Οι επιστήμονες δεν σταματούν τις προσπάθειές τους για να ξεκλειδώσουν τα μυστικά της γήρανσης, ώστε να μπορούμε να είμαστε πιο υγιείς και να ζήσουμε περισσότερο. Τώρα η έρευνα για τα «Jumping Genes» αποκάλυψε έναν σημαντικό ρόλο που παίζουν στον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας γερνάει.
Ένα βήμα πιο κοντά στη βιολογική «πηγή της νιότης» εκτιμούν πως βρίσκονται οι επιστήμονες που ξεκλειδώνουν τα μυστικά της γήρανσης. Η μελέτη πιθανώς να ανοίξει την πόρτα σε νέες έρευνες για την ανθρώπινη ανάπτυξη και τη γήρανση, αλλά και στην εξεύρεση θεραπειών για νοσήματα που συνδέονται με αυτήν.
Έρευνα κατά της γήρανσης: Τι είναι τα Jumping Genes;
Τα Jumping Genes είναι τα μετάθετα γονίδια (TE) στον κώδικα DNA μας. Τα μεταθετά γονίδια είναι αλληλουχίες DNA με καθορισμένη δομή που μπορούν να αλλάξουν τη θέση τους στο γονιδίωμα, να μετακινηθούν ή να «μεταπηδήσουν» από το ένα τμήμα στο άλλο. Εάν το DNA είναι σαν ένα βιολογικό σχέδιο για το σώμα μας, τότε τα ΤΕ είναι κομμάτια αυτού του σχεδιαγράμματος που μπορούν να κινηθούν μέσα στο γονιδίωμα. Αυτό είναι μια φυσική διαδικασία στους ανθρώπους και σε άλλα ζώα, αλλά αν δεν ελέγχεται προσεκτικά, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.
Τι ανακάλυψαν οι ερευνητές για τη γήρανση
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd στην Ουγγαρία θέλησαν να δουν εάν ο χειρισμός της θα άλλαζε κάπως τη διαδικασία γήρανσης στα σκουλήκια Caenorhabditis elegans.
«Στις αναλύσεις μας, απλώς μειώνοντας τα TEs ή υπερεκφράζοντας τα στοιχεία της οδού Piwi-piRNA, παρατηρήσαμε ένα στατιστικά σημαντικό πλεονέκτημα στη διάρκεια ζωής», λέει ο μοριακός γενετιστής Ádám Sturm από το Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd. «Αυτό ανοίγει την πόρτα σε μια μυριάδα πιθανών εφαρμογών στον κόσμο της ιατρικής και της βιολογίας».
Με άλλα λόγια, τα σκουλήκια έζησαν αισθητά περισσότερο όταν η δραστηριότητα ΤΕ μειώθηκε μέσω του Piwi-piRNA, υποδηλώνοντας ότι μέρος του λόγου που γερνάει το σώμα μας οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο αυτά τα μεταθετά γονίδια, κινούνται στο γονιδίωμα του DNA.
Αυτό ταιριάζει με τις μελέτες σε ζώα όπως η λεγόμενη αθάνατη μέδουσα: ένα υδρόζωο που είναι σε θέση να αναγεννάται συνεχώς και θεωρητικά να ζει για πάντα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αποτελεί το μόνο ζώο, το οποίο μπορεί συνεχώς να γυρίζει πίσω το ρολόι του χρόνου. Το «κλειδί» αυτής της θαυμαστής ικανότητας κρύβεται σε μια διαδικασία που ονομάζεται συνεχής επαναδιαφοροποίηση.
Ο τρόπος με τον οποίο η οδός Piwi-piRNA καταστέλλει τα ΤΕ σε αυτήν τη μέδουσα και σε άλλα παρόμοια πλάσματα έχει επίσης εξεταστεί στο παρελθόν. Αλλά μέχρι τώρα, δεν ήταν σαφές εάν η κυτταρική γήρανση επηρέασε τη δραστηριότητα ΤΕ ή εάν η δραστηριότητα ΤΕ επηρέασε την κυτταρική γήρανση. Με αυτήν τη μελέτη φαίνεται ότι η τελευταία υπόθεση είναι σωστή, δίνοντάς μας μια άλλη εικόνα για το πώς γερνούν οι οργανισμοί.
Όλα αυτά είναι συναρπαστικά ευρήματα, και πιο κάτω, μπορεί να είμαστε σε θέση να τροποποιήσουμε και να επηρεάσουμε αυτή τη συμπεριφορά ΤΕ, ώστε τα κύτταρα να μην γερνούν τόσο γρήγορα. Πιθανότατα δεν θα γίνουμε ποτέ αθάνατες μέδουσες, αλλά μπορεί να είμαστε σε θέση να διασφαλίσουμε ότι οι ηλικιωμένοι πληθυσμοί μας θα έχουν λιγότερα προβλήματα με ασθένειες και παθήσεις.
«Αυτή η επιγενετική τροποποίηση μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μια μέθοδο προσδιορισμού της ηλικίας από το DNA, παρέχοντας ένα ακριβές βιολογικό ρολόι», λέει ο μοριακός γενετιστής Tibor Vellai από το Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Nature Communications.