Θέλετε να προστατεύσετε την υγεία σας και να αναγνωρίσετε έγκαιρα τα σημάδια κινδύνου; Το δέρμα μπορεί να προειδοποιήσει πριν από τον καρκίνο, όπως στην περίπτωση της κωμικού Katherine Ryan, που διαγνώστηκε για δεύτερη φορά. Μάθετε ποια συμπτώματα εμφάνισε και πότε πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό.
Το δέρμα προειδοποιεί – Η περίπτωση της κωμικού Katherine Ryan στην Αγγλία
Παρά την πρόοδο στη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος, πολλοί ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες ή παρουσιάζουν υποτροπή μετά από αρχική επιτυχία. Οι τρέχουσες έρευνες επικεντρώνονται σε στοχευμένες θεραπείες που αναστέλλουν συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις, όπως αυτές στο γονίδιο BRAF και σε ανοσοθεραπείες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Παρά την αρχική αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών, η ανάπτυξη ανθεκτικότητας αποτελεί πρόκληση, και οι επιστήμονες διερευνούν νέους συνδυασμούς φαρμάκων και εναλλακτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της.
Η κωμικός Katherine Ryan αποκάλυψε ότι πάσχει από τη θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος, αφού προηγουμένως της είχαν πει δύο γιατροί πως δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας.
Είναι η δεύτερη φορά που εμφανίζει τη νόσο, καθώς είχε αφαιρέσει έναν καρκινικό σπίλο από το πόδι της σε ηλικία 21 ετών.
Μιλώντας στο τελευταίο επεισόδιο του podcast της «Telling Everyone Everything», η 41χρονη αποκάλυψε πως αναζήτησε ιατρική βοήθεια όταν παρατήρησε έναν περίεργο σπίλο στο χέρι της.
Αφού επέμεινε να γίνει βιοψία στον σπίλο, παρόλο που ο γιατρός της την καθησύχασε ότι ήταν φυσιολογικός, έλαβε τηλεφώνημα που επιβεβαίωνε ότι πρόκειται για μελάνωμα σε αρχικό στάδιο.
Η Katherine είχε επισκεφθεί και έναν ιδιώτη γιατρό, ο οποίος επίσης της είπε πως δεν επρόκειτο για καρκίνο, μετά από μια επτάλεπτη συνεδρία που της κόστισε £300.
«Μου φαίνεται τρελό το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί αν δεν είχα υποστηρίξει τον εαυτό μου και θα συνεχίσω να το κάνω», τόνισε στους ακροατές.
«Αν δεν είχα πιέσει, αν είχα δεχτεί αυτή την “καλή” απάντηση και είχα αποχωρήσει, τότε το μελάνωμα θα μεγάλωνε και θα εξαπλωνόταν… και ποιος ξέρει πόσο μακριά θα είχε φτάσει».
Το μελάνωμα είναι από τις πιο επικίνδυνες μορφές καρκίνου του δέρματος, ευθύνεται για τέσσερις στις πέντε θανάτους που οφείλονται στη νόσο, παρόλο που αντιστοιχεί μόνο στο 1% των συνολικών περιπτώσεων.
Ωστόσο, όταν διαγνωστεί έγκαιρα είναι ιδιαίτερα ιάσιμο και οι ειδικοί προτρέπουν τον κόσμο να παρατηρεί κάθε πιθανό σημάδι της νόσου.
Τα ποσοστά του μελανώματος που συνήθως προκαλείται από υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου ή των σολάριουμ, έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά ένα τρίτο μέσα σε μία δεκαετία.
Πρώιμα σημάδια καρκίνου του δέρματος
Τώρα, οι δερματολόγοι εξηγούν ποια είναι τα πρώιμα σημάδια καρκίνου του δέρματος που πρέπει να γνωρίζετε για να προστατευθείτε.
