Τα αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης, αλλά και για τη θεραπεία ατόμων με χρόνιο πόνο ή άνοια, σε ορισμένες περιπτώσεις. Όπως ισχύει και με όλα τα φάρμακα, μπορεί να έχουν διάφορες παρενέργειες. Μια νέα μελέτη, λοιπόν, υποστηρίζει ότι το πιο κοινό αντικαταθλιπτικό, που λαμβάνεται από εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο, θα μπορούσε να επιταχύνει την απώλεια μνήμης σε ορισμένους ασθενείς. Ποιο είναι και ποια κατηγορία ασθενών αφορά;
Κοινό αντιισταμινικό αυξάνει τον κίνδυνο για άνοια – Ποιοι κινδυνεύουν έως και 54% περισσότερο
Ποιο είναι το κοινό αντικαταθλιπτικό που επιταχύνει την απώλεια μνήμης σε ασθενείς με άνοια
Σουηδοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι ανοιακοί ασθενείς που έπαιρναν εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) υπέστησαν ταχύτερη μείωση της εγκεφαλικής λειτουργίας σε σύγκριση με αυτούς που δεν έλαβαν τα φάρμακα.
Σύμφωνα με στοιχεία του NHS, υπολογίζεται ότι 5,4 εκατομμύρια ασθενείς στη Βρετανία λαμβάνουν αυτή τη στιγμή SSRI, γεγονός που το καθιστά το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο αντικαταθλιπτικό στη χώρα. Τα αντικαταθλιπτικά συνταγογραφούνται συνήθως σε ασθενείς με άνοια για να καταπολεμήσουν τις αλλαγές διάθεσης και συμπεριφοράς που συχνά αναπτύσσουν καθώς η πάθηση εξελίσσεται.
Στη μελέτη, ειδικοί από το Ινστιτούτο Karolinska εξέτασαν δεδομένα από σχεδόν 19.000 ασθενείς με άνοια με μέση ηλικία τα 78. Από αυτούς περίπου το ένα πέμπτο έλαβε αντικαταθλιπτικά και η πλειοψηφία (65%) έπαιρνε SSRI. Οι ειδικοί παρακολούθησαν τους ασθενείς κατά μέσο όρο για τέσσερα χρόνια και συνέκριναν τα αποτελέσματα των τεστ μνήμης, μετρώντας την ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών όπως η ημερομηνία, το έτος και οι λίστες λέξεων, με την πάροδο του χρόνου.
Όσοι έπαιρναν φάρμακα είδαν τη βαθμολογία τους, με το μέγιστο να ορίστηκαν οι 30 βαθμοί, να μειώνεται κατά 0,3 βαθμούς ετησίως σε σύγκριση με όσους δεν υποβλήθηκαν σε θεραπεία για την κατάθλιψη. Το αποτέλεσμα ήταν ακόμη μεγαλύτερο για τους SSRI συγκεκριμένα, με τις βαθμολογίες να μειώνονται κατά 0,39 μονάδες ετησίως, ενώ για εκείνους που έλαβαν υψηλότερες δόσεις η μείωση ανερχόταν στις 0,42 μονάδες ετησίως.
Οι συγγραφείς, πάντως, τόνισαν ότι παρόλο που αυτή η διαφορά ήταν αρκετά μεγάλη για να παρατηρηθεί η πραγματική επίδραση που θα είχε στους ασθενείς, είναι κλινικά αβέβαιη.
Ποια συμπληρώματα διατροφής δεν πρέπει να παίρνετε ποτέ μαζί – Προκαλούν σοβαρές βλάβες στα όργανα
Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) αυξάνουν τον κίνδυνο κατάγματος, άνοιας και θανάτου
Δημοσιεύοντας τα αποτελέσματα στο περιοδικό BMC Medicine, οι επιστήμονες ανακάλυψαν επίσης ότι οι ασθενείς που λάμβαναν αντικαταθλιπτικά είχαν 7% περισσότερες πιθανότητες θανάτου και 18% μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν κάταγμα.
Επιπλέον, όσοι έπαιρναν υψηλότερες δόσεις SSRI είχαν 35% περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με σοβαρή άνοια, 18% περισσότερες πιθανότητες θανάτου και 25% περισσότερες πιθανότητες να σπάσουν ένα κόκκαλο.
Ωστόσο, οι ειδικοί πρόσθεσαν ότι δεν μπόρεσαν να αποδώσουν αυτά τα ευρήματα αποκλειστικά στη χρήση των φαρμάκων, λέγοντας πως είναι πιθανό τα χειρότερα αποτελέσματα υγείας να ήταν αποτέλεσμα της κατάθλιψης που προορίζονταν να θεραπεύσουν τα φάρμακα και όχι το ίδιο το φάρμακο.
Ένα επιπλέον εύρημα ήταν ότι ένα υποσύνολο ανοιακών ασθενών, εκείνοι που έπασχαν από μετωποκροταφική άνοια, η οποία συνήθως προσβάλλει νεότερους ανθρώπους, είχαν πιο αργό ρυθμό εξέλιξης της νόσου όταν έπαιρναν αντικαταθλιπτικά.
Ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση της σχέσης των αντικαταθλιπτικών με την άνοια
Η καθηγήτρια Tara Spires-Jones, ειδικός στην άνοια και πρόεδρος της British Neuroscience Association, τόνισε ότι ενώ τα ευρήματα είναι ισχυρά, στη μελέτη υπήρχαν περιορισμοί, επομένως χρειάζεται περισσότερη έρευνα.
«Οι άνθρωποι που χρειάζονταν αντικαταθλιπτικά μπορεί να είχαν πιο επιθετική ασθένεια ή η ίδια η κατάθλιψη θα μπορούσε να επηρεάζει την εξέλιξη της νόσου. Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης αναφέρει ανάμεικτα αποτελέσματα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περισσότερη έρευνα προτού κατανοήσουμε πλήρως τις επιπτώσεις της χρήσης αντικαταθλιπτικών στην εξέλιξη της άνοιας», σημείωσε.
Ο Richard Oakley, αναπληρωτής διευθυντής για την έρευνα και την καινοτομία της Εταιρείας Alzheimer, συμφώνησε. «Αυτή η μελέτη πρότεινε ότι τα αντικαταθλιπτικά οδήγησαν σε ταχύτερους ρυθμούς μείωσης της μνήμης και της σκέψης σε άτομα με άνοια, αλλά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο οι αλλαγές να οφείλονταν στην παρουσία κατάθλιψης παρά στη χρήση αντικαταθλιπτικών, επομένως απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να κατανοηθούν τα αποτελέσματα των αντικαταθλιπτικών».
Άνοια: 5 ασυνήθιστα πράγματα που κάνουν καθημερινά οι νευρολόγοι για να μειώσουν τον κίνδυνο
Ο Δρ. Prasad Nishtala, ειδικός στις βιοεπιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Bath, υπογράμμισε επίσης ότι η μελέτη δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς τα αντικαταθλιπτικά επιταχύνουν τη γνωστική έκπτωση και ζήτησε περαιτέρω έρευνα. «Λόγω αυτών των περιορισμών, τα ευρήματα της μελέτης θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή», κατέληξε.
Πηγές: Daily Mail, BMC Medicine, NHS(1), NHS(2)