Φανταστείτε χιλιάδες στιγμιότυπα οθόνης, μηνύματα και emails που δεν έχουν ανοιχτεί και μια ειδοποίηση που σας προειδοποιεί ότι ο αποθηκευτικός χώρος στο κινητό σας είναι σχεδόν γεμάτος. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η υπερβολική αποθήκευση ψηφιακών αρχείων κρύβει μια διαταραχή.
Κι αυτό γιατί μπορεί να επηρεάζει την ψυχική σας υγεία και την παραγωγικότητά σας, επισημαίνουν οι ειδικοί. Το νέο αυτό φαινόμενο κάνει τους ειδικούς να αναρωτιούνται αν πρόκειται για μια νέα διαταραχή που αφορά την ψηφιακή εποχή.
Άνοια: Η κακή συνήθεια όταν χρησιμοποιούμε κινητό ή laptop που αυξάνει τον κίνδυνο
«Είναι κάτι που προκαλεί πολύ άγχος και ανησυχία, η συλλογή email, εικόνων, ανοιχτών καρτελών — ένας τεράστιος αριθμός ψηφιακών αντικειμένων που προκαλεί υπερφόρτωση», αναφέρει η Δρ. Σούζαν Άλμπερς, κλινική ψυχολόγος στο Cleveland Clinic στο Οχάιο.
Η ίδια προσθέτει ότι «το ενδιαφέρον σε αυτό είναι ότι αυτό δεν ήταν το είδος του προβλήματος που είχαν να αντιμετωπίσουν οι πρόγονοί μας, αλλά όταν προχωράμε στο σήμερα, η καθημερινή μας ζωή είναι γεμάτη με πολύ άχρηστο ψηφιακό υλικό».
Ο καθένας με ένα κινητό θα το αντιμετωπίσει κάποια στιγμή. Αλλά μερικές φορές, η κοινή αυτή συμπεριφορά μπορεί να εξελιχθεί σε μια διαταραχή που προσπαθούν να κατανοήσουν όλο και περισσότεροι ερευνητές: την ψηφιακή συσσώρευση.
Η καθημερινή συνήθεια των παιδιών που πλήττει τη συναισθηματική ανάπτυξη – Τα κάνει μοναχικά
Τι είναι η ψηφιακή συσσώρευση και γιατί αποτελεί διαταραχή
Ανησυχείτε μήπως έχετε αποθηκεύσει πάρα πολλά αρχεία στη συσκευή σας; Ακολουθούν τρόποι για να μειώσετε το ψηφιακό φορτίο και να καταλάβετε πότε ίσως εμφανίζετε σημάδια διαταραχής, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Εάν διαπιστώσετε ότι πρέπει να ψάξετε μέσα από χιλιάδες φωτογραφίες ή αρχεία για να βρείτε αυτό που χρειάζεστε ή ότι βιώνετε λιγότερη συγκέντρωση και ψυχική ενέργεια από το συνηθισμένο, ίσως αυτό να είναι σημάδι ότι υπάρχει ψηφιακή υπερφόρτωση, δήλωσε η Άλμπερς.
«Η ψηφιακή υπερφόρτωση είναι εξίσου αγχωτική με τη φυσική υπερφόρτωση», ανέφερε. «Ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να προτιμά την καθαρότητα και την απλότητα αντί για το χάος και μπορεί να νιώθετε έτσι όταν έχετε εκατομμύρια ανοιχτές καρτέλες».
Η ψηφιακή υπερφόρτωση μπορεί επίσης να είναι μια συνεχής ροή ειδοποιήσεων, οι οποίες μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή σας και να επιβραδύνουν τη συγκέντρωσή σας, πρόσθεσε.
Ίσως θέλετε να κρατήσετε αναμνήσεις μέσω εικόνων ή να κρατήσετε αχρείαστα έγγραφα και αρχεία από μαθήματα του πανεπιστημίου ή παλιές δουλειές, «μήπως χρειαστείτε κάτι στο μέλλον».
Η ψηφιακή συσσώρευση ως ένδειξη για διαταραχή
Μερικές φορές όταν αυτή η συμπεριφορά οδηγεί σε μεγάλες ποσότητες αποθηκευμένων πληροφοριών, μπορεί να θεωρηθεί συσσώρευση, αναφέρει ο Δρ. Εμανουέλ Μαϊντενμπεργκ, καθηγητής ψυχιατρικής και βιο-συμπεριφορικών επιστημών στη Σχολή Ιατρικής David Geffen του UCLA.
«Γίνεται συνήθεια που τροφοδοτείται από το άγχος και εκεί είναι που γίνεται δύσκολο και απαιτητικό. Σχετίζεται με το φόβο του να χρειαστείτε αυτή την πληροφορία κάποια στιγμή στο μέλλον και να μην μπορείτε να την βρείτε», σχολίασε ο Μαϊντενμπεργκ, ο οποίος είναι επίσης διευθυντής της Κλινικής Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Θεραπείας του UCLA.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 3% με 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, περίπου 8 έως 12 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ, πάσχουν από διαταραχή συσσώρευσης, δήλωσε ο Δρ. Σαντζάγια Σαξένα, ψυχίατρος και διευθυντής κλινικών και ερευνητικών υποθέσεων στο Διεθνές Ίδρυμα OCD στη Βοστώνη.
