Ξυπνάτε συχνά με πονοκέφαλο χωρίς κάποιον προφανή λόγο; Ανακαλύψτε τις τέσσερις πιο κοινές αιτίες που μπορεί να κρύβονται πίσω από το πρόβλημα.
Πρωινό ξύπνημα: 5 τρόποι για να ξυπνάτε ευκολότερα και να έχετε περισσότερη ενέργεια
Πονοκέφαλος το πρωί: Ποιες είναι οι 4 πιο κοινές αιτίες
Σύμφωνα με στοιχεία του Sleep Foundation, περίπου 1 στους 13 ξυπνά με πονοκέφαλο. Σας έχει τύχει να ξυπνήσετε με έντονο πονοκέφαλο αλλά να μην μπορείτε να εντοπίσετε τι τον προκάλεσε; Οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσε να οφείλεται σε μία από τις τέσσερις που θα δούμε παρακάτω.
Ενώ ορισμένοι πονοκέφαλοι προέρχονται από ιατρικές παθήσεις, άλλοι μπορούν να εντοπιστούν σε καθημερινές συνήθειες και επιλογές τρόπου ζωής. Από το τρίξιμο των δοντιών μέχρι την αφυδάτωση και τον διαταραγμένο ύπνο, αυτοί οι κοινοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν σιωπηλά στην ενόχλησή σας.
Πονοκέφαλος: Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι
Ο πονοκέφαλος είναι μια κοινή πάθηση που χαρακτηρίζεται από πόνο ή δυσφορία στο κεφάλι, το τριχωτό της κεφαλής ή τον αυχένα. Αυτός ο πόνος μπορεί να ποικίλλει σε ένταση, θέση και διάρκεια, επηρεάζοντας τις καθημερινές δραστηριότητες και τη συνολική ποιότητα ζωής.
Οι πονοκέφαλοι κατηγοριοποιούνται ευρέως σε δύο κύριους τύπους:
- Πρωτογενείς πονοκέφαλοι: Αυτοί δεν είναι συμπτώματα μιας υποκείμενης ιατρικής πάθησης, αλλά είναι αυτόνομες ασθένειες που προκαλούνται από υπερδραστηριότητα ή προβλήματα με δομές ευαίσθητες στον πόνο στο κεφάλι.
◦ Πονοκέφαλοι τάσης: Η πιο διαδεδομένη μορφή, που συχνά περιγράφεται ως ένας σταθερός, θαμπός πόνος και στις δύο πλευρές του κεφαλιού, που μερικές φορές συνοδεύεται από σφίξιμο στους μυς του αυχένα.
◦ Ημικρανίες: Χαρακτηρίζονται από έντονο, παλλόμενο πόνο, συνήθως στη μία πλευρά του κεφαλιού, και μπορεί να συνοδεύονται από ναυτία, εμετό και ευαισθησία στο φως και τον ήχο.
◦ Αθροιστικές κεφαλαλγίες: Σοβαροί, επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι που εμφανίζονται σε ομάδες ή συρροές, προκαλώντας συχνά έντονο πόνο γύρω από το ένα μάτι ή τη μία πλευρά του κεφαλιού. - Δευτερογενείς πονοκέφαλοι: Αυτοί προκύπτουν από μια άλλη ιατρική πάθηση, όπως μια λοίμωξη, τραυματισμό στο κεφάλι, αγγειακές διαταραχές ή υπερβολική χρήση φαρμάκων. Η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας συνήθως ανακουφίζει τον πονοκέφαλο.
Πονοκέφαλος: Τι τον προκαλεί
Το τι προκαλεί τον πονοκέφαλο διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του:
- Πρωτογενείς πονοκέφαλοι: Μπορεί να προκύψουν από υπερδραστηριότητα των δομών που είναι ευαίσθητες στον πόνο στο κεφάλι, χημική δραστηριότητα στον εγκέφαλο ή γενετικούς παράγοντες.
- Δευτερογενείς πονοκέφαλοι: Μπορούν να αποδοθούν σε διάφορες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων λοιμώξεων, τραυματισμών στο κεφάλι, αγγειακών διαταραχών ή υπερβολικής χρήσης φαρμάκων.
Οι πιο 4 κοινές αιτίες που προκαλούν πονοκέφαλο το πρωί
Σύμφωνα με τα δεδομένα του Sleep Foundation, περίπου 1 στους 13 υποφέρει από πρωινό πονοκέφαλο, με την ενόχληση να είναι ιδιαίτερα συχνή μεταξύ των ατόμων ηλικίας 45 έως 65 ετών. Καθώς ο εγκέφαλός σας αρχίζει να «ξυπνάει», οι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι γενικά πιο ευαίσθητος στις φυσιολογικές αισθήσεις, οι οποίες δυστυχώς περιλαμβάνουν τον πόνο.
Ενώ ορισμένες αιτίες που προκαλούν πονοκεφάλους απαιτούν ιατρική παρέμβαση, άλλες μπορούν να ανακουφιστούν μέσω απλών τροποποιήσεων του τρόπου ζωής.