Συνοπτικά αυτά είναι τα εξής:
- Ασυμμετρία στους σπίλους
- Σπίλοι με ανόμοια χρώματα
- Σπίλοι μεγαλύτεροι από ένα μπιζέλι
- Αιμορραγία ή απολέπιση
- Σκούρες κηλίδες στα γεννητικά όργανα
- Γυαλιστερά, κηρώδη εξογκώματα στο δέρμα
«Η αλλαγή στην κρεατοελιά μου έδειξε το μελάνωμα» – Δείτε τον επικίνδυνο σπίλο στο χέρι της 24χρονης
Ασυμμετρία στους σπίλους
Οι δερματολόγοι ακολουθούν τον κανόνα των ABCDE όταν διαγιγνώσκουν μελάνωμα:
- Asymmetry (ασυμμετρία)
- Border (περίγραμμα)
- Colour (χρώμα)
- Diameter (διάμετρος)
- Evolving (εξέλιξη)
Τα περισσότερα μελανώματα εμφανίζονται ως σπίλοι με ανώμαλα περιγράμματα.
Διαφέρουν από τους συνηθισμένους σπίλους, που είναι στρογγυλοί και καφέ ή μπεζ και προκύπτουν από συσσωρεύσεις κυττάρων που ονομάζονται μελανοκύτταρα.
«Αν δεν μπορείτε να διπλώσετε τον σπίλο στα δύο και οι άκρες δεν ευθυγραμμίζονται, τότε μπορεί να είναι μελάνωμα», δήλωσε η Dr Nayoung Lee, δερματολόγος στο NYU Langone Health
Τα ανομοιόμορφα περιγράμματα (το «Β» στα ABCDEs) μπορεί επίσης να υποδηλώνουν μελάνωμα. Οι άκρες ενός φυσιολογικού σπίλου είναι ομαλές και κανονικές.
Η φιλανθρωπική οργάνωση The Skin Cancer Foundation συμβουλεύει να προσέχετε τα λεγόμενα «παπάκια» («ugly ducklings»), σπίλους που ξεχωρίζουν αισθητά από τους υπόλοιπους στο σώμα.
«Αυτή η στρατηγική βασίζεται στην ιδέα ότι οι περισσότεροι φυσιολογικοί σπίλοι μοιάζουν μεταξύ τους, ενώ τα μελανώματα ξεχωρίζουν ως “παπάκια” σε σύγκριση», επισημαίνει.
Σπίλοι με ανόμοια χρώματα
Το χρώμα – το «C» στα ABCDE – είναι σημαντικός δείκτης επικίνδυνου μελανώματος. Οι υγιείς σπίλοι έχουν συνήθως ένα μόνο χρώμα, είτε σκούρο ή ανοιχτό καφέ, ροζ ή στο χρώμα του δέρματος.
Ορισμένοι σπίλοι μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικούς και να αλλάξουν χρώμα σταδιακά. Περίπου 20% έως 30% των περιπτώσεων μελανώματος αναπτύσσονται σε ήδη υπάρχοντες σπίλους.
Το υπόλοιπο 70% έως 80% των περιπτώσεων εμφανίζονται σε κατά τα άλλα υγιές δέρμα.
Ένας ύποπτος σπίλος συχνά περιέχει πολλαπλές αποχρώσεις του καφέ, μαύρου ή μπεζ, καθώς και σημεία από ροζ, κόκκινο ή μοβ.
Γίνεται πιο πολύχρωμος όσο προχωρά ο καρκίνος και η έγκαιρη δράση είναι κρίσιμη. Στην πραγματικότητα, το 99% των ασθενών που διαγιγνώσκονται νωρίς επιβιώνουν μετά τη διάγνωση.
«Όταν αρχίζετε να βλέπετε δύο, τρία, τέσσερα χρώματα σε έναν σπίλο, αυτό είναι ανησυχητικό και πρέπει να αξιολογηθεί από πιστοποιημένο δερματολόγο», δήλωσε η Dr Zaineb Makhzoumi, δερματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Maryland.
