Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του πνεύμονα επηρεάζεται σημαντικά από το κάπνισμα. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, 8 στους 10 θανάτους από τη νόσο συνδέονται άμεσα με το κάπνισμα.
Ωστόσο, για αρκετές δεκαετίες, οι επιστήμονες ανησυχούν για μια πιο περίεργη τάση. Την αύξηση του αριθμού των διαγνώσεων καρκίνου του πνεύμονα σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
Δύο μελέτες το 2017 -μία στις Ηνωμένες Πολιτείες και μία στο Ηνωμένο Βασίλειο- ποσοτικοποίησαν τις αυξήσεις στον καρκίνο του πνεύμονα μεταξύ των καπνιστών και μη καπνιστών.
Η μελέτη των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι το 8% περισσότερων από 12.000 ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα μεταξύ 1990 και 1995 ήταν μη καπνιστές, αλλά ο αριθμός αυξήθηκε σε σχεδόν 15% μεταξύ 2011 και 2013. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι είχε αυξηθεί μόνο το αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα, ο τύπος που διαγιγνώσκεται συχνότερα σε άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ.
Η μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου διαπίστωσε μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στις διαγνώσεις μεταξύ των μη καπνιστών -ένα άλμα από 13% το 2008 σε 28% το 2014.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι τα κρούσματα καρκίνου του πνεύμονα σε νεαρές γυναίκες που δεν κάπνισαν ποτέ αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι στους νέους άνδρες.
Τι προκαλεί αυτές τις ανησυχητικές τάσεις; Και τι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι που δεν έχουν καπνίσει ποτέ για να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα; Το Αντικαρκινικό Κέντρο «City of Hope» εξηγεί:
Ο πιο συχνός καρκίνος πνεύμονα στους μη καπνιστές
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος που διαγιγνώσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι επίσης ο πιο θανατηφόρος καρκίνος στην Αμερική. Το 2021, σχεδόν 132.000 Αμερικανοί πέθαναν από καρκίνο του πνεύμονα -22% όλων των θανάτων από καρκίνο.
Οι δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα είναι:
- Μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (SCLC)
- Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC)
Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα αντιπροσωπεύει μόνο περίπου το 10-15% των διαγνώσεων και συνήθως εμφανίζεται σε άτομα που καπνίζουν. Συνήθως σχηματίζεται στο κέντρο του θώρακα γύρω από τους βρόγχους -τις διόδους που συνδέουν την τραχεία με τους πνεύμονες- και μεγαλώνει και εξαπλώνεται γρήγορα.
Το μεγαλύτερο ποσοστό – περίπου το 80% – είναι Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο οποίος έχει τρεις υποτύπους:
- Αδενοκαρκίνωμα, ένας αργά αναπτυσσόμενος καρκίνος που διαγιγνώσκεται συχνότερα σε μη καπνιστές
- Μεγαλοκυτταρικό καρκίνωμα, το οποίο συνήθως αναπτύσσεται και εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς
- Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα, ο πιο συχνός καρκίνος στους καπνιστές
Το αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα, το οποίο αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 30% όλων των καρκίνων του πνεύμονα και περίπου το μισό όλων των περιπτώσεων Μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, είναι ο πιο κοινός καρκίνος του πνεύμονα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι επίσης ο πιο κοινός καρκίνος του πνεύμονα που διαγιγνώσκεται σε μη καπνιστές. Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότερες γυναίκες από άνδρες αναπτύσσουν αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα και εμφανίζεται πιο συχνά σε νεότερους ανθρώπους από άλλους καρκίνους του πνεύμονα.
Γιατί ο καρκίνος του πνεύμονα αναπτύσσεται στους μη καπνιστές
Πολλοί άνθρωποι συνδέουν τον καρκίνο του πνεύμονα με το κάπνισμα, για ένα λόγο: το κάπνισμα παραμένει ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τη νόσο. Αλλά σχεδόν ένας στους πέντε ανθρώπους που πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα κάθε χρόνο δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
Η αλήθεια είναι ότι πολλοί παράγοντες κινδύνου, εκτός από το κάπνισμα, μπορεί να συμβάλλουν σε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ραδόνιο: Αυτό το αόρατο αέριο εκπέμπεται από το έδαφος και μπορεί να παγιδευτεί στα σπίτια.
- Παθητικό κάπνισμα: Οι μη καπνιστές που ζουν ή είναι συχνά γύρω σε καπνιστές συνήθως εισπνέουν επιβλαβή καπνό.
- Αμίαντος: Όταν εισπνέονται, οι ίνες του αμιάντου μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους πνεύμονες. Προκαλούν επίσης μεσοθηλίωμα.
- Ατμοσφαιρική ρύπανση: Τα τοξικά αέρια και οι εκπομπές εργοστασίων και αυτοκινήτων μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.
- Γονίδια και οικογενειακό ιστορικό: Οι μη καπνιστές που έχουν ένα στενό μέλος της οικογένειας -για παράδειγμα έναν γονέα, μια αδερφή ή αδερφό- που δεν κάπνισε ποτέ και ανέπτυξε τη νόσο πριν από την ηλικία των 50 ετών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
- Χρόνιες πνευμονικές διαταραχές: Πνευμονοπάθειες και λοιμώξεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), μπορεί επίσης να παίξουν ρόλο.
Περίπου το 10 με 20% των καρκίνων του πνεύμονα, ή 20.000 με 40.000 ετησίως, διαγιγνώσκονται σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ. Το CDC εκτιμά ότι περίπου 7.000 από αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν από παθητικό κάπνισμα και 3.000 από ραδόνιο.
Μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Thoracic Oncology κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι γονιδιακές μεταλλάξεις που απαντώνται συνήθως σε μη καπνιστές ήταν σημαντικά πιο διαδεδομένες σε περιοχές με υψηλή έκθεση σε ραδόνιο.
Και μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι χαρακτηριστικά των σύγχρονων κατασκευών στη Βόρεια Αμερική -όπως η αυξημένη τετραγωνική έκταση και τα ψηλότερα ταβάνια– έχουν συμβάλει στην αύξηση της έκθεσης στο άχρωμο, άοσμο αέριο.