Πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία και δύσπνοια—αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι τρομακτικά και μοιάζουν στην καρδιακή προσβολή και την κρίση πανικού. Ενώ η αίσθηση μπορεί να είναι παρόμοια και για τις δύο περιπτώσεις, υπάρχουν σημαντικές διαφορές και επηρεάζουν το αν είναι επείγον ή όχι. Η καρδιακή προσβολή είναι απειλητική για τη ζωή που προκαλείται από την παρεμπόδιση της ροής του αίματος στην καρδιά, ενώ η κρίση πανικού είναι μια ξαφνική έξαρση έντονου φόβου, που συχνά προκαλείται από έντονο άγχος ή στρες. Μάθετε ποιες είναι οι βασικές διαφορές στον τύπο του πόνου, τη διάρκειά του και τα υπόλοιπα συμπτώματα.
Τα 5 συμπτώματα που οι άνδρες μετά τα 40 δεν πρέπει να αγνοούν – Από τι κινδυνεύουν
Καρδιακή προσβολή ή κρίση πανικού; Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές
Όταν εμφανίζεται ξαφνικός πόνος στο στήθος, είναι φυσικό να πανικοβάλλεστε—αλλά είναι πραγματικά κρίση πανικού ή θα μπορούσε να είναι κάτι πιο σοβαρό, όπως καρδιακή προσβολή; Οι δύο καταστάσεις μοιράζονται πολλά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφορίας στο στήθος, της ταχυκαρδίας και της δύσπνοιας, καθιστώντας δύσκολο να τις διακρίνουμε.
Ωστόσο, υπάρχουν βασικές διαφορές στην αίσθηση του πόνου, την τοποθεσία του και τη διάρκειά του. Η κατανόηση αυτών των διαφορών είναι ζωτικής σημασίας για να σας παρέχουν την κατάλληλη θεραπεία. Ποιες είναι οι αιτίες, τα συμπτώματα και τα προειδοποιητικά σημάδια; Τι να κάνετε αν δεν είστε σίγουροι;
Καρδιακή προσβολή: Αίτια
Η καρδιακή προσβολή, ή έμφραγμα του μυοκαρδίου, συμβαίνει όταν η ροή του αίματος σε ένα μέρος του καρδιακού μυός παρεμποδίζεται, οδηγώντας σε βλάβη ή νέκρωση των ιστών. Οι κύριες αιτίες και οι παράγοντες που συμβάλλουν περιλαμβάνουν:
- Αθηροσκλήρωση: Η πιο κοινή αιτία καρδιακών προσβολών είναι η αθηροσκλήρωση, που χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση χοληστερίνης, λιπών και άλλων ουσιών στα αρτηριακά τοιχώματα, σχηματίζοντας πλάκες. Αυτές οι πλάκες μπορεί να ραγίσουν, οδηγώντας στο σχηματισμό θρόμβου αίματος που εμποδίζει τη ροή του αίματος στον καρδιακό μυ.
- Κορωναριακή θρόμβωση: Ένας θρόμβος μπορεί να σχηματιστεί μέσα σε μια στεφανιαία αρτηρία, είτε λόγω ρήξης πλάκας είτε λόγω άλλων παραγόντων, οδηγώντας σε μερική ή πλήρη απόφραξη της ροής του αίματος και προκαλώντας καρδιακή προσβολή.
- Σπασμός στεφανιαίας αρτηρίας: Μια ξαφνική, προσωρινή σύσφιξη (σπασμός) στους μύες μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες μπορεί να μειώσει ή να εμποδίσει τη ροή του αίματος στον καρδιακό μυ, ενδεχομένως προκαλώντας καρδιακή προσβολή.
- Αυθόρμητος διαχωρισμός στεφανιαίας αρτηρίας (SCAD): Το SCAD είναι μια σπάνια πάθηση όπου σχηματίζεται ένα σκίσιμο σε μια στεφανιαία αρτηρία, προκαλώντας ροή αίματος μεταξύ των στρωμάτων του τοιχώματος της αρτηρίας, οδηγώντας σε μειωμένη ή παρεμποδισμένη ροή αίματος στον καρδιακό μυ.
Παράγοντες κινδύνου
- Υψηλή αρτηριακή πίεση: Η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει τις αρτηρίες με την πάροδο του χρόνου, προάγοντας την αθηροσκλήρωση.