Σπίλοι μεγαλύτεροι από ένα μπιζέλι
Το μέγεθος έχει σημασία όταν πρόκειται για ύποπτους σπίλους. Τα μελανώματα εμφανίζονται συνήθως λίγο μεγαλύτερα από ένα μπιζέλι ή τη γόμα ενός μολυβιού, περίπου 6 χιλιοστά.
«Οι περισσότεροι καλοήθεις σπίλοι είναι μικρότεροι από τη γόμα ενός μολυβιού. Αν έχετε σπίλο μεγαλύτερο από αυτό, δεν είναι από μόνο του ανησυχητικό. Αλλά σε συνδυασμό με άλλα σημάδια, απαιτεί έλεγχο από δερματολόγο», τόνισε η Dr Makhzoumi.
Δεν εμφανίζουν όλα τα μελανώματα το «D» του κανόνα ABCDE, δηλαδή διάμετρο τουλάχιστον 6 χιλιοστών. Το 2013, γιατροί στο Queensland της Αυστραλίας θεράπευσαν γυναίκα με επεμβατικό μελάνωμα στο χέρι της που είχε διάμετρο μόλις 1,6 χιλιοστά.
Ο μικρός καρκινικός σπίλος δεν ήταν ασύμμετρος, όπως ανέφεραν οι γιατροί, αλλά ήταν πιο σκούρος από τους υπόλοιπους γύρω του.
Οι γιατροί πρέπει επίσης να παρακολουθούν την εξέλιξη του σπίλου με την πάροδο του χρόνου, αυτό είναι το «E» στα ABCDE. Αλλαγές στο μέγεθος, σχήμα, χρώμα ή ύψος ενός σημείου ή οποιοδήποτε νέο σύμπτωμα όπως αιμορραγία, φαγούρα ή απολέπιση, μπορεί να είναι ένδειξη μελανώματος.
Το μελάνωμα αναπτύσσεται σε δύο φάσεις: οριζόντια και κάθετη.
Η οριζόντια φάση μπορεί να διαρκέσει χρόνια πριν το μελάνωμα γίνει επεμβατικό και εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή όργανα. Στην κάθετη φάση, η αλλοίωση μετατρέπεται σε όγκο με δυνατότητα μετάστασης.
«Μόλις το μελάνωμα μπει στη φάση κάθετης ανάπτυξης, επιταχύνεται πολύ γρήγορα. Αν δείτε ένα σημείο να αποκτά εξόγκωμα, είναι έντονο σημάδι για κακόηθες μελάνωμα», προσθέτει η Dr Makhzoumi.
Το σημάδι στο νύχι 38χρονης ήταν σύμπτωμα καρκίνου που εξαπλώθηκε στον εγκέφαλο – Πώς έμοιαζε
Αιμορραγία ή απολέπιση
Αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται συχνότερα σε σημεία του δέρματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, όπως το πρόσωπο και η κορυφή του κεφαλιού.
Ο ακανθοκυτταρικός καρκίνος του δέρματος (SCC) σε προ-καρκινικό στάδιο συχνά εκδηλώνεται ως ακτινική υπερκεράτωση, μια δερματική διαταραχή που προκαλεί τραχιές, φολιδωτές περιοχές. Αυτές οι περιοχές μπορεί κάποιες φορές να αιμορραγούν ή να γίνουν ελκωτικές.
Τα άτομα με ιστορικό έντονης έκθεσης στον ήλιο έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αυτόν τον τύπο καρκίνου του δέρματος.
Κάθε έντονο, φουσκωμένο ηλιακό έγκαυμα αυξάνει τον κίνδυνο για SCC.
Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα και μάτια, που καίγονται εύκολα στον ήλιο, είναι επίσης πιο ευάλωτα στον ακανθοκυτταρικό καρκίνο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, ο SCC είναι ίασιμος αν διαγνωστεί εγκαίρως. Το ποσοστό επιβίωσης φτάνει το 98%.
Ένα τραύμα που αιμορραγεί μπορεί επίσης να υποδηλώνει μια άλλη μορφή μη-μελανωματικού καρκίνου του δέρματος που ονομάζεται βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), το οποίο, όπως και ο SCC, έχει υψηλό ποσοστό επιβίωσης. Ωστόσο, πρέπει να αντιμετωπιστεί επιθετικά μόλις εντοπιστεί.
