Καρδιολόγοι και ογκολόγοι ακτινοβολίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον πρωτοστάτησαν στη χρήση της ακτινοθεραπείας για τη θεραπεία ασθενών με έναν απειλητικό για τη ζωή μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό που ονομάζεται κοιλιακή ταχυκαρδία και κατ’επέκταση την καρδιακή ανεπάρκεια.
Τώρα, αφού μελέτησε τις καρδιακές επιδράσεις της ακτινοβολίας –μια στρατηγική που χρησιμοποιείται συνήθως κατά του καρκίνου-σε έναν μικρό αριθμό από αυτούς τους ασθενείς και μοντελοποίησε τις επιδράσεις της ακτινοβολίας χαμηλής δόσης σε ποντίκια με καρδιακή ανεπάρκεια, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι η ακτινοθεραπεία χαμηλής δόσης φαίνεται να βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς σε διάφορες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα προτού οι ερευνητές μπορέσουν να αξιολογήσουν αυτή τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά η μελέτη υποδηλώνει ότι οι επιδράσεις της ακτινοβολίας σε τραυματισμένες καρδιές με υψηλά επίπεδα φλεγμονής μπορεί να είναι πιο ποικίλες -και ίσως ευεργετικές– από ό, τι είχε προηγουμένως κατανοηθεί.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Med, υποδηλώνει ότι η ακτινοθεραπεία χαμηλής δόσης βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς, τουλάχιστον εν μέρει, μειώνοντας τον αριθμό των φλεγμονωδών ανοσοκυττάρων στον καρδιακό μυ.
«Η ακτινοθεραπεία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της κοιλιακής ταχυκαρδίας στοχεύει σε μια συγκεκριμένη θέση στην καρδιά· ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος της υπόλοιπης καρδιάς εκτίθεται σε χαμηλή δόση», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας και καρδιολόγος, Ali Javaheri, επίκουρος καθηγητής ιατρικής και πρόσθεσε:
«Θέλαμε να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις της χαμηλής δόσης ακτινοβολίας στις καρδιές αυτών των ασθενών. Υπήρχε ανησυχία ότι θα μπορούσε να είναι επιβλαβής για τη συνολική καρδιακή λειτουργία, παρόλο που αντιμετωπίζουν επικίνδυνη αρρυθμία. Με έκπληξη διαπιστώσαμε το αντίθετο: Εμφανίστηκε βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία μετά την ακτινοθεραπεία, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα».
Τα πρώτα συμπεράσματα από την μελέτη των επιστημόνων
Μια ομάδα εννέα ασθενών με κοιλιακή ταχυκαρδία αξιολογήθηκε με καρδιακή μαγνητική τομογραφία πριν και μετά τη θεραπεία με ακτινοβολία, με τις μαγνητικές τομογραφίες να δείχνουν βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία αμέσως μετά την ακτινοβολία. Συγκεκριμένα, οι καρδιές των ασθενών παρουσίασαν βελτιωμένη ικανότητα άντλησης της αριστερής κοιλίας, η οποία τροφοδοτεί με αίμα ολόκληρο το σώμα. Η βελτίωση παρατηρήθηκε λίγες ημέρες μετά τη θεραπεία, επομένως κρίθηκε απίθανο να οφείλεται στη μείωση της αρρυθμίας, η οποία συμβαίνει πιο σταδιακά τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.
Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης τα αποτελέσματα παρόμοιας ακτινοβολίας χαμηλής δόσης στην καρδιά σε ομάδες ποντικών με καρδιακή ανεπάρκεια από τρεις διαφορετικές αιτίες. Παρόμοια με αυτό που παρατηρήθηκε σε ανθρώπους, οι ερευνητές βρήκαν βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία σε ποντίκια που λάμβαναν ακτινοθεραπεία, ειδικά στην αριστερή κοιλία. Στα ποντίκια με προοδευτική καρδιακή ανεπάρκεια, η ακτινοθεραπεία αύξησε την επιβίωση των ζώων, υποδεικνύοντας ότι οι βελτιώσεις στην καρδιακή λειτουργία μεταφράζονται σε βελτιωμένη επιβίωση.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ανεπαρκείς καρδιές ποντικιών που έλαβαν ακτινοβολία είχαν μειωμένη ίνωση (ουλώδη ιστό) και μειώσεις στα καρδιακά μακροφάγα, έναν τύπο ανοσοκυττάρων που μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στην καρδιά. Γενικά, οι καρδιές που έλαβαν ακτινοβολία είχαν λιγότερα κύτταρα που πολλαπλασιάζονται γρήγορα -όπως κύτταρα του ανοσοποιητικού και ινοβλάστες- τα οποία τείνουν να συμβάλλουν στην επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας. Αντίθετα, τα φυσιολογικά κύτταρα του καρδιακού μυός γενικά δεν διαιρούνται συχνά, ή καθόλου.
«Γνωρίζουμε ότι τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα -όπως τα καρκινικά κύτταρα, για παράδειγμα- τείνουν να είναι πιο επιρρεπή στον θάνατο από ακτινοβολία», δήλωσε η συγγραφέας και ογκολόγος ακτινοβολίας Carmen Bergom, αναπληρώτρια καθηγήτρια ακτινοβολίας.
«Το αποτέλεσμα που βλέπουμε σε αυτές τις καρδιές είναι πιθανότατα πιο περίπλοκο από μια απλή μείωση των ταχέως διαιρούμενων φλεγμονωδών ανοσοκυττάρων. Συνεχίζουμε την έρευνά μας για να εμβαθύνουμε στο τι άλλο μπορεί να συμβαίνει, αλλά έχουμε εκπλαγεί ευχάριστα καθώς είδαμε στοιχεία ότι η δόση ακτινοβολίας σε αυτές τις καρδιές μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και να βοηθήσει στην αναδόμηση της καρδιάς με έναν ευεργετικό τρόπο», πρόσθεσε η ειδικός.
Για να κατανοήσουν περισσότερα σχετικά με τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας στην καρδιά, οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν τις έρευνές τους σε ασθενείς που ήδη λαμβάνουν ακτινοθεραπεία για κοιλιακή ταχυκαρδία. Η τρέχουσα μελέτη έδειξε μέσω της μαγνητικής τομογραφίας, βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία. Στη συνέχεια, οι ερευνητές σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν πιο προηγμένες μελέτες για να δουν εάν υπάρχουν ενδείξεις μειωμένης φλεγμονής στις ανθρώπινες καρδιές, παρόμοια με αυτή που βρήκαν σε ποντίκια.