Θεωρείτε ότι η κλιματική κρίση δεν σας αφορά; Μια νέα μελέτη του Lancet αποκαλύπτει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα του περιοδικού Time, οι επιστήμονες τονίζουν τις ανησυχητικές επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική κρίση στη λειτουργία του εγκεφάλου και στην ψυχική υγεία. Έχει παρατηρηθεί πως όταν η θερμοκρασία αυξάνεται υπερβολικά, αυξάνονται τα ποσοστά αυτοκτονιών, η εγκληματικότητα και η βία. Το Twitter γεμίζει με tweets μίσους με λέξεις που υποδηλώνουν ψυχικές διαταραχές.
Με το καλοκαίρι προ των πυλών και έκδηλη την ανησυχία για υψηλές θερμοκρασίες και κίνδυνο πυρκαγιών, γίνεται επιτακτικό να καταλάβουμε πώς οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τον εγκέφαλό μας και πώς μπορούμε να προστατευτούμε.
Αύξηση σε άγχος, κατάθλιψη και αυτοκτονίες
Ο Shabab Wahid, ειδικός ψυχικής υγείας στο Τμήμα Παγκόσμιας Υγείας του Πανεπιστημίου Georgetown, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Planetary Health, εξηγεί: “Ακόμη και η αύξηση ενός βαθμού στη θερμοκρασία περιβάλλοντος πάνω από το κανονικό αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης“.
“Ενώ η έρευνα επικεντρώθηκε στο Μπαγκλαντές, τα ευρήματα ισχύουν παγκοσμίως“, λέει ο ειδικός.
Σύμφωνα με μελέτη του 2018 του Marshall Burke, οικονομολόγου στο Πανεπιστήμιο του Stanford, που δημοσιεύτηκε στο Nature Climate Change, μια αύξηση κατά 1°C στη μέση θερμοκρασία στις ΗΠΑ και το Μεξικό συσχετίζεται με αύξηση 1% στις αυτοκτονίες, που μεταφράζεται σε χιλιάδες επιπλέον θανάτους κάθε χρόνο.
«Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την κλιματική αλλαγή ως μια κρίση ψυχικής υγείας»
Ο Robin Cooper, αναπληρωτής κλινικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και Πρόεδρος της Climate Psychiatry Alliance, τονίζει ότι «Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την κλιματική αλλαγή ως μια κρίση ψυχικής υγείας», και συμπληρώνει:
«Οι ημέρες με ανησυχητικά υψηλές θερμοκρασίες αυξάνονται κάθε χρόνο λόγω της κλιματικής αλλαγής. Με αποτέλεσμα να αλλάζουν ριζικά οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και απειλείται σοβαρά η ψυχική σταθερότητα».
Και ενώ είναι τεκμηριωμένο ότι η θερμότητα επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου, οι ακριβείς μηχανισμοί είναι ελάχιστα κατανοητοί. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ένα πλήθος αλληλένδετων ψυχολογικών, κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων που κυμαίνονται: από τον διαταραγμένο ύπνο έως τη μειωμένη από τη θερμότητα λειτουργία ζωτικών νευροδιαβιβαστών και ορμονών.
Τέλη της άνοιξης – αρχές καλοκαιριού: Η πιο επικίνδυνη περίοδος
«Αύξηση των αυτοκτονιών και των συμβάντων που σχετίζονται με τη μανία και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) τείνουν να συμβαίνουν στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού όταν οι θερμοκρασίες είναι πιο ασταθείς», σύμφωνα με τον Josh Wortzel, ο οποίος μελετά τη σύνδεση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και ψυχικής υγείας στο Πανεπιστήμιο Brown. «Δεν είναι απαραίτητα οι πιο ζεστές μέρες του χρόνου που συνδέονται με τον μεγαλύτερο αριθμό αυτοκτονιών και απόπειρες αυτοκτονίας», λέει, «αλλά στην πραγματικότητα η θερμοκρασία που αλλάζει δραματικά».
Κακός ύπνος και απώλεια μνήμης
Ο κακός ύπνος που παρατηρείται σε ημέρες καύσωνα, λειτουργεί συσσωρευτικά με αποτέλεσμα «απώλεια μνήμης, έλλειψη εστίασης και αυξημένη ευερεθιστότητα», λέει ο Cooper.
«Ο ύπνος είναι μια βαθιά πολύπλοκη λειτουργία με πολλές διαφορετικές συνέπειες για την ψυχική υγεία. Ο διαταραγμένος ύπνος είναι συχνά ένα έναυσμα για μανιακά επεισόδια σε άτομα με διπολική διαταραχή», σημειώνει.
Επηρεάζεται η διάθεση και αυξάνεται η επιθετικότητα
Η θερμότητα επηρεάζει επίσης τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη, έναν από τους πιο σημαντικούς ρυθμιστές της διάθεσης μας, που συνδέεται στενά με τον έλεγχο της επιθετικότητας, σύμφωνα με τον Wortzel.
Η σεροτονίνη βοηθά στη μετάδοση πληροφοριών σχετικά με τη θερμοκρασία του δέρματος στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος συνεχίζει να ελέγχει τις αποκρίσεις του ρίγους και της εφίδρωσης όταν είναι απαραίτητο. Οι ασθενείς με κατάθλιψη συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες με αυτή τη διαδικασία θερμορύθμισης.
«Σίγουρα έχουμε μια κρίση ψυχικής υγείας μέσα στην κλιματική κρίση, την οποία πρέπει να προλάβουμε προτού συμπληρωθούν πάρα πολλά από αυτά τα γεγονότα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Wray, στο πλαίσιο του 2023 Frontiers Forum, μιας ετήσιας εκδήλωσης που επικεντρώνεται στην κοινωνία, την υγεία και την επιστήμη.