Τι θα γινόταν αν ο κίνδυνος για ανάπτυξη καρκίνου είχε ήδη προκαθοριστεί από τα γονίδια μας Νέα έρευνα μας δίνει μία νέα οπτική για τον καρκίνο και τα αίτια πίσω από την εμφάνισή του. Πώς αλλάζει αυτή η ανακάλυψη την κατανόησή μας για τη νόσο και πώς μπορεί να επηρεάσει μελλοντικά τη θεραπεία της;
Ελπιδοφόρο φάρμακο για τον καρκίνο του μαστού εξαλείφει τους όγκους με μία μόνο δόση
Η ανάπτυξη καρκίνου πιθανώς καθορίζεται από τη γέννηση και όχι από εξωτερικούς παράγοντες
Οι επιστήμονες πίστευαν εδώ και χρόνια ότι ο καρκίνος προκύπτει κυρίως από γενετικές μεταλλάξεις και περιβαλλοντικές εκθέσεις, όμως μια πρόσφατη μελέτη υποδηλώνει μια διαφορετική πραγματικότητα. Ερευνητές στο Ινστιτούτο Van Andel ανακάλυψαν ότι η ευαισθησία στον καρκίνο μπορεί να προγραμματιστεί στη μήτρα, και να επηρεαστεί από επιγενετικές καταστάσεις που διαμορφώνονται κατά την πρώιμη ανάπτυξη.
Καρκίνος: Συμπτώματα και γενικά σημάδια
Ο καρκίνος μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους, με τα συμπτώματα να διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τον τύπο και το σημείο της κακοήθειας. Ενώ ορισμένα κοινά συμπτώματα και σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν την ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους, την έντονη και χρόνια κόπωση, τις αλλαγές στις κενώσεις του εντέρου, τον επίμονο πόνο και την ασυνήθιστη αιμορραγία, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτά μπορεί να είναι ενδείξεις άλλων προβλημάτων υγείας.
Πολλοί τύποι καρκίνου, ειδικά στα πρώτα τους στάδια, μπορεί να μην παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα. «Συχνά, ο καρκίνος δεν προκαλεί πόνο, γι’ αυτό μην περιμένετε να νιώσετε πόνο πριν επισκεφτείτε έναν γιατρό», αναφέρει το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Αμερικής. Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας εάν αντιμετωπίζετε οποιεσδήποτε επίμονες ή ανησυχητικές αλλαγές στην υγεία σας, ακόμη και αν φαίνονται μικρές, καθώς η έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση είναι κρίσιμες για την επιτυχή θεραπεία του καρκίνου.
Μερικά από τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Νέο εξόγκωμα κάπου στο σώμα
- Δέρμα κόκκινο, ζαρωμένο ή με φαγούρα
- Δυσκολία και πόνος στην ούρηση
- Αίμα στα ούραή τα κόπρανα
- Αλλαγές στις κενώσεις του εντέρου
- Βήχας ή βραχνάδα που δεν υποχωρεί
- Πόνος μετά το φαγητό (καούρα ή δυσπεψία που δεν υποχωρεί)
- Δυσκολία στην κατάποση
- Πόνος στην κοιλιά, ναυτία και εμετός
- Αλλαγές στην όρεξη, αύξηση ή απώλεια βάρους
- Κόπωση που είναι σοβαρή και επιμένει
- Πυρετός ή νυχτερινές εφιδρώσεις χωρίς γνωστή αιτία
- Πονοκέφαλοι
- Εξόγκωμα είναι σκληρό, αιμορραγεί ή έχει άλλο χρώμα
- Μια νέα ελιά ή αλλαγές σε μια ήδη υπάρχουσα ελιά
- Μια πληγή που δεν επουλώνεται
- Οίδημα ή εξογκώματα οπουδήποτε, όπως στον λαιμό, τη μασχάλη, το στομάχι και τη βουβωνική χώρα
Η πρώιμη ανάπτυξη και ο κίνδυνος για καρκίνο
«Καθώς οι περισσότεροι καρκίνοι εμφανίζονται αργότερα στη ζωή και γίνονται αντιληπτοί ως ασθένειες μετάλλαξης, ή γενετικής, δεν έχουμε εστιάσει αρκετά βαθιά στις μελέτες για το πώς η ανάπτυξη μπορεί να διαμορφώσει τον κίνδυνο καρκίνου», σημείωσε ο J. Andrew Pospisilik, Ph.D., Αμερικανός ειδικός στην επιγενετική και πρόεδρος του τμήματος Επιγενετικής του Ινστιτούτου Van Andel.
