Ο αιματοκρίτης αποτελεί έναν βασικό δείκτη της υγείας μας, αλλά λίγοι κατανοούν πλήρως τη σημασία του. Πότε και ποιοι μπορεί να κινδυνεύουν από χαμηλό αιματοκρίτη και πώς μπορούμε να τον ανεβάσουμε;
Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τι είναι ο αιματοκρίτης, ποια είναι τα φυσιολογικά του επίπεδα, τι προκαλεί τη μείωση ή την αύξησή του, καθώς και τρόπους αντιμετώπισης.
Τροφές που ανεβάζουν τον αιματοκρίτη – Τα 4 είδη τροφίμων που απαγορεύονται όταν είναι χαμηλός
Τι είναι ο αιματοκρίτης
Σύμφωνα με το Science Direct, ο αιματοκρίτης είναι μια μέτρηση του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων ως ποσοστό του συνολικού όγκου του αίματος. Υπολογίζεται είτε αυτόματα μέσω του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του MCV, είτε χειροκίνητα μετά από φυγοκέντρηση ενός μικροκαψαρίου γεμάτου με αίμα. Ο αιματοκρίτης από φυγοκέντρηση είναι συχνά ελαφρώς υψηλότερος, καθώς περιλαμβάνει παγιδευμένο πλάσμα στα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Φυσιολογικές τιμές αιματοκρίτη
Οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη κυμαίνονται από 40-52% στους άνδρες και από 36-48% στις γυναίκες (εκτός εγκυμοσύνης).
Μετά την ηλικία των 60 ετών, οι τιμές τείνουν να μειώνονται ελαφρώς και στα δύο φύλα, γεγονός που συνδέεται με τη μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Όταν οι τιμές του αιματοκρίτη ξεπερνούν ή υπολείπονται των φυσιολογικών ορίων, αναφέρεται είτε χαμηλός είτε υψηλός αιματοκρίτης, αντίστοιχα.
Συμπτώματα χαμηλού αιματοκρίτη
Όπως αναφέρει το Penn Medicine, η αναιμία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και εμφανίζεται όταν έχουμε χαμηλό αιματοκρίτη. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αναιμίας, όπως:
- Αναιμία λόγω έλλειψης βιταμίνης B12
- Αναιμία λόγω έλλειψης φυλλικού οξέος
- Αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου
- Χρόνια αναιμία
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία
- Θαλασσαιμία
Μεσογειακή αναιμία: 39χρονος απαλλάχθηκε από μεταγγίσεις με γονιδιακή θεραπεία
Τι ρίχνει τον αιματοκρίτη
Σύμφωνα με το Mount Sinai, οι αιτίες του χαμηλού αιματοκρίτη περιλαμβάνουν:
- Αναιμία
- Αιμορραγία
- Μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων (π.χ. λόγω καρκίνου ή λήψης φαρμάκων)
- Κακή διατροφή (έλλειψη σιδήρου, βιταμινών Β12, Β6 και φυλλικού οξέος)
- Εγκυμοσύνη
- Υπερβολική ποσότητα νερού στο σώμα
- Φάρμακα που ρίχνουν τον αιματοκρίτη
Όπως αναφέρεται στο περιοδικό Current Clinical Pharmacology, πολλά φάρμακα σχετίζονται με διαταραχές των ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως:
- Αιμολυτική αναιμία
- Μεγαλοβλαστική αναιμία
- Σιδηροβλαστική αναιμία
Η κατανόηση της συσχέτισης φαρμάκων με τον αιματοκρίτη είναι κρίσιμη για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Εγκεφαλικό: Ποια ομάδα αίματος αυξάνει έως και 16% τον κίνδυνο σε άτομα κάτω των 60
Τι ανεβάζει τον αιματοκρίτη
Σύμφωνα με το Healthline, θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην αύξηση του αιματοκρίτη περιλαμβάνουν:
- Σίδηρο: Κρέας, ξηροί καρποί, όσπρια.
- Φυλλικό οξύ: Σπανάκι, συκώτι.
- Βιταμίνη Β12: Κρέας, γαλακτοκομικά.
- Χαλκός: Θαλασσινά, ξηροί καρποί.
- Βιταμίνη Α: Πράσινα και πορτοκαλί λαχανικά.
Ποιο βότανο ανεβάζει τον αιματοκρίτη;
Όπως αναφέρει το Koru Hospital, τσάι όπως τσουκνίδα και πικραλίδα είναι πλούσια σε σίδηρο και βοηθούν στην αύξηση του αιματοκρίτη.
Η τσουκνίδα και η πικραλίδα είναι δύο φυτά με σημαντικά οφέλη για την υγεία, χάρη στις πλούσιες θρεπτικές και θεραπευτικές ιδιότητές τους.
