Η ινσουλίνη βοηθά στη ρύθμιση της γλυκόζης στο σώμα. Όταν τα κύτταρα δημιουργούν αντίσταση στην ινσουλίνη, είναι λιγότερο ικανά να τη χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά και αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο ενός ατόμου για προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2.
Ένας παράγοντας του τρόπου ζωής που συμβάλλει σημαντικά στη ρύθμιση της ινσουλίνης φαίνεται πως αποτελεί καθοριστικό σημείο για τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη, ειδικά στις γυναίκες.
Συγκεκριμένα, μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι ο χρόνια ανεπαρκής ύπνος μπορεί να αυξήσει την αντίσταση στην ινσουλίνη σε κατά τα άλλα υγιείς γυναίκες, με πιο έντονες επιπτώσεις στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες,
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Diabetes Care, υπογραμμίζουν τη σημασία του επαρκούς ύπνου για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, ο οποίος μπορεί να αναπτυχθεί όταν το σώμα αδυνατεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά μια βασική ορμόνη, την ινσουλίνη, για τη διατήρηση υγιών επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
«Οι γυναίκες αναφέρουν χειρότερο ύπνο από τους άνδρες, επομένως η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι διαταραχές ύπνου επηρεάζουν την υγεία τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους είναι κρίσιμης σημασίας, ειδικά για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες», δήλωσε η Marishka Brown, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας για τις Διαταραχές Ύπνου στο National Heart.
Εστίαση μελέτης στα πρότυπα ύπνου των γυναικών
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο περιορισμός του ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καταστάσεις όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, υπέρταση και διαταραγμένο μεταβολισμό της γλυκόζης, που πιθανώς να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
Ωστόσο, πολλές από αυτές τις μελέτες έγιναν μόνο σε άνδρες ή επικεντρώθηκαν σε βραχυπρόθεσμο, σοβαρό περιορισμό του ύπνου. Στην τρέχουσα μελέτη συμμετείχαν μόνο γυναίκες, με τους επιστήμονες να προσπαθούν να προσδιορίσουν εάν ένας παρατεταμένος, ήπιος περιορισμός του ύπνου -μια μείωση μόλις 1,5 ώρας κάθε βράδυ- αύξησε τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα των γυναικών.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές στρατολόγησαν 40 γυναίκες, ηλικίας 20-75 ετών, που είχαν υγιή πρότυπα ύπνου (τουλάχιστον 7-9 ώρες τη νύχτα), φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης νηστείας, αλλά είχαν αυξημένο κίνδυνο για καρδιομεταβολική νόσο λόγω υπερβολικού βάρους ή παχυσαρκίας ή οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2, αυξημένα λιπίδια στο αίμα ή καρδιαγγειακή νόσο.
Μεθοδολογία και ευρήματα
Για να καθορίσουν μια βάση για τη μελέτη, οι γυναίκες φορούσαν έναν αισθητήρα στους καρπούς για να καταγράφουν τον ύπνο τους και να καθορίζουν τα τυπικά πρότυπα ύπνου για δύο εβδομάδες και διατηρούσαν αρχεία καταγραφής ύπνου τη νύχτα. Στη συνέχεια, οι γυναίκες ολοκλήρωσαν δύο φάσεις μελέτης έξι εβδομάδων με τυχαία σειρά –μία όπου συνέχισαν να ακολουθούν τα υγιή πρότυπα ύπνου τους και μία όπου ο ύπνος ήταν περιορισμένος. Ενδιάμεσα έκαναν ένα διάλειμμα έξι εβδομάδων για να επαναρυθμιστούν.
Κατά τη διάρκεια της φάσης επαρκούς ύπνου, οι συμμετέχουσες διατήρησαν τις τυπικές ώρες ύπνου και αφύπνισης. Κατά μέσο όρο, κοιμόντουσαν 7,5 ώρες τη νύχτα. Στη φάση του περιορισμού του ύπνου, οι συμμετέχοντες καθυστέρησαν την ώρα του ύπνου τους κατά 1,5 ώρα τη νύχτα, διατηρώντας παράλληλα την τυπική ώρα αφύπνισης.
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, κοιμόντουσαν 6,2 ώρες τη νύχτα, κάτι που αντανακλά τη μέση διάρκεια ύπνου των ενηλίκων στις ΗΠΑ με ανεπαρκή ύπνο. Στην αρχή και στο τέλος κάθε φάσης της μελέτης, οι συμμετέχουσες ολοκλήρωσαν ένα τεστ ανοχής γλυκόζης για τη μέτρηση των επιπέδων γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα, μαζί με μαγνητική τομογραφία για τη μέτρηση της σύστασης του σώματος.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο περιορισμός του ύπνου σε 6,2 ώρες ή λιγότερο τη νύχτα για έξι εβδομάδες αύξησε την αντίσταση στην ινσουλίνη κατά 14,8% τόσο στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες όσο και στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, με πιο σοβαρές επιπτώσεις για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες – έως και 20,1%.
Σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα ινσουλίνης νηστείας αυξήθηκαν ως απάντηση στον περιορισμό του ύπνου, ενώ τα επίπεδα τόσο της ινσουλίνης νηστείας όσο και της γλυκόζης νηστείας έτειναν να αυξάνονται στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
«Αυτό που βλέπουμε είναι ότι χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη για να ομαλοποιηθούν τα επίπεδα γλυκόζης στις γυναίκες υπό συνθήκες περιορισμού του ύπνου και ακόμη και τότε, η ινσουλίνη μπορεί να μην είναι αρκετή για να εξουδετερώσει τα αυξανόμενα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών», είπε η Marie-Pierre St-Onge, αναπληρώτρια καθηγήτρια διατροφικής ιατρικής και διευθυντής στο Πανεπιστήμιο Columbia.
«Εάν αυτό διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου, είναι πιθανό ότι ο παρατεταμένος ανεπαρκής ύπνος μεταξύ των ατόμων με προδιαβήτη θα μπορούσε να επιταχύνει την εξέλιξη σε διαβήτη τύπου 2», πρόσθεσε η ειδικός.
Συμπεράσματα και μελλοντική έρευνα
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης αν οι αλλαγές στο σωματικό βάρος εξηγούν τις αλλαγές που είδαν στα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να τρώνε περισσότερο σε καταστάσεις περιορισμού ύπνου. Ωστόσο, διαπίστωσαν ότι οι επιδράσεις στην αντίσταση στην ινσουλίνη ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητες από τις αλλαγές στο σωματικό βάρος και όταν οι γυναίκες άρχισαν να κοιμούνται ξανά τις τυπικές 7-9 ώρες τη νύχτα, τα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης επέστρεψαν στο φυσιολογικό.
«Αυτή η μελέτη παρέχει νέα εικόνα για τις επιπτώσεις στην υγεία ακόμη και των μικρών ελλειμμάτων ύπνου στις γυναίκες σε όλα τα στάδια της ενηλικίωσης», δήλωσε η Corinne Silva, Διευθύντρια Προγράμματος στο Τμήμα Διαβήτη, Ενδοκρινολογίας και Μεταβολικών Ασθενειών στο NIDDK.
«Οι ερευνητές σχεδιάζουν πρόσθετες μελέτες για να κατανοήσουν περαιτέρω πώς η ανεπάρκεια ύπνου επηρεάζει το μεταβολισμό σε άνδρες και γυναίκες, καθώς και να διερευνήσουν τις παρεμβάσεις ύπνου ως εργαλείο στις προσπάθειες πρόληψης του διαβήτη τύπου 2», κατέληξε.