«Τα ευρήματά μας το αλλάζουν αυτό. Η αναγνώριση αυτών των δύο επιγενετικά διαφορετικών καταστάσεων ανοίγει την πόρτα σε έναν εντελώς νέο κόσμο μελέτης των υποστηρικτικών βάσεων του καρκίνου». Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Cancer έχει εντοπίσει δύο ξεχωριστές επιγενετικές καταστάσεις που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
Μία από αυτές τις καταστάσεις αντιστοιχεί σε χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής, ενώ η άλλη σχετίζεται με σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο κίνδυνος καρκίνου δεν είναι απλώς θέμα κακής τύχης ή επιλογών τρόπου ζωής, αλλά μπορεί να τεθεί σε κίνηση πριν από τη γέννηση.
Ο ρόλος που παίζουν τα γονίδια στον κίνδυνο για καρκίνο
Η επιγενετική διέπει το πώς και πότε εκφράζονται τα γονίδια, επηρεάζοντας τη λειτουργία των κυττάρων χωρίς να αλλάζει τις αλληλουχίες του DNA. Αντίθετα με τις γενετικές μεταλλάξεις, οι οποίες αλλάζουν μόνιμα το DNA, οι επιγενετικές τροποποιήσεις είναι αναστρέψιμες και επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Σφάλματα σε αυτές τις διαδικασίες μπορούν να αποδυναμώσουν την ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, αυξάνοντας ενδεχομένως την ευαισθησία στον καρκίνο. Η μελέτη ερευνά πώς οι αναπτυξιακές επιγενετικές διαφορές συμβάλλουν στον κίνδυνο καρκίνου. Εάν ο καρκίνος προκύψει στην κατάσταση χαμηλότερου κινδύνου, τείνει να εκδηλωθεί σε «υγρή κακοήθεια», όπως η λευχαιμία ή το λέμφωμα.
Αντίθετα, τα άτομα στην κατάσταση υψηλότερου κινδύνου είναι πιο επιρρεπή σε συμπαγείς όγκους, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του πνεύμονα και του προστάτη. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ευαισθησία στον καρκίνο διαμορφώνεται από βιολογικές διεργασίες που συμβαίνουν πριν από τη γέννηση, αντί να είναι εξ ολοκλήρου το αποτέλεσμα μεταλλάξεων που αποκτώνται με την πάροδο του χρόνου.
Ξεχωριστά γενετικά πρότυπα
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στο γονίδιο Trim28, το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της επιγενετικής σταθερότητας. Διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια με μειωμένα επίπεδα Trim28 παρουσίαζαν ένα από δύο ξεχωριστά επιγενετικά πρότυπα σε γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο. Αυτά τα πρότυπα, που δημιουργούνται κατά την ανάπτυξη, επηρεάζουν την πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο αργότερα στη ζωή του.
«Όλοι έχουν κάποιο επίπεδο κινδύνου, αλλά, όταν εμφανίζεται ο καρκίνος, τείνουμε να το θεωρούμε απλώς κακή τύχη», δήλωσε η Αμερικανή Δρ. Ilaria Panzeri, ερευνήτρια επιστήμονας στο Εργαστήριο Pospisilik και πρώτη συγγραφέας της μελέτης.
«Ωστόσο, η κακή τύχη δεν εξηγεί πλήρως γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν καρκίνο και άλλοι όχι. Το πιο σημαντικό είναι πως η κακή τύχη δεν μπορεί να αποτελέσει στόχο για θεραπεία. Η επιγενετική, από την άλλη πλευρά, μπορεί να γίνει στόχος. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι ρίζες του καρκίνου μπορεί να ξεκινήσουν κατά την ευαίσθητη περίοδο ανάπτυξης. Έτσι έχουμε πια μια νέα προοπτική για τη μελέτη της νόσου και πιθανές νέες επιλογές για διάγνωση και θεραπεία».