Η τσουκνίδα συμβάλλει στην αποτοξίνωση του οργανισμού, ενισχύοντας τη λειτουργία του ήπατος και των νεφρών, ενώ η αντιφλεγμονώδης δράση της την καθιστά ωφέλιμη για όσους υποφέρουν από αρθρίτιδα. Παράλληλα, είναι πλούσια σε σίδηρο, μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνη C, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και την υγεία των οστών, ενώ χρησιμοποιείται και για τη βελτίωση δερματικών παθήσεων όπως το έκζεμα.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν νέα ομάδα αίματος μετά από 50 χρόνια – Ποιους ασθενείς μπορεί να ωφελήσει
Από την άλλη, η πικραλίδα είναι γνωστή για την αποτοξινωτική της δράση, ειδικά στην υποστήριξη του ήπατος, και βοηθά στην πέψη, μειώνοντας το φούσκωμα και βελτιώνοντας τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. Επίσης, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, που προστατεύουν τα κύτταρα από την οξείδωση, και θεωρείται ότι συμβάλλει στη διατήρηση υγιών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Τα δύο αυτά φυτά είναι εξαιρετικές επιλογές για τη φυσική υποστήριξη της υγείας.
Πόσο σύντομα ανεβαίνει ο αιματοκρίτης
Σύμφωνα με το NHS, το σώμα παράγει 2 εκατομμύρια νέα ερυθρά κύτταρα ανά δευτερόλεπτο. Η αποκατάσταση των επιπέδων αιματοκρίτη μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες.
Συχνές ερωτήσεις που αφορούν τον αιματοκρίτη
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε συχνές ερωτήσεις για τον αιματοκρίτη, την αιμοδοσία και την αναιμία.
1. Μπορώ να δώσω αίμα με χαμηλό αιματοκρίτη;
Σύμφωνα με το ΕΚΕΑ, δεν επιτρέπεται εάν υπάρχει και αναιμία.
2. Με πόσο αιματοκρίτη μπορώ να δώσω αίμα;
Σύμφωνα με τον ερυθρό σταυρό, απαιτείται αιμοσφαιρίνη τουλάχιστον 13.3 g/dL.
3. Πόσο συχνά να τσεκάρω τον αιματοκρίτη μου;
Σύμφωνα με το Orange Health αυτό εξαρτάται από την ηλικία και την υγεία. Ακόμη, σημαντικό ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες όπως το φύλο, το ιστορικό υγείας και τυχόν συμπτώματα που μπορεί να έχετε. Γενικά, συνιστάται να περιλαμβάνεται σε έναν πλήρη αιματολογικό έλεγχο μία φορά τον χρόνο, εκτός αν ο γιατρός σας υποδείξει πιο συχνό έλεγχο λόγω κάποιας πάθησης, όπως αναιμία, αφυδάτωση ή χρόνιες ασθένειες.
Θρόμβοι στο αίμα: 6 συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε, σύμφωνα με ειδικό του Κλίβελαντ
4. Με πόσα αιματοκρίτη παθαίνεις;
Επικίνδυνα χαμηλός αιματοκρίτης (κάτω από 20%) μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κόπωση, λιποθυμία ή αναιμικό σοκ, ενώ εξαιρετικά υψηλός (πάνω από 60%) αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης και καρδιαγγειακών επεισοδίων.
5. Τι κάνει ο αιματοκρίτης;
Ο αιματοκρίτης δείχνει το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς, υποστηρίζοντας την ενέργεια και τη σωστή λειτουργία του σώματος.
6. Ποιο όργανο είναι υπεύθυνο για τον αιματοκρίτη;
Ο μυελός των οστών είναι υπεύθυνος για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ενώ τα νεφρά ρυθμίζουν την παραγωγή τους μέσω της ορμόνης ερυθροποιητίνης.
7. Ποιες ασθένειες προκαλούν χαμηλό αιματοκρίτη;
Χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να προκληθεί από αναιμία, χρόνιες παθήσεις όπως νεφρική ανεπάρκεια, αιμορραγία, διατροφικές ελλείψεις (σίδηρος, βιταμίνη Β12) ή λοιμώξεις.
Χαμηλά λεμφοκύτταρα: Ποια είναι τα αίτια – Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές
8. Υψηλός αιματοκρίτης: Τι μπορεί να σημαίνει;
Υψηλός αιματοκρίτης μπορεί να υποδηλώνει αφυδάτωση, πολυκυτταραιμία, πνευμονικές παθήσεις ή προσαρμογή σε μεγάλο υψόμετρο λόγω χαμηλών επιπέδων οξυγόνου.
Με πληροφορίες από Science Direct, Penn Medicine, MountSinai, Current Clinical Pharmacology, Healthline, Koru Hospital, NHS, ΕΚΕΑ, Red Cross, Orange Health.