Η ιογενής γαστρεντερίτιδα μπορεί να προκληθεί από διάφορους ιούς, μεταξύ των οποίων και οι νοροϊοί. Πώς μεταδίδονται, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς θα προφυλαχθείτε.
Στα επείγοντα του νοσοκομείου Χανίων βρέθηκαν 35 μαθητές τριών διαφορετικών Λυκείων της Αθήνας. Οι μαθητές βρίσκονταν στην Κρήτη στο πλαίσιο εκδρομής όταν παρουσίασαν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας. Τα πρώτα αποτελέσματα των εξετάσεων έδειξαν ότι οι μαθητές ταλαιπωρούνται από νοροϊό, ο οποίος είναι πολύ μεταδοτικός.
«Ξεκίνησε ξαφνικά το φαινόμενο με έμετους και όχι διάρροια και λίγα είχαν δέκατα. Το ξενοδοχείο ελέγχτηκε και πήραμε δείγματα», δήλωσε ο διευθυντής δημόσιας υγείας της περιφέρειας Κρήτης, Αντώνης Παπαδάκης. Για το περιστατικό ενημερώθηκε ο ΕΟΔΥ, το υπουργείο Υγείας και η διεύθυνση δημόσιας υγείας.
Γαστρεντερίτιδα: Αυξημένα κρούσματα στην Ελλάδα-Πρόληψη και χρήσιμες συμβουλές
Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι μια εντερική λοίμωξη που οφείλεται σε διάφορους ιούς. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι οι νοροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, παρατηρείται αύξηση της συχνότητας εμφάνισής τους λόγω του συγχρωτισμού.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) έχει εκδώσει οδηγίες για τον νοροϊό, που εμφανίζει αύξηση κρουσμάτων στις ΗΠΑ. Μεταξύ 1ης Αυγούστου 2024 και 15 Ιανουαρίου 2025, παρακολούθησαν 1.078 κρούσματα νοροϊών, σχεδόν διπλάσια από την προηγούμενη περίοδο.
Τι είναι ο νοροϊός
Πρόκειται για μια ιογενή λοίμωξη που εκδηλώνεται με γαστρεντερικά συμπτώματα.
Πώς μεταδίδεται ο νοροϊός
Ο νοροϊός είναι πολύ μεταδοτικός. Επιβιώνει στις επιφάνειες έως και 72 ώρες και ακόμα και μικρή ποσότητα του ιού αρκεί για να μολυνθεί κάποιος.
Οι ασθενείς με γαστρεντερίτιδα από νοροϊό είναι μεταδοτικοί από τη στιγμή που ξεκινούν να νιώθουν αδιαθεσία έως και τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή τους. Όπως αναφέρει το CDC ακόμα και όταν υποχωρήσουν τα συμπτώματα μπορεί να παραμείνετε μεταδοτικοί για το επόμενο διάστημα, γι αυτό είναι σημαντικό να συνεχίσετε να τηρείτε τα μέτρα προστασίας.
Επίσης, δεν είναι απαραίτητο να έχετε ανοσία, ακόμα και αν είχατε στο παρελθόν νοσήσει από νοροϊό , καθώς η νόσηση μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά στελέχη του ιού.
Ποια είναι τα συμπτώματα του νοροϊού
Τα κύρια συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι:
- οι διάρροιες (συνήθως υδαρείς)
- οι έμετοι
- ναυτία
- πόνος και κράμπες στην κοιλιά
- πονοκέφαλος
- μυϊκοί πόνοι
- κόπωση
- ρίγη
- σπανιότερα πυρετός. Ο πυρετός είναι κατά κανόνα χαμηλός.
Μόλις μολυνθείτε, γενικά θα εμφανίσετε συμπτώματα σε 12-48 ώρες (ταχεία έναρξη). Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι συνήθως 1-3 ημέρες.
Τα συμπτώματα του νοροϊού μπορεί να επιμείνουν περισσότερο σε μικρά παιδιά, ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και σε οποιονδήποτε με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πώς να ξεχωρίσετε τη διαφορά μεταξύ των ιών
Ο καθένας μπορεί να νοσήσει από ιογενή γαστρεντερίτιδα, αν και κάποιοι ιοί τείνουν να προκαλούν νόσο κυρίως σε άτομα συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων.
- Οι λοιμώξεις από ροταϊούς αποτελούν τη συχνότερη αιτία διάρροιας σε βρέφη και παιδιά κάτω των 5 ετών.
- Οι αδενοϊοί προκαλούν διάρροια κυρίως σε μικρά παιδιά, αλλά επίσης και σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες.
- Οι νοροϊοί μολύνουν άτομα όλων των ηλικιών.
Γενικά, ο κίνδυνος μετάδοσης ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι μεγαλύτερος όπου υπάρχει συγχρωτισμός μεγάλου αριθμού ατόμων και κακές συνθήκες υγιεινής κατά την προετοιμασία και κατανάλωση τροφίμων.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Παρόμοια συμπτώματα με αυτά της ιογενούς γαστρεντερίτιδας (διάρροια και έμετοι) μπορούν να προκαλέσουν αρκετές λοιμώξεις από βακτήρια ή παράσιτα, η κατανάλωση κάποιων φαρμάκων, ή η παρουσία κάποιου άλλου νοσήματος.
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας διαρκέσουν για διάστημα μεγαλύτερο από 24 ώρες ή όταν ο ασθενής έχει βαριά εικόνα, καλό είναι να συμβουλεύεται κανείς τον γιατρό του.
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα διαγιγνώσκεται με βάση τα συμπτώματα και την εξέταση του ασθενή. Είναι πιθανό όμως να χρειαστεί καλλιέργεια κοπράνων για να αποκλειστεί η πιθανότητα γαστρεντερίτιδας από βακτήρια ή παράσιτα.
Η εργαστηριακή επιβεβαίωση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας και η ταυτοποίηση του ιού δεν συστήνεται συνήθως, παρά μόνο εάν ο θεράπων γιατρός κρίνει διαφορετικά. Επιπλέον, δεν μπορούν όλοι οι ιοί να ανιχνευτούν με σχετικά εύκολο και διαθέσιμο τρόπο.
Η θεραπεία
Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο για την ιογενή γαστρεντερίτιδα. Το πιο σημαντικό στην αντιμετώπισή της είναι η αποφυγή σοβαρής απώλειας υγρών (αφυδάτωση). Καλό είναι ο ασθενής με ιογενή γαστρεντερίτιδα να καταναλώνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες υγρών, για όσο διάστημα διαρκούν τα συμπτώματά του.
Η κατανάλωση αντιβιοτικών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας (όπως άλλωστε και σε καμιά ιογενή νόσο).
Η λήψη αντιδιαρροϊκών φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, πρέπει να αποφεύγεται εκτός εάν κρίνει διαφορετικά ο θεράπων γιατρός.
Ιογενής γαστρεντερίτιδα: Οι βασικοί κανόνες για να αποφύγετε τη νόσηση
Τήρηση κανόνων υγιεινής:
Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό μετά:
- τη χρήση της τουαλέτας
- την αλλαγή πάνας
- την επαφή με ασθενή με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας
- τον χειρισμό μολυσματικού υλικού
- τον χειρισμό μολυσμένων, με εμέσματα ή κόπρανα, κλινοσκεπασμάτων, ρουχισμού κτλ,
- την κολύμβηση
Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό πριν:
- την προετοιμασία φαγητού
- την κατανάλωση φαγητού
- το χειρισμό τροφίμων
- την παροχή φροντίδας σε άλλους
Σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών, με σαπούνι και νερό, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
Χρήση οικιακής χλωρίνης για το καθάρισμα της κουζίνας και της τουαλέτας του σπιτιού και σχολαστικό καθάρισμα μολυσμένων με κόπρανα ή εμέσματα υφασμάτων (ρουχισμού, κλινοσκεπασμάτων, κ.ά.).
Συστήνεται η χρήση γαντιών μιας χρήσης για το χειρισμό των δυνητικά μολυσμένων αντικειμένων.
Αποφυγή χρήσης των ίδιων σκευών (ποτήρια, πιάτα, κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων με άλλα άτομα.
Αποφυγή στενής επαφής με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
Τρόφιμα
- Κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού (δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τα μολυσμένα τρόφιμα μπορεί να έχουν φυσιολογική όψη και οσμή):
- Καλό πλύσιμο των τροφίμων, πριν την κατανάλωσή τους και πριν το μαγείρεμα.
- Μαγείρεμα των οστρακοειδών πριν την κατανάλωσή τους.
- Χρήση ασφαλούς νερού (γνωστής προέλευσης) για πόση και για μαγείρεμα.
- Αν υπάρχει η υποψία ότι κάποιο τρόφιμο θα μπορούσε να είναι μολυσμένο, η κατανάλωσή του θα πρέπει να αποφεύγεται.
Λήψη προφυλάξεων κατά τη διάρκεια ταξιδιού, σε χώρες υψηλού κινδύνου:
- Κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού (επειδή τα παγάκια μπορεί να γίνουν από μολυσμένο νερό, καλό είναι να αποφεύγονται).
- Χρήση εμφιαλωμένου νερού και για το βούρτσισμα των δοντιών.
- Αποφυγή κατανάλωσης ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων τροφίμων (κρέας, ψάρια/οστρακοειδή, φρούτα που δεν ξεφλουδίζονται, λαχανικά κ.ά.)
Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων που πωλούνται σε υπαίθριες αγορές.
Υπάρχει εμβόλιο έναντι της ιογενούς γαστρεντερίτιδας;
Διαθέσιμο εμβόλιο υπάρχει έναντι του ροταϊού που προκαλεί ιογενή γαστρεντερίτιδα κυρίως σε βρέφη και μικρά παιδιά. Ο εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται στο ισχύον εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών παιδιών και εφήβων και πραγματοποιείται, κατόπιν συνεννόησης με τον παιδίατρο. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι των υπολοίπων ιών που προκαλούν γαστρεντερίτιδα.