- Υψηλά επίπεδα χοληστερίνης: Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL) μπορούν να οδηγήσουν σε σχηματισμό πλακών στις αρτηρίες.
- Κάπνισμα: Ο καπνός βλάπτει τα αιμοφόρα αγγεία και επιταχύνει την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης.
- Παχυσαρκία: Το υπερβολικό βάρος συνδέεται με υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη και υψηλή χοληστερίνη, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
- Καθιστικός τρόπος ζωής: Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας συμβάλλει στην παχυσαρκία και σε άλλους παράγοντες κινδύνου.
- Κακή διατροφή: Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
- Στρες: Το χρόνιο στρες μπορεί να βλάψει τις αρτηρίες και να επιδεινώσει άλλους παράγοντες κινδύνου.
- Οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας: Ένα οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ενός ατόμου.
Μπορεί να προκαλέσει το υπερβολικό στρες καρδιακή προσβολή;
Ναι, το στρες μπορεί να συμβάλει σε καρδιακές προσβολές, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα.
Άμεσες επιπτώσεις
- Καρδιομυοπάθεια Takotsubo (Σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς): Το σοβαρό συναισθηματικό ή σωματικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε ξαφνική αδυναμία του καρδιακού μυός, γνωστή ως καρδιομυοπάθεια Takotsubo. Αυτή η πάθηση μιμείται μια καρδιακή προσβολή και συχνά προκαλείται από έντονους στρεσογόνους παράγοντες, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή ο ακραίος φόβος.
Έμμεσες επιπτώσεις
- Σωματικές αντιδράσεις: Το χρόνιο στρες ενεργοποιεί την αντίδραση του σώματος «πάλης ή φυγής», απελευθερώνοντας ορμόνες όπως η αδρεναλίνη. Αυτό οδηγεί σε αυξημένο καρδιακό ρυθμό και αρτηριακή πίεση, τα οποία, με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να βλάψουν τα αρτηριακά τοιχώματα και να συμβάλουν στην καρδιακή νόσο.
- Ανθυγιεινές συμπεριφορές: Τα άτομα υπό στρες μπορεί να υιοθετήσουν συνήθειες όπως το κάπνισμα, η υπερκατανάλωση τροφής ή η μειωμένη σωματική δραστηριότητα, οι οποίες είναι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
- Επαγγελματικό στρες: Η υψηλή επαγγελματική καταπόνηση έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.
- Ισχαιμική καρδιοπάθεια από ψυχικό στρες (MSIMI): Το ψυχικό στρες μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ροή αίματος στον καρδιακό μυ, ακόμη και χωρίς σημαντική στεφανιαία αρτηριακή νόσο, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών.
Κρίση πανικού: Αίτια
Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικά επεισόδια έντονου φόβου που προκαλούν σοβαρές σωματικές αντιδράσεις χωρίς εμφανή κίνδυνο ή αιτία. Η κατανόηση των πιθανών αιτιών μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση και την πρόληψη αυτών των δυσάρεστων γεγονότων.
-
Ψυχολογικοί Παράγοντες
◦ Αγχώδεις διαταραχές: Καταστάσεις όπως η διαταραχή πανικού, η κοινωνική αγχώδης διαταραχή και η μετατραυματική διαταραχή στρες (PTSD) συνδέονται στενά με τις κρίσεις πανικού. Τα άτομα με αυτές τις διαταραχές μπορεί να παρερμηνεύσουν τις σωματικές αισθήσεις ως απειλές, οδηγώντας σε αυξημένο άγχος και πανικό.
◦ Στρεσογόνα γεγονότα ζωής: Το πένθος, μεγάλες αλλαγές ή μεταβατικές περίοδοι στη ζωή ή άλλες τραυματικές εμπειρίες μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις πανικού. -
Βιολογικοί Παράγοντες
◦ Γενετική προδιάθεση: Η διαταραχή πανικού έχει βρεθεί ότι εμφανίζεται σε οικογένειες, υποδηλώνοντας ένα κληρονομικό στοιχείο.
◦ Ανισορροπίες νευροδιαβιβαστών: Οι ανωμαλίες στους νευροδιαβιβαστές όπως η νορεπινεφρίνη και η σεροτονίνη μπορούν να επηρεάσουν τη ρύθμιση της διάθεσης, οδηγώντας ενδεχομένως σε κρίσεις πανικού. -
Χρήση Ουσιών
◦ Διεγερτικά: Η καφεΐνη, η νικοτίνη και ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις πανικού αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και προκαλώντας άγχος.