Σύνδεση ψηφιακής συσσώρευσης με το OCD
Η ψηφιακή συσσώρευση θεωρείται ότι σχετίζεται με την ψυχιατρική διαταραχή του OCD (Διαταραχή Ιδεοψυχαναγκαστικής Συμπεριφοράς), και μια μελέτη του 2019 που εξέτασε εκατοντάδες ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο βρήκε ότι η συμπεριφορά είναι κοινή στον εργασιακό χώρο.
Μια επόμενη μελέτη του 2020 εντόπισε τέσσερις διακριτούς τύπους ψηφιακής συσσώρευσης: αυτούς που είναι οργανωμένοι, αυτούς που είναι ακατάστατοι, αυτούς που κρατούν ψηφιακές πληροφορίες για τις εταιρείες τους και αυτούς που τις κρατούν λόγω συναισθηματικών δεσμών και συχνά ανησυχούν για το να τις χάσουν.
Η αποθήκευση ψηφιακού υλικού που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο, αλλά ένας βασικός παράγοντας είναι όταν προκαλεί σημαντική αναστάτωση ή βλάβη στη καθημερινή λειτουργία, πρόσθεσε ο Σαξένα.
Πώς να καταλάβετε αν υποφέρετε από ψηφιακή συσσώρευση;
Εάν τα αρχεία σας καταλαμβάνουν τόσο χώρο στη συσκευή σας ώστε να μην μπορείτε να αποθηκεύσετε άλλες απαραίτητες πληροφορίες ή αν η διαχείριση του υλικού «σας παίρνει χρόνο από άλλες απαραίτητες δραστηριότητες ή κοινωνικές δραστηριότητες, ή παρεμβαίνει σε άλλους τομείς της ζωής σας», ίσως πρόκειται για υπερβολική απόκτηση ψηφιακών υλικών, είπε ο Σαξένα.
Η ψυχική υγεία των Ελλήνων έχει επιδεινωθεί – Ποιοι είναι οι λόγοι
Πώς να μειώσετε την υπερβολική αποθήκευση ψηφιακών αρχείων
«Η αποκατάσταση της τάξης είναι σαν ένα μαγικό ραβδί για την ψυχική υγεία σας», τόνισε η Άλμπερς.
Για όσους δυσκολεύονται με την αποκατάσταση της τάξης, συνιστά να αφιερώνετε λίγα λεπτά κάθε πρωί για έναν ψηφιακό έλεγχο, διαγράφοντας τα emails και άλλες ειδοποιήσεις που δεν είναι απαραίτητες.
«Εάν αφιερώσετε μερικά λεπτά το πρωί για αποκατάσταση της τάξης, αυτό θα ανοίξει το δρόμο για μια πολύ πιο παραγωγική ημέρα».
Συμβουλές μείωσης περιττών αρχείων
Απενεργοποιήστε μη απαραίτητες ειδοποιήσεις. «Είναι σαν ψυχικά κουνούπια. Πάντα βουίζουν», είπε η Άλμπερς. Περιορίζοντας τις ειδοποιήσεις, περιορίζετε την ικανότητά τους να αποσπούν την προσοχή σας όταν τη χρειάζεστε.
Θέστε όρια: Ελαχιστοποιήστε το χρόνο που περνάτε ελέγχοντας τα email και τις ειδοποιήσεις από τα social media και χρησιμοποιήστε τις λειτουργίες σίγασης. Επίσης, περιορίζοντας τον αριθμό των λογαριασμών που ακολουθείτε στα social media, μπορείτε να μειώσετε την άχρηστη πληροφορία στο feed σας και τον χρόνο που ξοδεύετε χωρίς σκέψη, πρόσθεσε η Άλμπερς.
Κάντε μια ψηφιακή αποτοξίνωση, ή τουλάχιστον αφιερώστε κάποια ώρα μέσα στην ημέρα που δεν θα είστε συνδεδεμένοι με τον ψηφιακό σας κόσμο, κάτι που θα σας βοηθήσει να αισθανθείτε λιγότερο καταπιεσμένοι από την υπερφόρτωση και τις συνεχείς ειδοποιήσεις.
Έχοντας ένα σχέδιο για το πώς να αντιμετωπίσετε την ψηφιακή υπερφόρτωση και κάνοντάς το μέρος της καθημερινότητάς σας, ή απλά το να μην αποθηκεύετε περισσότερα από όσα χρειάζεστε, μπορεί να βοηθήσει όσους πάσχουν από ψηφιακή συσσώρευση, πρόσθεσε ο Μαϊντενμπεργκ.
Αν διαπιστώσετε ότι σας επηρεάζει στο σχολείο ή στη δουλειά, όπως το να παραδίδετε καθυστερημένα εργασίες ή να έχετε πρόβλημα στον ύπνο λόγω του άγχους ή να νιώθετε αποκομμένοι από σχέσεις, αυτά μπορεί να είναι σημάδια σημαντικής αναστάτωσης και ίσως είναι καιρός να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, συμβούλευσε η Άλμπερς.
Επιδείνωση παρουσιάζει η ψυχική υγεία των εφήβων στην Ελλάδα -κυρίως των κοριτσιών
«Όλοι αντιμετωπίζουμε την ψηφιακή υπερφόρτωση περισσότερο απ’ ό,τι νομίζουμε και πιστεύω ότι (η αποκατάσταση της τάξης) είναι ένας απλός τρόπος, αν αφιερώσουμε λίγο χρόνο σε αυτό, που έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στην παραγωγικότητα και την ευτυχία μας συνολικά», κατέληξε.