Η σύγχρονη προσέγγιση της Γυναικολογικής Ογκολογίας, μιας εκ των εξειδικεύσεων της Μαιευτικής-Γυναικολογίας, έρχεται να δώσει απαντήσεις γύρω από ασθένειες όπως ο καρκίνος τραχήλου και ωοθηκών, απευθυνόμενη στις μέρες μας και στις υγιείς γυναίκες.
Τί θα λέγατε αν, υιοθετώντας ένα νέο μοντέλο πρόληψης καρκίνου του τραχήλου, οι θάνατοι από τη νόσο μειώνονταν διεθνώς κατά 300.000 μέχρι το 2030;
Ή, αν βασιζόμενοι στο οικογενειακό ιστορικό και ειδικές εξετάσεις, μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε τις γυναίκες που φέρουν 40% πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου ωοθηκών και να τον αποτρέψουμε;
Τί έχει αλλάξει στον καρκίνο του τραχήλου
Για πολλές δεκαετίες, η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου βασίστηκε στο PAP test. Στις μέρες μας, ο εμβολιασμός έναντι του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) και η ενσωμάτωση του HPV test στον έλεγχο των γυναικών αλλάζουν τα δεδομένα προς όφελος των γυναικών. Είναι χαρακτηριστικό πως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) έθεσε το 2018 τρεις προτεραιότητες, στοχεύοντας στην εξάλειψη της νόσου ως πρόβλημα δημόσιας υγείας (Cervical Cancer Elimination Initiative):
- Τον πλήρη εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών μέχρι την ηλικία των 15 ετών.
- Τον έλεγχο των γυναικών με HPV test τουλάχιστον 2 φορές μέχρι την ηλικία των 35 και 45 ετών, αντίστοιχα.
- Την επιτυχή διαχείριση του 90% των προκαρκινικών αλλοιώσεων και των περιστατικών με καρκίνο του τραχήλου.
Με δεδομένο πως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας χαράσσει στρατηγική και για τις αναπτυσσόμενες χώρες, το παράδειγμα της Αυστραλίας ίσως είναι ακόμα πιο σημαντικό. Εφαρμόζοντας καθολικό εμβολιασμό έναντι του HPV σε αγόρια και κορίτσια, ιδανικά στην ηλικία των 12-13 ετών, και προτείνοντας HPV test κάθε 5 χρόνια στις ηλικίες 25-69 ετών, με μια τελική εξέταση μεταξύ 70-74 ετών, υπολογίζεται πως θα έχουν λιγότερα από 4 νέα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου ανά 100.000 γυναίκες μέχρι το 2028 (Lancet Public Health 2019).
Σε αρμονία με άλλες αναπτυγμένες χώρες (π.χ ΗΠΑ), οι αρμόδιοι φορείς και της χώρας μας προτείνουν πλέον τη λήψη HPV test ανά περιοδικά χρονικά διαστήματα σε γυναίκες μεγαλύτερες των 30 ετών. Τονίζεται πως το HPV test είναι μια μοριακή εξέταση που ανιχνεύει το γενετικό υλικό αποκλειστικά των επιθετικών τύπων του ιού HPV, ενώ λαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο και συνήθως ταυτόχρονα με το PAP test.
Τί έχει αλλάξει στον καρκίνο των ωοθηκών
Πρόσφατα αποτελέσματα από μια μελέτη με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 200.000 υγιών γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαίωσε πως το προληπτικό γυναικολογικό υπερηχογράφημα δεν μειώνει τη θνητότητα από καρκίνο των ωοθηκών (Lancet 2021;397:2182-93). Για μια νόσο που σε ποσοστό 75-80% διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, η Γυναικολογική Ογκολογία ενισχύει την δυνατότητες πρόληψης και πρώιμης διάγνωσης δίνοντας έμφαση:
- Στη διεξοδική μελέτη του οικογενειακού ιστορικού των γυναικών και αναγνώριση εκείνων που θα ωφελούνταν από γονιδιακό έλεγχο (ειδική εξέταση αίματος). Σε περίπτωση διάγνωσης κληρονομικών συνδρόμων που αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου (π.χ. BRCA1, BRCA2, σύνδρομο Lynch), επιβάλλεται η προφυλακτική αφαίρεση των σαλπίγγων-ωοθηκών και ενίοτε της μήτρας έγκαιρα και, συνήθως, αμέσως μετά τη γέννηση των παιδιών (π.χ. Angelina Jolie).
- Στην προφυλακτική αφαίρεση των σαλπίγγων μετά την ολοκλήρωση του οικογενειακού προγραμματισμού σε γυναίκες που έχουν προγραμματίσει, ούτως ή άλλως, να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση στην πύελο (π.χ. αφαίρεση ινομυώματος, υστερεκτομή, καισαρική τομή κλπ). Η σύσταση αυτή αφορά γυναίκες που έχουν το μέσο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών και εγγυάται ελάττωσή του κατά 65% περίπου. Με τη διατήρηση των ωοθηκών, σε αυτά τα πλαίσια, αποφεύγεται η εμμηνόπαυση και, επομένως, τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν.
- Στην εκπαίδευση των γυναικών να αναγνωρίζουν άμεσα τα «ύπουλα» συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών και να αναζητούν ιατρική φροντίδα πριν η νόσος προχωρήσει.
Εδώ και καιρό, η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει ευρύτατα αποδεχθεί πως οι Γυναικολόγοι με εξειδίκευση στην Ογκολογία εξασφαλίζουν καλύτερα αποτελέσματα, όταν οι ασθενείς με διεγνωσμένο γυναικολογικό καρκίνο τους εμπιστεύονται για τη χειρουργική τους αντιμετώπιση.
Πλέον, οι Γυναικολόγοι Ογκολόγοι αλλάζουν και την πρόληψη των αντίστοιχων νοσημάτων. Γνωρίζοντας σε βάθος το πως δημιουργείται ο καρκίνος, έχοντας στη φαρέτρα τους προηγμένες εξετάσεις και επενδύοντας στην εκπαίδευση των ασθενών για να «ακούν» έγκαιρα το σώμα τους, η εξάλειψη των γυναικολογικών καρκίνων στο μέλλον φαίνεται να είναι ένας ρεαλιστικός στόχος!