◦ Σύνδρομο στέρησης ουσιών: Η διακοπή ή η μείωση της χρήσης ουσιών όπως το αλκοόλ ή οι βενζοδιαζεπίνες μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις πανικού κατά τη διάρκεια του συνδρόμου στέρησης. -
Ιατρικές Παθήσεις
◦ Καρδιακά προβλήματα: Οι καρδιακές παθήσεις μπορούν να παρουσιάσουν συμπτώματα παρόμοια με τις κρίσεις πανικού, όπως πόνο στο στήθος και ταχυκαρδία.
◦ Αναπνευστικές διαταραχές: Το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) μπορούν να προκαλέσουν δυσκολίες στην αναπνοή, προκαλώντας ενδεχομένως κρίσεις πανικού. -
Γνωστικοί Παράγοντες
◦ Ευαισθησία στο άγχος: Τα άτομα που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε αισθήσεις που σχετίζονται με το άγχος μπορεί να παρερμηνεύσουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος ως καταστροφικές, οδηγώντας σε πανικό.
Είναι καρδιακή προσβολή ή κρίση πανικού;
Για να καταλάβετε τι βιώνετε, εστιάστε στο πώς νιώθετε τον πόνο, στην τοποθεσία του πόνου, στο πότε ξεκίνησε και πόσο διαρκεί. Τα συμπτώματα εμφανίζονται γρήγορα: αισθάνεστε το στήθος σας να σφίγγει, ο καρδιακός σας ρυθμός εκτοξεύεται και αρχίζετε να ιδρώνετε.
Είναι ένα ανησυχητικό σενάριο και το μυαλό σας τρέχει να καταλάβει τι συμβαίνει. Είναι καρδιακή προσβολή; Ή είναι κρίση πανικού; Μπορεί συχνά να είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τη διαφορά (ειδικά αν δεν έχετε βιώσει κανένα από τα δύο) και αυτό απλώς προσθέτει στη σύγχυση και το άγχος. Και τα δύο γεγονότα είναι σοβαρά και είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ποιο βιώνετε, ώστε να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία.
Πόνος στο στήθος: 5 περιπτώσεις που δεν οφείλεται σε πρόβλημα με την καρδιά σας
Λοιπόν, πώς μπορείτε να διακρίνετε τη διαφορά όταν πρόκειται για κρίση πανικού έναντι καρδιακής προσβολής; Θέλετε να εστιάσετε στο πώς αισθάνεται ο πόνος, στην τοποθεσία του πόνου σας, στο πότε ξεκίνησε και πόσο διαρκεί. Η Αμερικανή καρδιολόγος Mistyann-Blue Miller, MD, εξηγεί τι έχουν κοινό αυτές οι δύο καταστάσεις και πώς διαφέρουν σύμφωνα με το Cleveland Clinic.
Μοιάζουν στην αίσθηση;
Η καρδιακή προσβολή είναι όταν ένα μέρος της καρδιάς σας δεν λαμβάνει αρκετό αίμα. Αυτό συνήθως συμβαίνει επειδή μια αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα την καρδιά σας είναι φραγμένη. Μια κρίση πανικού είναι μια ξαφνική επίθεση φόβου ή άγχους, που προκαλείται από την αντίδραση «πάλης ή φυγής» του σώματός σας. Οι κρίσεις πανικού δεν είναι απειλητικές για τη ζωή, αλλά παρεμβαίνουν στην ποιότητα ζωής και την ψυχική σας ευεξία.
Τα άτομα που έχουν τακτικές ή συχνές κρίσεις πανικού μπορεί να έχουν διαταραχή πανικού, έναν τύπο αγχώδους διαταραχής. Αλλά μια μεμονωμένη κρίση πανικού μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, ακόμη και χωρίς διάγνωση διαταραχής πανικού. Ενώ είναι εύκολο να μπερδέψετε και τις δύο παθήσεις και την αίσθησή τους, θέλετε να εστιάσετε πραγματικά στο πώς νιώθετε τον πόνο στο στήθος σας.
Μια καρδιακή προσβολή έχει την αίσθηση:
- Πίεσης στο στήθος.
