Ανησυχία για την εγκατάσταση του κουνουπιού Aedes albopictus στην Ευρώπη. Αυξημένος ο κίνδυνος ασθενειών προειδοποιούν οι ειδικοί του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση ασθενειών, που μεταδίδονται από μολυσμένα κουνούπια.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ECDC το είδος κουνουπιού Aedes albopictus – κουνούπι «τίγρης» γνωστός φορέας των ιών τσικουνγκούνια και δάγκειου πυρετού, εγκαθίσταται πιο βόρεια και δυτικά στην Ευρώπη. Επίσης, το Aedes aegypti, γνωστό ότι μεταδίδει τους ιούς του δάγκειου πυρετού, του κίτρινου πυρετού, του τσικουνγκούνια, του Ζίκα και του Δυτικού Νείλου, έχει εγκατασταθεί στην Κύπρο από το 2022 και ενδέχεται να συνεχίσει να εξαπλώνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν σε Συνέντευξη Τύπου του ECDC, καταγράφεται τάση αύξησης της θερμοκρασίας στην Ευρώπη. Τα καλοκαίρια γίνονται μεγαλύτερα και θερμότερα και αυτό δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες για χωροκατακτητικά είδη κουνουπιών όπως το Aedes albopictus και το Aedes aegypti. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από δέκα χρόνια, το 2013, το κουνούπι Aedes albopictus είχε εγκατασταθεί σε οκτώ χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/ Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ), με 114 περιοχές να επηρεάζονται.
Το 2023, το κουνούπι έχει εγκατασταθεί σε 13 χώρες και 337 περιοχές.
«Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει μια γεωγραφική εξάπλωση των χωροκατακτητικών ειδών κουνουπιών σε περιοχές που δεν είχαν επηρεαστεί προηγουμένως στην ΕΕ/ΕΟΧ», δήλωσε η Andrea Ammon, Διευθύντρια του ECDC. «Εάν συνεχιστεί αυτό, μπορούμε να περιμένουμε να δούμε περισσότερα κρούσματα και θανάτους από ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός, η τσικουνγκούνια και ο ιός του Δυτικού Νείλου. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν σε τρόπους ελέγχου των πληθυσμών κουνουπιών, ενισχύοντας την επιτήρηση και επιβάλλοντας μέτρα ατομικής προστασίας».
Το 2022 κατεγράφησαν τα περισσότερα κρούσματα ιού του Δυτικού Νείλου
Πέρυσι καταγράφηκαν τα περισσότερα κρούσματα λοίμωξης με τον ιό του Δυτικού Νείλου, σε σχέση με το 2018, έτος επιδημίας, σε χώρες της Ευρώπης. Ειδικότερα, το 2022, αναφέρθηκαν 1.133 κρούσματα και 92 θάνατοι από λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην ΕΕ/ΕΟΧ, εκ των οποίων οι 1.112 εντοπίστηκαν τοπικά σε 11 χώρες.
Τοπικά κρούσματα αναφέρθηκαν από την Ιταλία (723), την Ελλάδα (286), τη Ρουμανία (47), τη Γερμανία (16), την Ουγγαρία (14), την Κροατία (8), την Αυστρία (6), τη Γαλλία (6), την Ισπανία (4), τη Σλοβακία ( 1) και τη Βουλγαρία (1).
Την ίδια στιγμή, το 2022, καταγράφηκαν 71 περιπτώσεις δάγκειου πυρετού στην ηπειρωτική ΕΕ/ΕΟΧ, που ισοδυναμούν με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων που αναφέρθηκαν μεταξύ 2010 και 2021. Τα κρούσματα δάγκειου πυρετού αναφέρθηκαν από τη Γαλλία (65 περιπτώσεις) και την Ισπανία (6 περιπτώσεις).
Η ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού, των επαγγελματιών υγείας και των ταξιδιωτών σχετικά με τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια είναι απαραίτητη τονίζει το ECDC.
