Πιθανότατα είστε κάπως εξοικειωμένοι με την κοιλιοκάκη. Πρόκειται για μια σοβαρή αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί βλάβη στο λεπτό έντερο σε ορισμένους ανθρώπους όταν καταναλώνουν γλουτένη.
Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν από πόνο στο στομάχι και φούσκωμα, μέχρι δυσκοιλιότητα, αέρια και διάρροια. Τι συμβαίνει όμως όταν τα συμπτώματα απουσιάζουν αλλά η κοιλιοκάκη υπάρχει;
Τι είναι η σιωπηλή κοιλιοκάκη
«Η “σιωπηλή κοιλιοκάκη” είναι όταν κάποιος έχει τη νόσο, που δεν είναι κάτι άλλο από μια αντίδραση στην γλουτένη, αλλά δεν εκδηλώνει συμπτώματα από τη νόσο», εξηγεί η Δρ. Rabia De Latour. Είναι γαστρεντερολόγος και επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής στο NYU Grossman School of Medicine.
«Μπορεί να έχει τις φυσικές εκδηλώσεις της νόσου, όπως φλεγμονή του λεπτού εντέρου, αλλά χωρίς τα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος, όπως διάρροια και κοιλιακό άλγος», προσθέτει η ειδικός.
Ως εκ τούτου, η μορφή της κοιλιοκάκης που συχνά ονομάζεται «σιωπηλή» μπορεί επίσης να αναφέρεται και ως «ασυμπτωματική».
«Πρόκειται για μια σπάνια μορφή, καθώς συνήθως οι ασθενείς αναπτύσσουν γαστρεντερικά συμπτώματα από τη δυσαπορρόφηση, η οποία είναι δευτερεύουσα στην εντερική βλάβη που προκαλείται από την κοιλιοκάκη», σημειώνει ο Δρ. Kevin Cronley, γαστρεντερολόγος στο Gastro Health του Σινσινάτι.
Αν και η θεωρία της σιωπηλής κοιλιοκάκης προϋποθέτει ότι δεν εμφανίζονται συμπτώματα της νόσου, μερικοί άνθρωποι μπορεί απλώς να μην συνειδητοποιούν ότι παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα.
«Μια μερίδα αυτών των ασθενών που πιστεύουν ότι δεν έχουν συμπτώματα, ανακαλύπτουν ότι είχαν συμπτώματα και αισθάνονται πολύ καλύτερα όταν κάνουν δίαιτα χωρίς γλουτένη», δήλωσε ο Δρ. David Kastenberg, επικεφαλής του τμήματος γαστρεντερολογίας και ηπατολογίας στο Jefferson Health της Φιλαδέλφειας.
«Δεν γνώριζαν ότι είχαν συμπτώματα γιατί πίστευαν ότι καταστάσεις όπως πονοκέφαλοι, πόνοι στις αρθρώσεις, χρόνια προβλήματα στους ρινικούς κόλπους ή μυϊκοί πόνοι ήταν απλώς μέρος της κανονικής καθημερινότητάς τους και όχι κοιλιοκάκη», συμπληρώνει.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Επειδή αυτή η εκδήλωση κοιλιοκάκης δεν περιλαμβάνει ξεκάθαρα συμπτώματα, πολλοί άνθρωποι μένουν αδιάγνωστοι.
«Η σιωπηλή κοιλιοκάκη υποδιαγιγνώσκεται και οι γιατροί θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση εάν υπάρχουν εργαστηριακές ανωμαλίες που υποδηλώνουν τη νόσο, οικογενειακό ιστορικό κοιλιοκάκης ή άλλες καταστάσεις με τις οποίες μπορεί να συσχετιστεί η νόσος», εξηγεί ο Δρ. Cronley.
Όπως σημείωσε, η περαιτέρω επιθεώρηση των εργαστηριακών ανωμαλιών είναι συνήθως ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα με τη νόσο καταλήγουν στη διάγνωση.
«Κάποιος μπορεί να έχει σιωπηλά συμπτώματα στο γαστρεντερικό σύστημα, αλλά μπορεί να έχει μη φυσιολογικά εργαστηριακά ευρήματα ή μη εξειδικευμένα γενικευμένα συμπτώματα όπως κόπωση και πονοκεφάλους», σημείωσε η Δρ. De Latour.
«Πηγαίνοντας στον γιατρό για τακτικές εξετάσεις, μια κατάλληλη εξέταση αίματος μπορεί να εντοπίσει τα εργαστηριακά σημάδια κοιλιοκάκης πριν τα συμπτώματα. Κάποιος μπορεί να έχει ευρήματα στο αίμα που να υποδηλώνουν ότι δεν απορροφά καλά ορισμένα θρεπτικά συστατικά από το φαγητό του λόγω φλεγμονής του εντέρου», συμπλήρωσε.
Εάν η εξέταση αίματος ενός ασθενούς δείχνει έλλειψη σιδήρου ή αυξημένη ηπατική λειτουργία, για παράδειγμα, οι γιατροί μπορούν στη συνέχεια να ελέγξουν για κοιλιοκάκη κάνοντας μια εξέταση αίματος για ορισμένα αντισώματα, όπως το αντίσωμα τρανσγλουταμινάσης ιστών.
Μπορούν επίσης να κάνουν μια ενδοσκόπηση για να εξετάσουν τον ανώτερο γαστρεντερικό σωλήνα και να πάρουν δείγμα ιστού από το λεπτό έντερο.
«Η σιωπηλή κοιλιοκάκη μπορεί να είναι φανεί εάν κάποιος υποβληθεί σε ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού για κάτι ξεχωριστό όπως παλινδρόμηση οξέος. Εάν τότε τα ευρήματα υποδηλώνουν κοιλιοκάκη, θα τον οδηγήσουν να συνεχίσει και να κάνει εξετάσεις αίματος», είπε ο Δρ. Kastenberg και πρόσθεσε:
«Οι άνθρωποι πρέπει επίσης να προσέχουν πότε κάποιος διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο να έχει κοιλιοκάκη, όπως αν έχει συγγενή πρώτου βαθμού με την πάθηση ή συνοδό ιατρικό πρόβλημα όπως αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς».
Σημείωσε ότι καταστάσεις όπως ο διαβήτης τύπου 1, το σύνδρομο Down και ορισμένα δερματικά εξανθήματα συνδέονται επίσης με αυξημένο κίνδυνο κοιλιοκάκης.
Πώς αντιμετωπίζεται
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει μια σαφής και αποτελεσματική θεραπεία για την κοιλιοκάκη. Τα κακά νέα είναι ότι απαιτεί μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής. «Η θεραπεία είναι μια δίαιτα χωρίς γλουτένη», είπε ο Δρ. Cronley.
«Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι και την οποία το σώμα θα μπερδέψει με την επένδυση του εντέρου του ασθενούς, προκαλώντας βλάβη στο έντερο. Αυτός ο εντερικός τραυματισμός μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα δυσαπορρόφησης, ανεπάρκειας βιταμινών και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του λεπτού εντέρου», εξηγεί.
Για να αφαιρέσουν αυτή την επιβλαβή πρωτεΐνη από την εξίσωση και να μειώσουν τη φλεγμονή, οι ασθενείς πρέπει να κόψουν εντελώς τη γλουτένη από τη διατροφή τους. «Για πιο άρρωστους ασθενείς, υπάρχουν πιο έντονες θεραπείες, αλλά αυτό είναι λιγότερο συχνό», σημείωσε ο Δρ. De Latour.
Ευτυχώς, υπάρχει τώρα περισσότερη ευαισθητοποίηση και κατανόηση σχετικά με τη διατροφή χωρίς γλουτένη από ό,τι στο παρελθόν.
«Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη είναι δημοφιλείς αυτή τη στιγμή, επειδή γενικά, οι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα τρώγοντας λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε κοιλιοκάκη, αναζητήστε τη συμβουλή από έναν γιατρό που μπορεί να σας αξιολογήσει σωστά για τη νόσο», υπογραμμίζει ο Δρ. Cronley.
Μόλις λάβετε τη διάγνωση κοιλιοκάκης, είναι σημαντικό να κάνετε αυτές τις διατροφικές αλλαγές, ακόμα κι αν δεν αισθάνεστε συμπτώματα μετά την κατανάλωση γλουτένης.
«Η σιωπηλή κοιλιοκάκη είναι πραγματικά ασθένεια, επομένως είναι σοβαρή. Είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να το αποδεχτούν όταν αισθάνονται τέλεια. Εάν αισθάνεστε απαίσια όταν καταναλώνετε γλουτένη, λαμβάνετε την ανατροφοδότηση ότι δεν πρέπει να φάτε αυτό το πράγμα. Αλλά αν δεν είστε τόσο ευαίσθητοι και μπορείτε να τρώτε γλουτένη όλη την ώρα χωρίς ενόχληση, δεν λαμβάνετε το μήνυμα ότι είναι πρόβλημα για εσάς», είπε ο Δρ. Kastenberg.
Αλλά πρέπει να αναγνωρίσετε ότι η σιωπηλή κοιλιοκάκη πρέπει να λαμβάνεται εξίσου σοβαρά, καθώς αν την αγνοήσετε μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμα προβλήματα. «Ακόμα κι αν αισθάνεστε καλά, το λεπτό σας έντερο δεν είναι καλά», τόνισε ο Kastenberg και κατέληξε:
«Δεν λειτουργεί σωστά και υπάρχουν πολλές πιθανές συνέπειες, όπως αυξημένος κίνδυνος για οστεοπόρωση, διατροφικές ελλείψεις, κακοήθειες και ακόμη και ζητήματα που σχετίζονται με την αναπαραγωγή και την εγκυμοσύνη, όπως το χαμηλό βάρος γέννησης ή η αποβολή. Εάν έχετε κοιλιοκάκη, είναι σημαντικό να πείτε στα μέλη της οικογένειάς σας να υποβληθούν επίσης σε προληπτικό έλεγχο. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να κάνει τη διαφορά».