- Συμπίεσης ή, όπως λέει η Δρ. Miller, «Σαν ένας ελέφαντας να κάθεται στο στήθος σου».
- Πόνου ή αισθήματος καύσου, όπως καούρα.
Μια κρίση πανικού προκαλεί συχνά:
- Οξύ ή διαπεραστικό πόνο (δεν είναι τυπικός με καρδιακή προσβολή).
- Ταχεία καρδιακή λειτουργία ή δυσφορία στο στήθος που είναι δύσκολο να περιγραφεί.
Πώς να καταλάβετε τη διαφορά ανάμεσα στην καρδιακή προσβολή και την κρίση πανικού
Πρώτα, ας μιλήσουμε για τα συμπτώματα που σχετίζονται με τις δύο παθήσεις.
Κοινά συμπτώματα καρδιακής προσβολής
- Πόνος ή πίεση στο στήθος.
- Δυνατός ή γρήγορος καρδιακός παλμός.
- Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας.
- Ιδρώτας, συμπεριλαμβανομένων των κρύων ιδρώτων.
- Πόνος ή δυσφορία στο άνω μέρος του σώματός σας, όπως το σαγόνι, ο λαιμός, τα χέρια, οι ώμοι ή η πλάτη.
- Δύσπνοια.
- Ναυτία ή εμετός.
- Αίσθημα επικείμενης καταστροφής.
Θυμηθείτε, μια καρδιακή προσβολή μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, οπότε μην περιμένετε να δείτε αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν. Αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα εάν έχετε σημάδια καρδιακής προσβολής.
Κοινά συμπτώματα κρίσης πανικού
- Πόνος στο στήθος.
- Δυνατός ή γρήγορος καρδιακός παλμός.
- Ιδρώτας.
- Δυσκολία στην αναπνοή.
- Πόνος στο στομάχι ή ναυτία.
- Αίσθημα επικείμενης καταστροφής.
- Ξαφνικά αισθήματα έντονου άγχους και φόβου.
- Τρέμουλο ή τρόμος.
- Αδυναμία ή ζάλη.
Σε πολλές περιπτώσεις, μια κρίση πανικού προκαλεί ταχυκαρδία, δηλαδή γρήγορο καρδιακό ρυθμό. Ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να φτάσει τα 200 χτύπους ανά λεπτό ή ακόμα και πιο γρήγορα. Ένας γρήγορος καρδιακός ρυθμός μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε ζαλάδα και δύσπνοια. Ή μπορεί να νιώσετε το χτύπημα ή την ταραχή στην καρδιά σας. Συνήθως, η ταχυκαρδία που συμβαίνει ως αντίδραση στο συναισθηματικό άγχος και διαρκεί μόνο λίγα λεπτά δεν είναι επικίνδυνη. Αλλά αν συμβαίνει τακτικά ή έχετε πιθανά συμπτώματα καρδιακής προσβολής, ζητήστε ιατρική βοήθεια.
Έτσι, ενώ κάποια συμπτώματα καρδιακής προσβολής και κρίσης πανικού επικαλύπτονται, όπως πόνος στο στήθος, δύσπνοια, ναυτία και αίσθημα επερχόμενου κινδύνου, η Δρ. Miller εξηγεί τις βασικές διακρίσεις που πρέπει να προσέξετε.
Ο πόνος στην καρδιακή προσβολή και την κρίση πανικού
Ενώ τόσο η καρδιακή προσβολή όσο και οι κρίσεις πανικού προκαλούν δυσφορία στο στήθος, πρέπει να εστιάσετε στο πού ακριβώς βρίσκεται ο πόνος. «Με μια καρδιακή προσβολή, ο πόνος ακτινοβολεί σε άλλες περιοχές όπως το χέρι, τη γνάθο ή τον λαιμό», λέει η Δρ. Miller. «Αν είναι κρίση πανικού, ο πόνος συνήθως μένει στο στήθος».
Τι προκαλεί τον πόνο
Μια άλλη βασική διαφορά μεταξύ καρδιακής προσβολής και κρίσης πανικού; Οι καρδιακές προσβολές τείνουν να συμβαίνουν μετά από σωματική καταπόνηση ή κόπωση — κάτι που δεν συμβαίνει με τις κρίσεις πανικού. «Μια καρδιακή προσβολή μπορεί να συμβεί μετά από χιονοπόλεμο ή αν ανέβετε πολλές σκάλες», διευκρινίζει η Δρ. Miller. «Αλλά δεν θα έχετε κρίση πανικού μετά από άσκηση, εκτός αν υπάρχει κάποιος συναισθηματικός παράγοντας πίσω από αυτό».
Συμπτώματα το βράδυ
Αλλά τι γίνεται αν τα συμπτώματα εμφανιστούν το βράδυ; Και οι κρίσεις πανικού και οι καρδιακές προσβολές μπορούν να σας ξυπνήσουν από τον ύπνο. Αλλά υπάρχει μια βασική διαφορά: Άτομα που έχουν νυχτερινές, ή νυχτερινές κρίσεις πανικού συνήθως έχουν και ημέρες κρίσεων πανικού. Έτσι, αν ξυπνήσετε με πόνο στο στήθος ή άλλα συμπτώματα και δεν έχετε ιστορικό κρίσεων πανικού, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη καρδιακής προσβολής.
Η διάρκεια του πόνου
Τα συμπτώματα της κρίσης πανικού διαρκούν λίγα λεπτά ή έως μία ώρα. Στη συνέχεια, τα συμπτώματα εξαφανίζονται και νιώθετε καλύτερα. Όμως, μια καρδιακή προσβολή δεν υποχωρεί. Ο πόνος και τα συμπτώματα μιας καρδιακής προσβολής μπορεί να συνεχιστούν ή να έρχονται σε κύματα, με το πόνο να ελαττώνεται και να αυξάνεται.
«Οι καρδιακές προσβολές μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο στο στήθος, σαν 9 ή 10 σε μία κλίμακα πόνου με μέγιστο το 10», λέει η Δρ. Miller. «Στη συνέχεια, ο πόνος μπορεί να πέσει στο 3 ή 4 πριν ξαναγίνει χειρότερος. Ο πόνος μπορεί να αλλάξει, αλλά δεν φεύγει».
Τι να κάνετε αν δεν είστε σίγουροι
Ένα πράγμα που πρέπει να σημειώσετε; Το συναισθηματικό άγχος παίζει ρόλο και στις δύο παθήσεις. «Και οι κρίσεις πανικού και οι καρδιακές προσβολές μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια ή μετά από μια αγχωτική κατάσταση», λέει η Δρ. Miller. «Αλλά τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι έχουν κρίση πανικού και όχι καρδιακή προσβολή σε απόκριση στο συναισθηματικό άγχος».
Άτομα με άγχος, κατάθλιψη ή χρόνια πίεση μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα. Το χρόνια άγχος μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε ότι μια καρδιακή προσβολή μπορεί να φαίνεται ότι προέρχεται από το πουθενά. Αλλά σε πολλές περιπτώσεις, ο πόνος στο στήθος λόγω καρδιοπάθειας, γνωστός ως κυνάγχη, εμφανίζεται τις μέρες ή τις εβδομάδες πριν από ένα καρδιολογικό επεισόδιο.
«Μπορεί να νιώσετε έναν πόνο στον ώμο ή στο στήθος και να νομίζετε ότι είναι κάτι άλλο», σημειώνει η Δρ. Miller. «Τα συμπτώματα φεύγουν. Στη συνέχεια, ο πόνος γίνεται χειρότερος, ή νιώθετε λίγο περίεργα. Έπειτα, η καρδιακή προσβολή χτυπά. Αυτά τα πρώτα σημάδια είναι δύσκολο να τα αναγνωρίσετε».
Ξαφνική καρδιακή προσβολή: Τα σημάδια που σας προειδοποιούν – Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο
Η καρδιακή προσβολή είναι μια επείγουσα ιατρική πάθηση. Η κρίση πανικού δεν είναι. Αλλά με την συγκεκριμένη συμπτωματολογία, μπορεί να είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσετε. Μην ρισκάρετε. Αν έχετε πόνο στο στήθος ή άλλα συμπτώματα καρδιακής προσβολής — ή αν δεν είστε σίγουροι αν είναι καρδιακή προσβολή ή κρίση πανικού — αναζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα.
Πηγές: Cleveland Clinic, AHA (1), CDC, MedlinePlus, NHS Inform, Verywell Health, AHA (2), Johns Hopkins Medicine