Έως τώρα γνωρίζαμε ότι το εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προλάβει τη νόσο, αλλά νέα έρευνα δείχνει ότι μπορεί να έχει και θεραπευτική δράση. Μπορεί λοιπόν το εμβόλιο να γίνει το κλειδί για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας;
Χιλιάδες γυναίκες με τα πρώτα στάδια καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν την ασθένεια, λαμβάνοντας το εμβόλιο κατά του HPV, όπως υποδεικνύουν πολλά υποσχόμενα ερευνητικά αποτελέσματα. Οι περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μειωθεί δραστικά από τότε που προσφέρθηκε το εμβόλιο σε κορίτσια και αγόρια ηλικίας 12 και 13 ετών ως προστασία από την ασθένεια.
Ιός HPV: Σημαντική η έγκαιρη ανίχνευση – Τρόποι πρόληψης και θεραπείας
Ωστόσο, Ολλανδοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το εμβόλιο μπορεί να έχει έναν δεύτερο σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου. Πιστεύουν ότι η χορήγηση του εμβολίου σε γυναίκες με υψηλού κινδύνου προ-καρκινικά κύτταρα μπορεί να εμποδίσει την εξέλιξή τους σε επεμβατική και θανατηφόρα νόσο.
Εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας: Πρόληψη ή και θεραπεία;
Η κλινική μελέτη διαπίστωσε ότι σε περισσότερες από τις μισές από αυτές που έλαβαν το εμβόλιο, τα κύτταρα καταστράφηκαν. Και μετά από σχεδόν δύο χρόνια, καμία από αυτές δεν παρουσίασε υποτροπή αυτών των κυττάρων. Αυτή τη στιγμή, οι γυναίκες με αυτά τα επικίνδυνα κύτταρα υποβάλλονται σε μια άβολη επέμβαση που ονομάζεται «κωνοειδής εκτομή» η οποία «ξύνει» τα κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας.
Ωστόσο, η χειρουργική επέμβαση ενέχει κινδύνους, όπως αιμορραγία, μόλυνση και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, όπως πρόωρη γέννα. Ειδικοί ανέφεραν ότι το εμβόλιο – «ένα από τα πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά εμβόλια» μέχρι σήμερα – θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για ένα νέο πρωτόκολλο για τις γυναίκες, ώστε να μην χρειάζεται πια να υποβάλλονται στην επέμβαση, σύμφωνα με το Daily Mail.
Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου HPV για τα προκαρκινικά κύτταρα
Η Δρ Ρεφίκα Γιγίτ, γυναικολόγος-ογκολόγος στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Γκρόνινγκεν στο βόρειο τμήμα της Ολλανδίας και επικεφαλής της κλινικής δοκιμής, δήλωσε ότι το εμβόλιο – που οι ερευνητές ονόμασαν Vvax001 – είναι, «όσο είναι σε θέση να γνωρίζει», ένα από τα «πιο αποτελεσματικά θεραπευτικά εμβόλια» για τα προκαρκινικά στάδια του τραχήλου της μήτρας.
Πρόσθεσε ότι αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερη κλινική μελέτη, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι «τουλάχιστον οι μισές από τις ασθενείς» με υψηλού κινδύνου προκαρκινικά κύτταρα «μπορεί να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση και να αποφύγουν όλες τις πιθανές παρενέργειες και επιπλοκές της».
Σύμφωνα με το NHS, περίπου 8 στους 10 ανθρώπους θα μολυνθούν από τον ιό HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους και το σώμα τους θα τον αποβάλει χωρίς προβλήματα.
HPV: Τα μέτρα που προτείνει η Ελληνική HPV Εταιρεία για να ενισχυθεί η εμβολιαστική κάλυψη
Ο ρόλος του HPV στην ανάπτυξη του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας
Ωστόσο, 13 από τους 150 τύπους του ιού παραμένουν στο σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι γνωστό ότι προκαλούν το 99,7% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Υπάρχουν τρεις τύποι προ-καρκίνου του τραχήλου της μήτρας – CIN1 (ήπιο), CIN2 (μέτριο) και CIN3 (σοβαρό). Αυτοί είναι όλοι ανώμαλα κύτταρα που καλύπτουν τον τράχηλο της μήτρας.
Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων CIN3 εξελίσσονται σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας εντός 10 ετών. Το ποσοστό ανέρχεται στο μισό μετά από 30 χρόνια. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων CIN3 προκαλείται από μια συγκεκριμένη παραλλαγή του HPV, γνωστή ως HPV16. Στη φάση δύο της κλινικής δοκιμής, 18 ασθενείς με CIN3 έλαβαν τρεις δόσεις του εμβολίου με διαφορά τριών εβδομάδων.
Όλες οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε τακτικές κολποσκοπήσεις — μια εξέταση για να δει κανείς πιο προσεκτικά τον τράχηλο της μήτρας. Μετά από παρακολούθηση 19 εβδομάδων, εννέα είδαν τα κύτταρα CIN3 να συρρικνώνονται ή να εξαφανίζονται. Σε τρεις περιπτώσεις, καταστράφηκαν πλήρως.
Στο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Clinical Cancer Research, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι από αυτές τις εννέα ασθενείς, το μέγεθος του ιστού CIN3 «μειώθηκε σημαντικά σε όλες εκτός από μία». Οι άλλες εννέα εθελόντριες υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση — τη συνήθη θεραπεία.
Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή που τέσσερις από τις εννέα ασθενείς υποβλήθηκαν σε επέμβαση, «δεν βρέθηκε υπολειμματική νόσος», υποδεικνύοντας ότι το εμβόλιο ίσως είχε δουλέψει και για αυτές, δήλωσαν οι επιστήμονες.
Η κλινική δοκιμή και τα ενθαρρυντικά αποτελέσματά της
Μετά από παρακολούθηση περίπου 20 μηνών, «καμία από τις ασθενείς δεν παρουσίασε υποτροπή», πρόσθεσαν. Οι επιστήμονες, ωστόσο, αναγνώρισαν ότι η κλινική δοκιμή είχε κάποιους περιορισμούς, όπως το μικρό μέγεθος του δείγματος και η παρακολούθηση μικρότερη των δύο ετών.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το εμβόλιο HPV προσφέρθηκε σε όλα τα κορίτσια στην 8η τάξη από τον Σεπτέμβριο του 2008. Ωστόσο, η δυνατότητα εμβολιασμού επεκτάθηκε στους αγόρια της 8ης τάξης από τον Σεπτέμβριο του 2019. Αυτή τη στιγμή, οι γυναίκες ηλικίας 25 έως 49 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο καλούνται για έλεγχο τραχήλου της μήτρας κάθε τρία χρόνια στον γιατρό τους. Για εκείνες ηλικίας 50 έως 64 ετών, ο έλεγχος προσφέρεται κάθε πέντε χρόνια.
Η εξέταση είναι ίσως ακόμη πιο σημαντική για τις γυναίκες ηλικίας 34 και άνω, που δεν έλαβαν το εμβόλιο που προστατεύει από την πλειοψηφία των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας, στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος που εισήχθη το 2008. Ανάλογα με το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου, κάποιες γυναίκες μπορεί να κληθούν νωρίτερα από τα τριετή τακτικά διαστήματα.
Ο δρόμος προς την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Η εξάλειψη του καρκίνου θεωρητικά θα επιτευχθεί όταν λιγότερες από τέσσερις γυναίκες ανά 100.000 διαγιγνώσκονται ετησίως. Για χάρη σύγκρισης, ο αριθμός αυτός είναι σήμερα 9,5 γυναίκες, που αντιστοιχούν σε περίπου 2.600 ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1.100 γυναίκες ετησίως — ή τρεις την ημέρα — θα μπορούσαν ακόμα να λάβουν αυτή τη διάγνωση αν επιτευχθεί ο στόχος εξάλειψης του NHS.
Οι 4 κοινές λοιμώξεις που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο – Πώς θα προστατευθείτε
Οι ειδικοί αποδίδουν στο εμβόλιο κατά του HPV την αφαίρεση σχεδόν του καρκίνου μεταξύ των γυναικών. Ωστόσο, το εμβόλιο, όπως όλα τα εμβόλια, δεν προσφέρει 100% προστασία, οπότε οι γυναίκες που το λαμβάνουν συνιστάται να κάνουν τακτικά τεστ Παπανικολάου.
Πηγές: Daily Mail, NIH (1), NIH (2)