1. Τρίξιμο δοντιών (βρυγμός)
Ο Αμερικανός Δρ Lawrence Cunningham, γενικός ιατρός στο UK Care Guide, έχει επισημάνει τον βρυγμό ως κοινή αιτία πρωινών πονοκεφάλων. Αυτή η λιγότερο γνωστή πάθηση αναφέρεται στο ακούσιο σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών, το οποίο μπορεί να συμβεί ενώ κοιμάστε ή είστε ξύπνιοι.
Το NHS συχνά συνδέει τον βρυγμό με το άγχος ή την ανησυχία. «Το ξύπνημα με πονοκέφαλο μπορεί να είναι αρκετά οδυνηρό, και έχω διαπιστώσει ότι διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε αυτό το φαινόμενο», αναφέρει ο Δρ Cunningham σύμφωνα με το Express.
«Μια κοινή αιτία είναι ο βρυγμός, ή το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου, το οποίο έχω δει σε πολλούς ασθενείς. Η ένταση από το σφίξιμο της γνάθου μπορεί να οδηγήσει σε πονοκέφαλο τάσης».
Για την αντιμετώπιση του βρυγμού, οι ειδικοί συνήθως προτείνουν τη χρήση παυσίπονων και παγοκύστεων για την ανακούφιση του πόνου, μαζί με την υιοθέτηση τεχνικών χαλάρωσης πριν τον ύπνο. Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ακρόαση μουσικής, την εκτέλεση ασκήσεων αναπνοής ή τη διασφάλιση ότι το υπνοδωμάτιό σας είναι εντελώς σκοτεινό.
Η Βρετανή Rosey Davidson, ειδική στον ύπνο, είχε δηλώσει στο παρελθόν στην Mirror «Η δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος ύπνου, και η εξάσκηση τεχνικών χαλάρωσης πριν τον ύπνο μπορούν να προωθήσουν την καλύτερη ποιότητα ύπνου».
2. Αλκοόλ
Ο Βρετανός Δρ Anis Khalaf, ειδικός στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, έχει επισημάνει στο παρελθόν ότι το αλκοόλ είναι συχνά υπεύθυνο για τον παλλόμενο πονοκέφαλο κατά το ξύπνημα. Αυτό οφείλεται συνήθως στην αιθανόλη, ένα φυσικό διουρητικό που βρίσκεται σε όλα, από το αγαπημένο σας κοκτέιλ μέχρι μια μπύρα.
Αυτό το συστατικό αυξάνει την απώλεια νερού του σώματος, οδηγώντας σε χημικές ανισορροπίες και αφυδάτωση. Επιπλέον, τα πρόσθετα που ενισχύουν τη γεύση στα ποτά, γνωστά ως «συγγενή», μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή.
Αυτοί οι δύο παράγοντες μαζί δημιουργούν την τέλεια καταιγίδα για πονοκεφάλους. Ο Βρετανός Δρ Gareth Nye, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Salford, είπε δηλώσει στη Mirror «Οι περισσότεροι πονοκέφαλοι προκαλούνται από έλλειψη ενυδάτωσης και συχνά μπορούν να λυθούν με την κατανάλωση περισσότερων υγρών αντί να καταφύγετε σε παυσίπονα».
«Αυτό ισχύει και για τους πρωινούς πονοκεφάλους, καθώς το σώμα μας είναι φυσικά αφυδατωμένο το πρωί… Η διασφάλιση επαρκούς ενυδάτωσης για το σώμα σας είναι ένα θετικό βήμα για πολλές καταστάσεις – όχι μόνο για τους πρωινούς πονοκεφάλους».
Κατά συνέπεια, το NHS συνιστά να πιείτε νερό πριν πάτε για ύπνο μετά από τα ποτά. Η κατανάλωση τροφών με ζάχαρη μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση τυχόν σχετικών συμπτωμάτων. «Η κατανάλωση περισσότερου αλκοόλ δεν βοηθά», επισημαίνει το NHS. «Η κατανάλωση αλκοόλ το πρωί είναι μια επικίνδυνη συνήθεια και μπορεί απλώς να καθυστερεί την εμφάνιση των συμπτωμάτων μέχρι να εξασθενήσει το επιπλέον αλκοόλ».
«Εάν έχετε καταναλώσει πολύ αλκοόλ, οι γιατροί συμβουλεύουν να περιμένετε τουλάχιστον 48 ώρες πριν καταναλώσετε περισσότερο αλκοόλ (ακόμα κι αν δεν έχετε hangover), για να δώσετε στο σώμα σας χρόνο να ανακάμψει».
