Οι ψυχώσεις στην Ελλάδα δεν είναι σπάνιες. Κάθε χρόνο, περίπου 3.500 παιδιά βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο.
Πολυεπίπεδη, ολιστική και κοινοτικά προσανατολισμένη αντιμετώπιση-υποστήριξη των νέων ασθενών και των οικογενειών τους από τα πρώτα στάδια της ψύχωσης θα προσφέρουν οι 10 Μονάδες Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση που θα αναπτυχθούν σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα και στα Δωδεκάνησα. Με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης έχει ξεκινήσει από το Υπουργείο Υγείας η ανάπτυξή τους και σύντομα αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία και οι 10 Μονάδες, οι οποίες θα αλλάξουν το τοπίο στην πρόληψη της ψύχωσης. Μακριά από το νοσοκομειακό περιβάλλον και εγκατεστημένες μέσα στην κοινότητα, στελεχωμένες με το κατάλληλο προσωπικό θα παρέχουν υποστήριξε σε όλη τη διάρκεια της «κρίσιμης περιόδου», σε παιδιά και εφήβους καθώς και στις οικογένειες τους. Επίσης, η ανάπτυξη ενός δικτύου υπηρεσιών έγκαιρης παρέμβασης θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης και των άλλων υπηρεσιών ψυχικής υγείας, οι οποίες σήμερα επικεντρώνονται στη νοσηλεία και την επανένταξη, με αντίστοιχη τη μείωση του κόστους, το οποίο απαιτείται.
Στην Ελλάδα οι δομές και υπηρεσίες για την πρόληψη των ψυχωσικών διαταραχών στους εφήβους και τους νέους ενήλικες ήταν ελάχιστες και η πανδημία ανέδειξε τη σημασία τους και την ανάγκη ανάπτυξης νέων, σύγχρονων υπηρεσιών στην Κοινότητα. Στόχος τους είναι:
- η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού,
- η έγκαιρη διάγνωση,
- η αποφυγή της υποτροπής.
Διεθνώς, έχει καταγραφεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι υπέστησαν την πιο σοβαρή ψυχική ζημία, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρουσίασαν συναισθήματα ανασφάλειας, αίσθημα απώλειας και καθημερινό άγχος, που εκφράστηκαν με έλλειμμα προοπτικής και αισιοδοξίας.
Η ψύχωση σε αριθμούς
- 3.500 παιδιά βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο στη χώρα μας κάθε χρόνο. Εμφανίζεται συνήθως στη μετεφηβική ηλικία και χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή απώλεια της πραγματικότητας.
- Τα πέντε πρώτα χρόνια μετά το πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο θεωρούνται η ≪κρίσιμη περίοδος≫ για την έκβαση και τη μετέπειτα πορεία.
- Το 80% των ασθενών, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα υποτροπιάσουν είτε λόγω της πλημμελούς συμμόρφωσης με τη θεραπεία είτε των υψηλών επιπέδων στρες, των δυσλειτουργικών σχέσεων που πάρα πολλές φορές υπάρχουν μέσα στην οικογένεια, αλλά και της χρήσης ουσιών.
- Οι διαταραχές που εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή, μεταξύ 18 και 25 ετών, είναι η σχιζοφρένεια, η διπολική συναισθηματική διαταραχή και η ψύχωση από τη χρήση ουσιών, η οποία είναι η πιο συχνή.
Αν δεν αναγνωριστούν έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστούν ολιστικά (πέραν της συμβατικής φαρμακευτικής αγωγής), οι διαταραχές και οι ψυχώσεις, οδηγούν σε υποτροπές, και συχνά στη χρονιότητα της ψυχικής νόσου με ανυπολόγιστες συνέπειες στην ψυχική υγεία των νέων, αλλά και στην επαγγελματική και κοινωνική τους απομόνωση.
Η νέα προσέγγιση σχετικά με την ψύχωση, οι λεγόμενες υπηρεσίες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση (ΕΠΨ), στοχεύει στην πολύπλευρη υποστήριξη των νέων ασθενών (και των οικογενειών τους) από τα πρώτα στάδια της εμφάνισης των συμπτωμάτων της ψυχωσικής διαταραχής.