Νέο, εξατομικευμένο εμβόλιο κατά του καρκίνου δρα αποτελεσματικά και δίνει ελπίδα σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο στα νεφρά. Μήπως αυτή η καινοτόμος θεραπεία ανοίγει το δρόμο για μια νέα προσέγγιση με λιγότερες παρενέργειες;
Καρκίνος στα νεφρά: Νέο εμβόλιο του Yale με ελάχιστες παρενέργειες στοχεύει αποτελεσματικά το DNA του όγκου
Όπως ένα δακτυλικό αποτύπωμα, κάθε περίπτωση καρκίνου είναι μοναδική, διαμορφωμένη από τα γονίδια του ασθενούς σε συνδυασμό με παράγοντες, όπως ο τρόπος ζωής και η έκθεση σε τοξίνες και ακτινοβολία. Επομένως, αν κάθε καρκίνος είναι μοναδικός, δεν θα έπρεπε και κάθε θεραπεία να είναι μοναδική;
Ειδικός στην ογκολογία του Καρκινολογικού Κέντρου από το Πανεπιστήμιο του Yale και η ομάδα του έχουν συνδυάσει την ακρίβεια των εξατομικευμένων θεραπειών με την ανοσοενισχυτική δύναμη των εμβολίων για να κρατήσουν τον καρκίνο των νεφρών υπό έλεγχο.
«Μπορούμε τώρα να φτιάξουμε όχι απλώς ένα γενικό εμβόλιο, αλλά ένα εξατομικευμένο εμβόλιο κατά του καρκίνου που είναι μοναδικό για αυτόν τον ασθενή και τον όγκο του», δήλωσε ο Αμερικανός Δρ. David Braun, ογκολόγος και ερευνητής στο Καρκινολογικό Κέντρο του Yale, σύμφωνα με το CT Insider.
Καρκίνος του νεφρού: Συμπτώματα
Ο καρκίνος των νεφρών συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα στα αρχικά του στάδια. Πολλές περιπτώσεις ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια εξετάσεων για άλλες ιατρικές παθήσεις. Ωστόσο, όταν εμφανίζονται συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αίμα στα ούρα (αιματουρία): Αυτό είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα. Τα ούρα μπορεί να φαίνονται ροζ, κόκκινα ή καφέ.
- Πόνος στα πλευρά ή την πλάτη: Ένας επίμονος πόνος στα πλευρά ή το κάτω μέρος της πλάτης που δεν σχετίζεται με τραυματισμό.
- Ένα εξόγκωμα ή μάζα στα πλευρά ή την κοιλιά: Ένα εμφανές εξόγκωμα ή πρήξιμο στην περιοχή.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους και απώλεια όρεξης: Απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια.
- Επίμονη κόπωση: Αίσθημα ασυνήθιστα έντονης κούρασης ή αδυναμίας.
- Πυρετός: Πυρετός που δεν προκαλείται από λοίμωξη και δεν υποχωρεί.
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να προκληθούν από άλλες, λιγότερο σοβαρές ιατρικές παθήσεις.
Εξατομικευμένα εμβόλια για τη θεραπεία του καρκίνου
Τα εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των καινοτόμων θεραπειών για τον καρκίνο, με τα εμβόλια που βασίζονται σε νεοαντιγόνα και την τεχνολογία mRNA να οδηγούν σε σημαντική πρόοδο.
- Τα εμβόλια που βασίζονται σε νεοαντιγόνα εστιάζουν στην στόχευση μοναδικών μεταλλάξεων μέσα στον όγκο ενός ασθενούς, με στόχο να προκαλέσουν μια εξαιρετικά συγκεκριμένη ανοσολογική απόκριση. Οι κλινικές δοκιμές έχουν δώσει ελπιδοφόρα αποτελέσματα, ιδιαίτερα στο μελάνωμα και στον καρκίνο του παγκρέατος, επιδεικνύοντας ανθεκτικές ανοσολογικές αποκρίσεις και δυνατότητα καθυστέρησης της υποτροπής της νόσου.