3. Προβλήματα ύπνου – άπνοια και αϋπνία
Ο Δρ. Khalaf επισήμανε δύο παθήσεις που μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την ευεξία σας και να προκαλέσουν ενοχλητικούς πονοκεφάλους το πρωί. Πρώτη είναι η αϋπνία, ένα συχνό πρόβλημα όπου το άτομο δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί ή να διατηρήσει τον ύπνο του κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Όσοι ταλαιπωρούνται από αϋπνία μπορεί να ξυπνήσουν νωρίτερα από το επιθυμητό και να δυσκολευτούν να ξανακοιμηθούν, με αποτέλεσμα την κόπωση και τους πονοκεφάλους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Διάφοροι παράγοντες, όπως το στρες, ο θόρυβος, ένα άβολο περιβάλλον ύπνου και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Ωστόσο, κάτι τόσο απλό όσο η καθιέρωση μιας σταθερής ρουτίνας ύπνου μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Το NHS συνιστά «Χαλαρώστε τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο, για παράδειγμα, κάντε ένα μπάνιο ή διαβάστε ένα βιβλίο. Βεβαιωθείτε ότι το υπνοδωμάτιό σας είναι σκοτεινό και ήσυχο – χρησιμοποιήστε κουρτίνες, στόρια, μάσκα ύπνου ή ωτοασπίδες αν χρειάζεται».
Από την άλλη πλευρά, η υπνική άπνοια είναι μια κατάσταση κατά την οποία η αναπνοή σας μπορεί να σταματά και να ξεκινά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτή, αλλά συχνά αναγνωρίζεται από συμπτώματα όπως το απότομο ξύπνημα με λαχάνιασμα, ροχαλητό ή αίσθηση πνιγμού.
«Πέρα από την αφυδάτωση, ο κακός ύπνος είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες πρωινού πονοκεφάλου. Ο ανεπαρκής ύπνος ή τα προβλήματα στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου σημαίνουν ότι οι μύες δεν λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση γαλακτικού οξέος, το οποίο ουσιαστικά προκαλεί κράμπες. Αυτές μπορεί να επηρεάσουν τους μύες του προσώπου, οδηγώντας σε πονοκέφαλο», εξήγησε ο Δρ. Nye.
«Αν ροχαλίζετε, είναι πιθανό να έχετε κάποιο πρόβλημα με τους μηχανισμούς της αναπνοής σας κατά τον ύπνο, το οποίο μπορεί να σχετίζεται με την υπνική άπνοια. Και οι δύο καταστάσεις συνδέονται με πρωινούς πονοκεφάλους. Αν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε ένα ιατρικό πρόβλημα, όπως η υπνική άπνοια, είναι πάντα σκόπιμο να ζητήσετε ιατρική βοήθεια, καθώς μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνο αν δεν αντιμετωπιστεί».
«Η αντιμετώπιση οποιασδήποτε υποκείμενης διαταραχής ύπνου, όπως η υπνική άπνοια, μέσω ιατρικής παρέμβασης όπου χρειάζεται, είναι ζωτικής σημασίας», συμπλήρωσε η Rosey.
4. Καφεΐνη
Τέλος, οι ειδικοί προτείνουν ότι η διακοπή της καφεΐνης μπορεί να είναι η λύση για τους πρωινούς πονοκεφάλους. Η ουσία αυτή, που βρίσκεται στον καφέ, το τσάι και τα αναψυκτικά, επηρεάζει την ανταπόκριση του οργανισμού μας στην αδενοσίνη – μια χημική ουσία που μας κάνει να νιώθουμε νυσταγμένοι.
«Ο εθισμός στην καφεΐνη και η διακοπή της καφεΐνης μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους, αλλά μπορεί και να τους ανακουφίσουν. Η καφεΐνη είναι ένα διεγερτικό που βοηθά στη γρηγορότερη κυκλοφορία του αίματος, διευκολύνοντας την παροχή οξυγόνου στους μύες. Ωστόσο, συστέλλει επίσης τα αιμοφόρα αγγεία γύρω από τον εγκέφαλο. Το αν συνδέεται με τον πονοκέφαλό σας εξαρτάται από το άτομο και την υποκείμενη αιτία του πονοκεφάλου», δήλωσε ο Δρ. Nye.
Εκτός αυτού, μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε ότι η κατανάλωση γάλακτος πριν τον ύπνο μπορεί να μην είναι τόσο ωφέλιμη, παρόλο που συχνά συνιστάται για καλύτερο ύπνο.
«Το γάλα συχνά αναφέρεται ως βοήθημα ύπνου λόγω της περιεκτικότητάς του σε τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που αποτελεί πρόδρομο της σεροτονίνης και της μελατονίνης. Όμως τα επιστημονικά στοιχεία για την άμεση επίδραση του γάλακτος στον ύπνο είναι αμφιλεγόμενα. Αν και η τρυπτοφάνη μπορεί θεωρητικά να προάγει τη νύστα, η ποσότητα που περιέχεται στο γάλα μπορεί να μην είναι αρκετά σημαντική για να έχει εμφανές αποτέλεσμα. Επιπλέον, η αντίδραση του κάθε ατόμου στην τρυπτοφάνη μπορεί να διαφέρει σημαντικά», εξήγησε η Rosey.
Πηγές: Express, Mayo Clinic, Cleveland Clinic, OHSU, Johns Hopkins Medicine, NIH