Η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να μην είναι μόνο νόσος του εγκεφάλου. Νέες έρευνες αμφισβητούν τις παραδοσιακές θεωρίες και φέρνουν στο «φως» τον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ έχει πρόσφατα πάρει μια αμφιλεγόμενη κατεύθυνση. Θεωρίες που για χρόνια θεωρούνταν δεδομένες σχετικά με την αιτία της ασθένειας αμφισβητούνται, προκαλώντας έντονες συζητήσεις.
Νέα έρευνα υποδεικνύει ότι η νόσος Αλτσχάιμερ ίσως είναι στην πραγματικότητα μια διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος.
Αλτσχάιμερ: Ένα νέο τεστ στο δάχτυλο ανιχνεύει τη νόσο γρήγορα και με ακρίβεια – Σπουδαία ανακάλυψη
Τα υπό αμφισβήτηση δεδομένα για τη νόσο Αλτσχάιμερ
Πρόσφατα, ο ερευνητικός τομέας για τη νόσο Αλτσχάιμερ βρέθηκε στο επίκεντρο έντονων αντιδράσεων. Ένα άρθρο του 2006, που παρουσίαζε έναν συγκεκριμένο τύπο της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς ως την κύρια αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ, επανεξετάζεται. Το άρθρο υποστήριζε ότι το β-αμυλοειδές είναι ο κύριος παράγοντας που πυροδοτεί τη νόσο, αλλά νέα δεδομένα δείχνουν ότι τα στοιχεία μπορεί να ήταν κατασκευασμένα.
Τον Ιούνιο του 2021, ο FDA ενέκρινε το aducanumab, ένα φάρμακο που στοχεύει το β-αμυλοειδές. Αυτή η απόφαση προκάλεσε διαμάχες, καθώς τα αποδεικτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του ήταν ασυνεπή. Αυτό δημιουργεί το ερώτημα: γιατί εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν σε αβεβαιότητα, περιμένοντας μια αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ;
Πρόληψη της συσσώρευσης β-αμυλοειδούς
Για χρόνια, η επιστημονική έρευνα επικεντρώθηκε στο β-αμυλοειδές, την πρωτεΐνη που θεωρείται ότι συνδέεται με την έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ. Ο στόχος ήταν η πρόληψη της συσσώρευσης αυτής της πρωτεΐνης στον εγκέφαλο.
Δυστυχώς, αυτή η στενή προσέγγιση δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η εμμονή με το β-αμυλοειδές μπορεί να απέτρεψε την εξερεύνηση άλλων ενδιαφερόντων οδών για την κατανόηση και θεραπεία της νόσου.
Τι είναι το β-αμυλοειδές;
Το β-αμυλοειδές είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται φυσιολογικά στον εγκέφαλο και βοηθά τα νευρικά κύτταρα να επικοινωνούν. Το πρόβλημα ξεκινά όταν το β-αμυλοειδές αρχίζει να συσσωρεύεται και να σχηματίζει κολλώδεις πλάκες ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα.
Αυτές οι πλάκες εμποδίζουν την επικοινωνία, προκαλώντας προβλήματα στη μνήμη και τη σκέψη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι όταν αυτές οι πλάκες σχηματίζονται σε υπερβολικό βαθμό, προκαλούν μια αλυσιδωτή αντίδραση που βλάπτει και καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα.
Γι’ αυτό, οι ερευνητές επικεντρώνονται στο πώς να μειώσουν τα επίπεδα του β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, με την ελπίδα να επιβραδύνουν ή να αποτρέψουν την πρόοδο της νόσου Αλτσχάιμερ.
ΕΜΑ: Εγκρίθηκε νέο φάρμακο για τη θεραπεία του πρώιμου Αλτσχάιμερ
Ο «εισβολέας» του ανοσοποιητικού συστήματος
Ερευνητές από το Krembil Brain Institute, μέρος του University Health Network στο Τορόντο, μελετούν τη νόσο Αλτσχάιμερ για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Τα ευρήματά τους προσφέρουν μια νέα, απρόσμενη προσέγγιση στην κατανόηση της νόσου.
«Δεν θεωρούμε πλέον τη νόσο Αλτσχάιμερ κυρίως ως μια νόσο του εγκεφάλου. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος που λειτουργεί μέσα στον εγκέφαλο», εξήγησε ο Donald Weaver, καθηγητής χημείας στο University Health Network.