«Ανάλογα με την τοποθεσία, μπορεί να επεκταθεί σε μυς ή οστά, και να γίνει προβληματικό αν μείνει χωρίς θεραπεία για πολύ καιρό», αναφέρει η Dr Lee.
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου παγκοσμίως και ειδικά καρκίνου του δέρματος. Στις ΗΠΑ καταγράφονται πάνω από 4 εκατομμύρια νέα περιστατικά ετησίως.
Σόμπες και ηλεκτρική κουβέρτα: Πώς θα προφυλαχθείτε από το σύνδρομο του ψημένου δέρματος
Σκούρες κηλίδες στα γεννητικά όργανα
Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί ως σκούρες αλλοιώσεις στις βλεννογόνες επιφάνειες, όπως το εσωτερικό της μύτης, του στόματος, του κόλπου ή του πρωκτού, καθώς και στα δάχτυλα χεριών και ποδιών.
Αυτός ο υποτύπος του μελανώματος είναι εξαιρετικά σπάνιος και αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 2% όλων των περιπτώσεων μελανώματος.
Σε αντίθεση με άλλους τύπους, το βλεννογόνιο μελάνωμα δεν επηρεάζεται από την ηλιακή έκθεση. Περίπου το 50% των περιπτώσεων ξεκινούν στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού, συνήθως στη μύτη, το στόμα, την τραχεία ή τον οισοφάγο. Το κάπνισμα, οι κακοσχεδιασμένες οδοντοστοιχίες και η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες αυξάνουν τον κίνδυνο για σαρκώματα στη στοματική κοιλότητα.
Το υπόλοιπο 50% των περιπτώσεων εμφανίζεται στην περιοχή του πρωκτού ή των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Οι αλλοιώσεις στις βλεννογόνες επιφάνειες ενδέχεται να μην είναι μελανώματα αλλά ακανθοκυτταρικά καρκινώματα.
«Στα πρώιμα στάδια μοιάζει με ένα λευκωπό εξόγκωμα ή γραμμή πάνω στην επιφάνεια του βλεννογόνου. Καθώς αναπτύσσεται, αρχίζει να μοιάζει με έλκος, ή να έχει μυκητιακή υφή, ή κάτι άλλο», εξηγεί η Dr Lee.
Αν και οι γιατροί δεν έχουν εντοπίσει την ακριβή αιτία για τα βλεννογόνια μελανώματα και τους μη-μελανωματικούς καρκίνους σε αυτά τα σημεία, πιστεύεται ότι συνδέονται με στελέχη του ιού HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων).
Τα στελέχη HPV 16 και 18 θεωρούνται υψηλού κινδύνου και προκαλούν τη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, τα στελέχη 6 και 11, χαμηλού κινδύνου, σχετίζονται περισσότερο με καρκίνους του δέρματος που δεν συνδέονται με την υπεριώδη ακτινοβολία.
Οι ασθενείς μπορεί να μπερδέψουν αυτού του είδους τον καρκίνο με σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, αλλά οι γιατροί τονίζουν ότι δεν πρόκειται για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο καρκίνο.
Γυαλιστερά, κηρώδη εξογκώματα στο δέρμα
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), που εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές του δέρματος με έκθεση στον ήλιο όπως τα χέρια, ο λαιμός, τα μπράτσα και τα πόδια, εκδηλώνεται συνήθως ως κηρώδες εξόγκωμα ή μικρή, λεία, γυαλιστερή ή ωχρή αλλοίωση.
Δεν είναι πάντα υπερυψωμένο και μερικές φορές μοιάζει με επίπεδη ουλή.
«Όταν τεντώσετε την άκρη του σημείου και δείτε ότι είναι γυαλιστερό σαν πέρλα, αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό για βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Έχουν μια ιριδίζουσα όψη, μοιάζουν με πέρλες», κατέληψε η Dr Makhzoumi.