- Η τεχνολογία mRNA παίζει καθοριστικό ρόλο, επιτρέποντας την ταχεία και αποτελεσματική παραγωγή προσαρμοσμένων εμβολίων, προσαρμόσιμων σε εξελισσόμενες μεταλλάξεις όγκου.
Κοινοί τύποι εμβολίων κατά του καρκίνου:
- Εμβόλια δενδριτικών κυττάρων.
- Εμβόλια πεπτιδίων.
- Εμβόλια ιικών φορέων.
- Εμβόλια mRNA.
Η αποτελεσματικότητα και η έρευνα τονίζουν ότι, ενώ οι πρώιμες δοκιμές έχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να αξιολογηθούν η μακροπρόθεσμη ανταπόκριση του εμβολίου και τα ποσοστά επιτυχίας της θεραπείας.
Χαρτογράφηση DNA για τη δημιουργία εξατομικευμένου εμβολίου και την ενεργοποίηση της ανοσολογικής απόκρισης
Ομάδα εννέα ασθενών με προχωρημένα στάδια καρκίνου των νεφρών παρέμεινε χωρίς καρκίνο μετά τη θεραπεία με το νέο εξατομικευμένο εμβόλιο του Braun κατά του καρκίνου, με τα αποτελέσματα αυτής της πρώιμης δοκιμής να ανακοινώνονται στις 5 Φεβρουαρίου σε άρθρο στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Ενώ η μελέτη του Braun προκαλεί έντονα συναισθήματα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα για τις δυνατότητες των εμβολίων κατά του καρκίνου. «Η μελέτη που έκανε ο Δρ. Braun, η οποία τράβηξε μεγάλη προσοχή — και έπρεπε να τραβήξει μεγάλη προσοχή — έγινε μόνο σε εννέα ασθενείς», δήλωσε ο Αμερικανός ογκολόγος Δρ. Eric Winer, διευθυντής του Καρκινολογικού Κέντρου Yale, σύμφωνα με το CT Insider.
«Είναι σε πολύ πρώιμα στάδια». Το εμβόλιο του Braun πρέπει να δοκιμαστεί σε πολύ μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές πριν γίνει μια τυπική θεραπεία, δήλωσε ο Winer, αλλά η καινοτόμος προσέγγιση θα μπορούσε να πυροδοτήσει περισσότερη έρευνα. «Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντική δουλειά και θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για εμβόλια και σε άλλους τομείς», είπε.
«Θεραπευτικό εμβόλιο» στοχεύει τον καρκίνο
Συνεργαζόμενος με συναδέλφους στο Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber της Βοστώνης, ο Braun και το εργαστήριό του χρησιμοποίησαν την τελευταία τεχνολογία ταχείας αλληλούχισης DNA για να μελετήσουν τον όγκο κάθε ασθενούς με καρκίνο των νεφρών, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις και δυσλειτουργίες γονιδίων.
Τα γενετικά δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν στη συνέχεια για τη δημιουργία εξατομικευμένου εμβολίου, σχεδιασμένου να κινητοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να στοχεύσει τα κυτταρικά χαρακτηριστικά που είναι ειδικά για τον όγκο κάθε ασθενούς.
«Η χρήση του ανοσοποιητικού συστήματος για τον έλεγχο του καρκίνου ήταν πραγματικά μια μετασχηματιστική ιδέα στον καρκίνο», δήλωσε ο Braun. Η εξατομίκευση των ανοσοενισχυτικών εμβολίων είναι το επόμενο βήμα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και τη μείωση των παρενεργειών. Οι ασθενείς στη δοκιμή παρουσίασαν μόνο ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη μετά τη χορήγηση του εμβολίου, είπε.
Όλοι οι ασθενείς στη μελέτη του Braun ήταν σε προχωρημένα στάδια καρκίνου των νεφρών και είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση όγκων. Οι ερευνητές ήλπιζαν να αποτρέψουν την επιστροφή των όγκων, ένα κοινό αποτέλεσμα στον προχωρημένο καρκίνο των νεφρών.
«Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι με αυτά τα αποτελέσματα, τα οποία δείχνουν μια τόσο θετική ανταπόκριση και στους εννέα ασθενείς με καρκίνο των νεφρών», δήλωσε ο συν-κύριος Λιβανο-αμερικανός ερευνητής Δρ. Toni Choueiri στο Dana-Farber σε μια δήλωση που ανακοινώνει τα αποτελέσματα της μελέτης.
«Οι ασθενείς με καρκίνο των νεφρών σταδίου III ή IV διατρέχουν υψηλό κίνδυνο υποτροπής. Τα εργαλεία που έχουμε για να μειώσουμε αυτόν τον κίνδυνο δεν είναι τέλεια και αναζητούμε αδιάκοπα περισσότερα», είπε.
Οι ασθενείς παρέμειναν χωρίς καρκίνο για σχεδόν τρία χρόνια, μέχρι το τέλος της μελέτης, δήλωσε ο Braun. «Είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε μια μακροχρόνια, αντικαρκινική ανοσολογική απόκριση με το εμβόλιο», είπε. Το επόμενο στάδιο είναι μια μεγαλύτερη δοκιμή, σε συνεργασία με τις φαρμακευτικές εταιρείες Merck και Moderna, η οποία θα δοκιμάσει το εμβόλιο σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες σε 270 ασθενείς σε όλο τον κόσμο.
Ο πρώτος ασθενής που εντάχθηκε στη νέα δοκιμή θεραπεύεται στο Καρκινολογικό Κέντρο Yale, δήλωσε ο Braun. «Ο στόχος είναι να βασιστούμε σε αυτό και να πούμε, “Λειτουργεί αυτό σε μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων;”», δήλωσε ο Braun.
Εμβόλιο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία, όχι για την πρόληψη
Τα εμβόλια, μια ευρεία κατηγορία φαρμάκων που έχουν σχεδιαστεί για να διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα, χρησιμοποιούνται συνήθως για την πρόληψη βακτηριακών ασθενειών όπως η φυματίωση ή ιογενών ασθενειών όπως η γρίπη και η COVID-19. Το μόνο «εμβόλιο κατά του καρκίνου» που χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα, το εμβόλιο κατά του HPV, στην πραγματικότητα στοχεύει έναν ιό που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, όχι τα ίδια τα καρκινικά κύτταρα.
Σε αντίθεση με το εμβόλιο HPV και άλλα προληπτικά εμβόλια, το εμβόλιο του Braun κατευθύνει το ανοσοποιητικό σύστημα προς τη στόχευση των ευάλωτων σημείων στα καρκινικά κύτταρα. Τα «θεραπευτικά εμβόλια» θεωρούνται εδώ και καιρό ως πιθανή θεραπεία για τον καρκίνο, αλλά οι παλαιότερες εκδόσεις είχαν αποτύχει τόσο στην αποτελεσματικότητα όσο και στον αντίκτυπό τους στους ασθενείς.
Ο καρκίνος των νεφρών, ένας από τους 10 πιο κοινούς καρκίνους, είναι ένας καλός «υποψήφιος» για εξατομικευμένα εμβόλια επειδή περιλαμβάνει σχετικά μικρό αριθμό μεταλλάξεων σε σύγκριση με το μελάνωμα και άλλους πολύπλοκους καρκίνους, δήλωσε ο Braun.
Ούρα: Τι αποκαλύπτουν για την υγεία σας – Πώς συλλέγετε το δείγμα για την εξέταση
«Ο αριθμός των μεταλλάξεων είναι αρκετά παρόμοιος με τον αριθμό που θα βρείτε στον καρκίνο του μαστού, στον καρκίνο των ωοθηκών… άλλους κοινούς τύπους καρκίνου», δήλωσε ο Braun. «Μία από τις ελπίδες είναι ότι αν μπορούσαμε να το κάνουμε σε έναν καρκίνο όπως ο καρκίνος των νεφρών, θα μπορούσαμε να το κάνουμε και σε αυτούς τους άλλους τύπους καρκίνου».
Πηγές: CT Insider, Nature, Dana-Farber Cancer Institute, ASCO Publications, NIH (1), Frontiers, The Harvard Gazette, NIH (2)