Οι γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με πρώιμο καρκίνο του μαστού από το 2000 και μετά έχουν 20% χαμηλότερο ποσοστό μετάστασης από αυτές που διαγνώστηκαν τη δεκαετία του 1990.
Τα δεδομένα από μια νέα μελέτη της ESMO που δημοσιεύτηκαν στις 12 Οκτωβρίου 2024 στο The Lancet, υποδηλώνουν ότι οι μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις του ετήσιου κινδύνου μετάστασης σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου είναι χαμηλότερες για ασθενείς που έχουν διαγνωστεί από το 2000 και μετά σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες.
Αν και οι περισσότερες υποτροπές για ασθενείς που είναι αρνητικοί σε υποδοχείς οιστρογόνων (ER) συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των πρώτων 5 ετών, για εκείνους με ER-θετική νόσο ο κίνδυνος παραμένει με σταθερό ρυθμό πέραν των 5 ετών.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) παραθέτουν τα σημαντικότερα από αυτά τα στοιχεία.
Τι δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα
Σε αυτή τη συγκεντρωτική ανάλυση δεδομένων τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, οι ασθενείς στη βάση δεδομένων επιλέχθηκαν εάν είχαν εγγραφεί μεταξύ 1990 και 2009 και είχαν πρόσφατα διαγνωστεί με θετικό σε οιστρογονικούς υποδοχείς καρκίνο του μαστού και είχαν προγραμματιστεί για τουλάχιστον 5 χρόνια να λάβουν ενδοκρινική θεραπεία ή ER-αρνητική νόσο, και εάν ήταν μικρότερες των 75 ετών κατά τη διάγνωση, είχαν διάμετρο όγκου 5 εκατοστά ή μικρότερη και λιγότερους από δέκα θετικούς μασχαλιαίους λεμφαδένες και καμία ένδειξη μεταστάσεων.
Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν ο χρόνος μέχρι την πρώτη μετάσταση, αγνοώντας οποιαδήποτε τοπική υποτροπή ή ετερόπλευρο καρκίνο του μαστού.
Τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι για γυναίκες με θετική σε οιστρογονικούς υποδοχείς νόσο που διαγνώστηκε μετά το 2000 και που έχουν προγραμματιστεί να λάβουν ορμονική θεραπεία για τουλάχιστον 5 χρόνια, ο κίνδυνος μετάστασης παραμένει αλλά είναι περίπου 10% χαμηλότερος από τις αντίστοιχες γυναίκες σε προηγούμενες μελέτες. Αντίθετα, για τα άτομα με ER-αρνητική νόσο, οι περισσότερες υποτροπές εμφανίστηκαν τα πρώτα 5 χρόνια μετά τη διάγνωση.
Οι εξηγήσεις
Οι βελτιώσεις στην έκβαση σε πιο πρόσφατα διαγνωσμένες γυναίκες έχουν ποικίλες αιτίες. Το ποσοστό των γυναικών με νόσο με αρνητικούς λεμφαδένες που πήραν μέρος σε κλινικές δοκιμές αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου, αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο έως το μισό της βελτίωσης των αποτελεσμάτων. Αυτή η αλλαγή συνέπεσε με την ευρεία εφαρμογή του μαστογραφικού ελέγχου και την αυξημένη ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του μαστού. Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι η ακριβέστερη σταδιοποίηση του όγκου που προκύπτει από βελτιώσεις στις διαγνωστικές εξετάσεις. Είναι πιθανό ότι οι αλλαγές στις μεθόδους για την αξιολόγηση της συμμετοχής των λεμφαδένων μπορεί να έχουν αλλάξει τις εκτιμήσεις της πρόγνωσης.
Η έρευνα της ESMO δείχνει ότι οι γυναίκες με διάγνωση πρώιμου καρκίνου του μαστού τα ποσοστά για μακρινές μεταστάσεις μειώθηκαν κατά 25% για τη θετική σε οιστρογονικούς υποδοχείς νόσο και 19% για την ER-αρνητική νόσο μετά το 2000 συγκριτικά με όσες διαγνώστηκαν τη δεκαετία του 1990. Αυτή η βελτίωση αποδίδεται σε νέες θεραπευτικές στρατηγικές, όπως η αυξημένη χρήση ορμονοθεραπείας, χημειοθεραπείας και στοχευμένων φαρμάκων που εξειδικεύονται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του όγκου.
Καρκίνος του μαστού: Νέα φάρμακα αλλάζουν την πρόγνωση και τη θεραπεία – Ελπίδα για τους ασθενείς
Σημαντικός παράγοντας της προόδου είναι η εξατομίκευση της θεραπείας, όπου κάθε ασθενής λαμβάνει θεραπεία προσαρμοσμένη στο προφίλ κινδύνου της. Αυτό ενισχύεται από την ανάλυση δεδομένων από μακροχρόνιες μελέτες που επιτρέπουν στους επιστήμονες να εντοπίσουν μοτίβα και να βελτιώσουν τις προγνώσεις. Επιπλέον, η έγκαιρη διάγνωση και οι στοχευμένες εξετάσεις που αναπτύσσονται συμβάλλουν στη μείωση των πιθανοτήτων επανεμφάνισης του καρκίνου σε πιο προχωρημένα στάδια.
Τα αποτελέσματα αυτά ενθαρρύνουν την επιστημονική κοινότητα να συνεχίσει την έρευνα για τη βελτίωση των θεραπευτικών επιλογών και την περαιτέρω μείωση των ποσοστών υποτροπής και θανάτου από καρκίνο του μαστού.
Οι ερευνητές της μελέτης τόνισαν ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ερμηνεία αυτών των αποτελεσμάτων στο πλαίσιο της σύγχρονης κλινικής πρακτικής. Η πρόοδος της θεραπείας ωφελεί μόνο τους ασθενείς που έχουν πρόσβαση σε αυτές. Σε αυτό το πλαίσιο, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες ανισότητες παγκοσμίως όσον αφορά την εφαρμογή των πρακτικών προσυμπτωματικού ελέγχου και την πρόσβαση σε επαρκή θεραπεία του καρκίνου.
Μόνο με τη μεγιστοποίηση των προσπαθειών για την επίτευξη ισότιμης πρόσβασης στην περίθαλψη του καρκίνου μπορεί να μετατρέψει τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των δοκιμών που φαίνεται στην ανάλυση EBCTCG σε απτά οφέλη για τους ασθενείς με καρκίνο, βασιζόμενη στις προσπάθειες των τελευταίων 50 ετών να προσπαθήσουμε να εξαλείψουμε τον καρκίνο του μαστού ως αιτία θανάτου τις επόμενες δεκαετίες.