Οι ειδικοί άνοιξαν το δρόμο για νέες θεραπείες ενάντια σε μερικές από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου, αφού ανακάλυψαν τρόπους στόχευσης της πρωτεΐνης που ονομάζουν «Άστρο του Θανάτου».
Οι μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη, επίσης γνωστή ως KRAS, ευθύνονται για μία στις 10 περιπτώσεις καρκίνου και προκαλούν το 40% των καρκίνων του πνεύμονα, το 45% των καρκίνων του εντέρου και το 90% των καρκίνων του παγκρέατος.
Γιατί η πρωτεΐνη του καρκίνου ονομάζεται «Άστρο του Θανάτου»
Η εν λόγω πρωτεΐνη έχει μια αδιαπέραστη, ανθεκτική στα φάρμακα επιφάνεια, γι’ αυτό και είναι απίστευτα δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Ονομάζεται «Άστρο του Θανάτου» λόγω του σφαιρικού της σχήματος και της έλλειψης θέσης για στόχευση με φάρμακα.
Τώρα, όμως, οι ερευνητές έχουν βρει ορισμένες περιοχές στην επιφάνεια της πρωτεΐνης που αποτελούν υποσχόμενους στόχους για μελλοντική θεραπεία -αναδεικνύοντας «ευαλωτότητες» που μπορεί να ανοίξουν το δρόμο για νέα φάρμακα που ελέγχουν την πρωτεΐνη και την εμποδίζουν να οδηγήσει στην εξάπλωση του καρκίνου.
Στην ανακάλυψη προέβη μια ομάδα από το Ινστιτούτο Wellcome Sanger, κοντά στο Κέμπριτζ, μαζί με ερευνητές στο Κέντρο Γονιδιωματικής Ρύθμισης στην Ισπανία. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται βαθιά σάρωση μεταλλάξεων για να χαρτογραφήσουν την πρωτεΐνη σε μια κλίμακα που δεν είχε γίνει ποτέ πριν.
Και με αυτόν τον τρόπο, ανακάλυψαν τέσσερις διαφορετικούς «θύλακες» στην επιφάνεια της πρωτεΐνης που θα μπορούσαν να είναι πολλά υποσχόμενοι στόχοι για μελλοντικά φάρμακα. Αυτές οι θέσεις, που ονομάζονται αλλοστερικές θέσεις, είναι σημαντικές γιατί όταν τα μόρια συνδέονται με αυτές μπορούν να προκαλέσουν μια αλλαγή στο σχήμα και τη λειτουργία της πρωτεΐνης.
Πώς ο έλεγχος της πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες
Και, ανακαλύπτοντας νέους τρόπους ελέγχου της πρωτεΐνης, οι ειδικοί ελπίζουν ότι μπορούν να αποτρέψουν το «Άστρο του Θανάτου» από το να οδηγήσει μερικές από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου.
Ο Δρ. André Faure, συγγραφέας της μελέτης, είπε: «Για τους σκοπούς της ανακάλυψης φαρμάκων, είναι σαν να ανάβουμε το φως και να αποκαλύπτουμε τους πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ελέγξουμε μια πρωτεΐνη».
Η ανάλυση, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, αποκάλυψε επίσης ότι μικρές αλλαγές στην πρωτεΐνη «Άστρο του Θανάτου» μπορούν να αλλάξουν δραστικά τη συμπεριφορά της.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές που ελέγχουν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά της πρωτεΐνης χωρίς να επηρεάζουν τη φυσιολογική λειτουργία της σε μη καρκινικούς ιστούς, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Ελάχιστες οι επιστημονικές εξελίξεις από την ανακάλυψη της πρωτεΐνης
Παρά τις τέσσερις δεκαετίες έρευνας -από το 1982 όταν και ανακαλύφθηκε η πρωτεΐνη- δεκάδες χιλιάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις και περισσότερες από 300 δημοσιευμένες δομές του KRAS, μόνο δύο φάρμακα έχουν εγκριθεί για κλινική χρήση μέχρι στιγμής.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα νέα ευρήματά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θεραπείες με λιγότερες παρενέργειες που είναι πολύ πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές.
Ο ανώτερος συγγραφέας Δρ. Ben Lehner είπε: «Η μεγάλη πρόκληση στην ιατρική δεν είναι να γνωρίζουμε ποιες πρωτεΐνες προκαλούν ασθένειες αλλά να μην γνωρίζουμε πώς να τις ελέγξουμε».
«Η μελέτη μας αντιπροσωπεύει μια νέα στρατηγική για τη στόχευση αυτών των πρωτεϊνών και την επιτάχυνση της ανάπτυξης φαρμάκων για τον έλεγχο της δραστηριότητάς τους», κατέληξε ο επιστήμονας.