώλεια βάρους.
Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα αναγκάζεται να εργαστεί σκληρότερα για να διατηρήσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του, διαδικασία που ενισχύει τον μεταβολισμό. Επιπλέον, μπορεί κανείς να αισθάνεται ότι καταβάλλει λιγότερη σωματική προσπάθεια για άσκηση όταν κάνει κρύο, επειδή η καρδιά δεν χρειάζεται να εργάζεται τόσο σκληρά όσο θα εργαζόταν σε μια ζεστή μέρα.
Μάλιστα, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο St Mary στο Λονδίνο ανακάλυψαν ότι οι ψυχρές συνθήκες μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό ενός δρομέα κατά 6%, κάνοντάς τον να νιώθει τρέξιμο λιγότερο σωματικά επίπονο. Αυτό οφείλεται σε αυτό τον μηχανισμό που η άσκηση στο κρύο μπορεί να ενισχύσει την αντοχή.
«Σε ψυχρότερες θερμοκρασίες η καρδιά σας δεν χρειάζεται να εργάζεται τόσο σκληρά, ιδρώνετε λιγότερο και ξοδεύετε λιγότερη ενέργεια, όλα αυτά σημαίνουν ότι μπορείτε να ασκηθείτε πιο αποτελεσματικά», σύμφωνα με τον Δρ. Adam Tenforde, επίκουρο καθηγητή αθλητικής ιατρικής και αποκατάστασης στο Χάρβαρντ.
6. Τονώνει τη σεξουαλική ζωή
Η βύθιση σε κρύο νερό θα μπορούσε να βοηθήσει στην ενίσχυση της λίμπιντο σας. Αυτό συμβαίνει επειδή η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα -οι ανδρικές και γυναικείες ορμόνες του φύλου, οι οποίες συνδέονται με τη σεξουαλική επιθυμία- αυξάνονται μετά τη θεραπεία με κρύο νερό.
Μια εργασία από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northumbria στρατολόγησε 14 παίκτες της αγγλικής Premier League, οι οποίοι μπήκαν σε θάλαμο κρυοθεραπείας -60C για 30 δευτερόλεπτα μετά την ολοκλήρωση των σπριντ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι εκτέθηκαν σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν είχαν αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης για 24 ώρες.
Μια άλλη μελέτη του 2021 από Πολωνούς ερευνητές διαπίστωσε επίσης ότι τα επίπεδα τεστοστερόνης αυξήθηκαν κατά 5% μεταξύ των ανδρών που βυθίστηκαν σε κρύο νερό μετά από μια συνεδρία στη σάουνα.
Τα στοιχεία για τη λίμπιντο των γυναικών είναι λιγότερο ισχυρά. Ωστόσο, μια ομάδα στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Pomeranian στην Πολωνία διαπίστωσε ότι οι θηλυκοί αρουραίοι που κολύμπησαν σε κρύο νερό, αντί σε ζεστό, είχαν υψηλότερα επίπεδα οιστραδιόλης, ενός τύπου οιστρογόνου, που θα μπορούσε να συμβάλει στην τόνωση της λίμπιντο.