Αυτά τα αποτελέσματα αμφισβητούν τις συμβατικές προοπτικές για την ανάπτυξη του καρκίνου. Παραδοσιακά, ο καρκίνος θεωρείται ασθένεια συσσωρευμένων μεταλλάξεων και βλάβης του DNA. Ωστόσο, αυτή η μελέτη υποδεικνύει ότι οι επιγενετικοί μηχανισμοί που τίθενται σε κίνηση πριν από τη γέννηση μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου δεκαετίες αργότερα. Τα ευρήματα ανοίγουν νέους δρόμους για έρευνα στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.
Ο αντίκτυπος των επιγενετικών καταστάσεων στην πορεία της ζωής
Η μελέτη βρήκε στοιχεία αυτών των δύο επιγενετικών καταστάσεων σε διάφορους ιστούς στο σώμα. Αυτό υποδηλώνει ότι ο αναπτυξιακός επιγενετικός κίνδυνος μπορεί να μην περιορίζεται σε έναν τύπο καρκίνου, αλλά θα μπορούσε να ισχύει για πολλαπλές μορφές της νόσου. Η παρουσία αυτών των επιγενετικών δεικτών σε διαφορετικά όργανα υπονοεί μια συστημική επίδραση, που πιθανώς επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου σε ολόκληρο το σώμα.
Ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνεται καθώς τα άτομα μεγαλώνουν, κυρίως λόγω της συσσώρευσης βλάβης του DNA και της έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, δεν εξελίσσεται κάθε μη φυσιολογικό κύτταρο σε καρκίνο. Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι επιγενετικές διεργασίες που καθιερώνονται νωρίς στη ζωή μπορεί να επηρεάσουν το αν τα προκαρκινικά κύτταρα θα γίνουν κακοήθη. Συμπερασματικά, το να εντοπιστούν αυτές οι αλλαγές σε πρώιμο στάδιο μας βοηθούν να παρέμβουμε εγκαίρως.
Καρκίνος: Νέες κατευθύνσεις για την έρευνα
Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να διερευνήσει πώς αυτές οι δύο επιγενετικές καταστάσεις επηρεάζουν συγκεκριμένους τύπους καρκίνου σε μελλοντικές μελέτες. Με την αναγνώριση των μοριακών οδών που διακρίνουν τις επιγενετικές καταστάσεις υψηλού και χαμηλού κινδύνου, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να αναπτύξουν στρατηγικές για να μετατοπίσουν τα άτομα προς την κατάσταση χαμηλότερου κινδύνου.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιθανές νέες θεραπείες που στοχεύουν στην τροποποίηση των επιγενετικών προτύπων πριν από την ανάπτυξη του καρκίνου. Η μελλοντική έρευνα θα διερευνήσει εάν εξωτερικοί παράγοντες, όπως η διατροφή, το στρες ή οι περιβαλλοντικές τοξίνες, επηρεάζουν αυτές τις επιγενετικές καταστάσεις.
Καρκίνος: Νέα αντίληψη και πρόληψη
Εάν οι ερευνητές μπορέσουν να εντοπίσουν τρόπους για να αλλάξουν αυτά τα γενετικά πρότυπα, μπορεί να είναι δυνατό να μειωθεί ο κίνδυνος καρκίνου μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων. Η κατανόηση των μηχανισμών πίσω από αυτές τις αναπτυξιακές καταστάσεις θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις στην πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου.
Μετατοπίζοντας την εστίαση από τις γενετικές μεταλλάξεις στην αναπτυξιακή επιγενετική, αυτή η έρευνα αμφισβητεί τα υπάρχοντα μοντέλα σχηματισμού καρκίνου. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι στρατηγικές πρόληψης του καρκίνου θα μπορούσαν να επεκταθούν πέρα από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις, ενσωματώνοντας γνώσεις για τις πρώιμες αναπτυξιακές διαδικασίες.
Οι διατροφικές παρεμβάσεις μπορεί να αλλάξουν την πορεία του καρκίνου-Νέα δεδομένα
Η μελέτη παρέχει μια βάση για μελλοντικές έρευνες σχετικά με το πώς οι επιγενετικές καταστάσεις επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου και προσφέρει νέα ελπίδα για έγκαιρη διάγνωση και στοχευμένες θεραπείες.