Η νόσος Αλτσχάιμερ και το ανοσοποιητικό σύστημα του εγκεφάλου
Το ανοσοποιητικό σύστημα, που υπάρχει σε κάθε όργανο του σώματος, αποτελείται από κύτταρα και μόρια που είναι υπεύθυνα για την επιδιόρθωση τραυμάτων και την καταπολέμηση λοιμώξεων. Αυτό ισχύει και για το ανοσοποιητικό σύστημα του εγκεφάλου. Είναι συνεχώς έτοιμο να επιδιορθώσει βλάβες ή να αντιμετωπίσει εισβάλλουσες βακτηριακές λοιμώξεις – αλλά εδώ είναι που προκύπτουν τα προβλήματα.
Ερευνητές από το Krembil Brain Institute προτείνουν ότι το β-αμυλοειδές, που συχνά κατηγορείται ως αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ, μπορεί να μην είναι από μόνο του βλαβερό. Αντίθετα, υποστηρίζουν ότι το β-αμυλοειδές παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα του εγκεφάλου, βοηθώντας στην προστασία από διάφορες απειλές.
Ωστόσο, ενώ είναι απαραίτητο για την άμυνα, οι ενέργειές του μπορεί κάποιες φορές να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα, προκαλώντας ζημιά αντί για προστασία. Λόγω της εντυπωσιακής ομοιότητας ανάμεσα στις βακτηριακές μεμβράνες και τις μεμβράνες των εγκεφαλικών κυττάρων, το β-αμυλοειδές δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τον εχθρό από τον σύμμαχο.
Στην προσπάθειά του να προστατεύσει τον εγκέφαλο, καταλήγει να επιτίθεται στα ίδια τα εγκεφαλικά κύτταρα που πρέπει να προστατεύει. Αυτή η εσφαλμένη επίθεση οδηγεί σε σταδιακή απώλεια λειτουργίας των εγκεφαλικών κυττάρων, προκαλώντας άνοια. Το ανοσοποιητικό σύστημα, σε αυτή την περίπτωση, γίνεται ο «κακός», καθώς αδυνατεί να ξεχωρίσει τον πραγματικό εχθρό από τον φίλο.
Νόσος Αλτσχάιμερ: Είναι αυτοάνοση πάθηση;
Με βάση αυτή την οπτική, η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία των αυτοάνοσων ασθενειών, όπου το σώμα καταλήγει να επιτίθεται στον εαυτό του. Παρόλο που οι παραδοσιακές θεραπείες για αυτοάνοσα νοσήματα ίσως να μην είναι αποτελεσματικές για τον Αλτσχάιμερ, οι ερευνητές παραμένουν αισιόδοξοι.
Πιστεύουν ότι η εστίαση σε άλλες οδούς ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος στον εγκέφαλο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις. Αυτή, όμως, δεν είναι η μοναδική θεωρία. Εξίσου ενδιαφέρουσες απόψεις αρχίζουν να αναδύονται.
Ορισμένοι ερευνητές ταξινομούν τη νόσο Αλτσχάιμερ ως μιτοχονδριακή ασθένεια, ενώ άλλοι την αποδίδουν σε μια συγκεκριμένη λοίμωξη του εγκεφάλου ή σε μη φυσιολογική διαχείριση των μετάλλων μέσα στον εγκέφαλο.
Αλλαγή στην οπτική
Με περισσότερα από 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να πάσχουν από άνοια, νέες προσεγγίσεις και καινοτόμες ιδέες είναι πιο αναγκαίες από ποτέ. Η νόσος Αλτσχάιμερ δεν είναι μόνο μια υγειονομική κρίση. Είναι μια κοινωνικοοικονομική «βόμβα» που απαιτεί καλύτερη κατανόηση των αιτιών της – συμπεριλαμβανομένων των πιθανών συνδέσεών της με το ανοσοποιητικό σύστημα – και αποτελεσματικές θεραπείες.
Τα επιστημονικά δεδομένα και οι ανακαλύψεις, όσο πολύτιμα και αν είναι, δεν πρέπει να επισκιάζουν την ανθρώπινη πλευρά της ασθένειας. Η προσοχή πρέπει να παραμείνει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με Αλτσχάιμερ, στη διευκόλυνση των προκλήσεών τους και στην παροχή συναισθηματικής και πρακτικής υποστήριξης.
Είναι σημαντικό η έρευνα να εξυπηρετεί τους ανθρώπους για τους οποίους προορίζεται, διατηρώντας στο επίκεντρο τις ανάγκες και τις εμπειρίες τους
Πηγές: earth.com, Science Journal