Προστασία από τα κουνούπια
Σχετικά με τα μέτρα προφύλαξης από το τσίμπημα του κουνουπιού, οι υπεύθυνοι του ΕΟΔΥ σημειώνουν πως μπορείτε να προστατεύεστε, κυρίως από αργά το απόγευμα έως το πρωί και να περιορίζετε τα σημεία που αφήνουν τα αυγά τους, στους ιδιόκτητους χώρους σας, ώστε να μειώσετε τον πληθυσμό τους.
- • Φοράτε κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος γίνεται (μακριά μανίκια και παντελόνια), όταν αυτό είναι ανεκτό. Πιο κατάλληλα είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
• Χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικά σώματος (σε μορφή σπρέι, λοσιόν ή άλλη), στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα. Τα εντομοαπωθητικά θα πρέπει να περιέχουν δραστικές ουσίες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, όπως: DEET (N,N – διεθυλοτολουαμίδη), Iκαριδίνη (icaridin), IR 3535, Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil h/c).
• Kάνετε συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα (ο ιδρώτας προσελκύει τα κουνούπια).
• Τοποθετείστε και χρησιμοποιείτε αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) σε παράθυρα, μπαλκονόπορτες, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού ή άλλα ανοίγματα του σπιτιού. Ελέγχετε τακτικά και επιδιορθώνετε τις σήτες.
• Χρησιμοποιείτε κουνουπιέρα, ιδίως σε περιοχές με πολλά κουνούπια ή όταν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άλλα προστατευτικά μέσα, όπως σε μικρά βρέφη (βάζετε κουνουπιέρα στις κούνιες και στα καρότσια τους). Σιγουρευτείτε ότι δεν έχουν εγκλωβιστεί κουνούπια στην κουνουπιέρα.
• Χρησιμοποιείτε εντομοκτόνα/ εντομοαπωθητικά χώρου, όπως ηλεκτροθερμαινόμενες ταμπλέτες ή υγρά (στην πρίζα), “φιδάκια”, αεροζόλ. Εάν χρειασθεί, μπορείτε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Τα εντομοκτόνα/ εντομοαπωθητικά χώρου δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Ακολουθείτε πάντα αυστηρά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων.
• Χρησιμοποιείτε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά. Ο (δροσερός) αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών και δυσχεραίνει την προσέγγισή τους.
• Ποτίζετε – κατά προτίμηση – τις πρωινές ώρες, για να μειώσετε την έκθεσή σας στα κουνούπια κατά τη διάρκεια του ποτίσματος.
• Κουρεύετε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).Ειδικά τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να τηρούν σχολαστικά τα μέτρα προστασίας από κουνούπια, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
Ιός του Δυτικού Νείλου
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών). Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια.
Η πλειοψηφία των ατόμων που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια νόσο, ενώ πολύ λίγα άτομα (< 1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) και άτομα με ανοσοκαταστολή/ χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου εμφανίζονται σε πολλές χώρες παγκοσμίως, όπως και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε ετήσια βάση, κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Από το 2010 και μετά, εμφανίζονται κρούσματα σχεδόν κάθε χρόνο και στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, θεωρείται πιθανή και αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών (και) στη χώρα μας, κατά την τρέχουσα περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών (όπως και σε κάθε περίοδο μετάδοσης).
Καθώς η επιδημιολογία του ιού είναι σύνθετη, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, o ΕΟΔΥ συνιστά να τηρείτε τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθόλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών.
Δάγκειος πυρετός
Ο δάγκειος πυρετός είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό του δάγκειου πυρετού, που μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος των μολυσμένων κουνουπιών. Η ασθένεια μεταδίδεται από τα κουνούπια Aedes (ειδικά το Aedes aegypti παγκοσμίως και το Aedes albopictus στην Ευρώπη). Ο δάγκειος πυρετός είναι ενδημικός σε περισσότερες από 100 χώρες στην Αφρική, την Αμερική, τη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία και την περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού. Η συχνότητα του δάγκειου πυρετού έχει αυξηθεί δραματικά σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες.