Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από παχυσαρκία, ενώ περίπου 28,5 εκατομμύρια έχουν υψηλή χοληστερόλη. Τα άτομα με παχυσαρκία ή/και υψηλή χοληστερόλη διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για άλλες ασθένειες όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη, ακόμη και ορισμένους τύπους καρκίνου.
Ο στόχος των επιστημόνων ήταν να αναπτύξουν ένα φάρμακο που να είναι αποτελεσματικό για την παχυσαρκία και παράλληλα να αντιμετωπίζει και τους άλλους παράγοντες κινδύνου. Φαίνεται ότι το κατάφεραν.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης σχεδίασαν έναν φορέα με βάση νανογέλης για να παράσχουν απευθείας στο ήπαρ ένα φάρμακο που μιμείται τη συνθετική θυρεοειδική ορμόνη.
Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS NEXUS, οι επιστήμονες ανακάλυψαν μέσω ενός μοντέλου ποντικιού ότι αυτό το σύστημα φαρμάκων που στοχεύει στο ήπαρ βοήθησε τα παχύσαρκα ποντίκια να επιστρέψουν σε ένα υγιές βάρος και να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης τους.
Στόχος η απευθείας παράδοση στο ήπαρ
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές κατασκεύασαν έναν φορέα που βασίζεται σε νανογέλη για να παρέχει ένα φάρμακο απευθείας στο ήπαρ.
Ο Δρ. S. Thai Thayumanavan, διακεκριμένος καθηγητής χημείας και βιοϊατρικής μηχανικής, επικεφαλής τμήματος βιοϊατρικής μηχανικής, διευθυντής του Κέντρου Βιοενεργού Παράδοσης στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst και ο κύριος συγγραφέας αυτής της μελέτης εξήγησε στο Medical News Today:
«Η νανογέλη έχει μια εγγενή τάση να φιλοξενείται στο ήπαρ. Στη συνέχεια υπάρχει μια συγκεκριμένη ανάγκη για στόχευση των κυττάρων στο ήπαρ όταν πρόκειται για μεταβολικές διαταραχές. Ως εκ τούτου, συμπληρώσαμε αυτές τις νανογέλες με πρόσθετες χημικές λειτουργίες, έτσι ώστε όχι μόνο να προτιμούν να βρίσκονται στο ήπαρ αλλά και να απορροφώνται από τα ηπατοκύτταρα».
Το φάρμακο που χρησιμοποίησαν ο Δρ. Thayumanavan και η ομάδα του σε αυτή τη μελέτη είναι ένα σκεύασμα που μιμείται τη συνθετική θυρεοειδική ορμόνη. «Το φάρμακο πιστεύεται ότι στοχεύει τον υποδοχέα βήτα της θυρεοειδικής ορμόνης, ο οποίος βρίσκεται σε όλο το σώμα, αλλά κυρίως στο ήπαρ», σημείωσε και πρόσθεσε:
«Η αλληλεπίδραση του φαρμάκου με αυτόν τον υποδοχέα είναι υπεύθυνη για την ενεργοποίηση ορισμένων φυσιολογικών αποκρίσεων, όπως η οξείδωση των λιπαρών οξέων και της αντίστροφης μεταφοράς χοληστερόλης, που μπορεί να είναι η αιτία της παρατηρούμενης απώλειας βάρους και της μείωσης της χοληστερόλης. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να επιβεβαιωθεί αυτή η υπόθεση».
Ο Δρ. Thayumanavan σημείωσε περαιτέρω ότι τα μιμητικά των θυρεοειδικών ορμονών φάρμακα έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν ως παράγοντες μείωσης της χοληστερόλης και προς το παρόν βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές για τη θεραπεία της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας.
Ωστόσο, είπε ότι ιστορικά υπήρξαν δύο σημαντικά ζητήματα -η βιοδιαθεσιμότητα αυτών των φαρμάκων και οι πιθανές επιδράσεις εκτός στόχου όταν αυτά τα θυρομιμητικά φτάσουν σε άλλα όργανα.
«Τα μιμητικά θυρεοειδικών ορμονών φάρμακα που δοκιμάζονται κλινικά για την στην κλινική για τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδας -και τα οποία πάνε αρκετά καλά- είναι χαμηλής ισχύος, επομένως δεν παίρνουμε το πλήρες δυναμικό του φαρμάκου», συνέχισε ο Δρ. Thayumanavan.
«Η σκέψη μας ήταν ότι συνδυάζοντας ένα ισχυρό θυρομιμητικό με τη νανογέλη μας, θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε την τοξικότητα που σχετίζεται με τη συστηματική έκθεση και να αποκτήσουμε δραστηριότητα συγκεντρώνοντας το φάρμακο στο σημείο που θέλαμε».
Μείωση του βάρους και της χοληστερόλης
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, ο Δρ. Thayumanavan χρησιμοποίησε μια ομάδα ποντικών που τράφηκαν με δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και υψηλή χοληστερόλη για 10 εβδομάδες, με αποτέλεσμα το βάρος τους να διπλασιαστεί. Υπήρχε επίσης μια ομάδα ελέγχου με ποντίκια που τράφηκαν με υγιεινή διατροφή για αυτές τις 10 εβδομάδες.
Στα παχύσαρκα ποντίκια χορηγήθηκε το θυρομιμητικό φάρμακο εντός του φορέα νανογέλης μέσω ενδοπεριτοναϊκής ένεσης κάθε μέρα για 5 εβδομάδες. Στο τέλος των 5 εβδομάδων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα ποντίκια με παχυσαρκία είχαν επιστρέψει στο προηγούμενο βάρος τους, ακόμα κι αν η δίαιτά τους με πολλά λιπαρά συνεχιζόταν.
Επιπλέον, τα ποντίκια που έλαβαν το φάρμακο παρουσίασαν πτώσεις στα επίπεδα χοληστερόλης τους και βελτίωση της φλεγμονής του ήπατος. «Ήμασταν σίγουροι ότι αυτή η προσέγγιση θα βοηθούσε στη βελτίωση του μεταβολικού προφίλ στα ποντίκια, όπως η μείωση της χοληστερόλης και η μείωση του λιπώδους ήπατος», είπε ο Δρ. Thayumanavan και κατέληξε:
«Ήμασταν έκπληκτοι και ενθουσιασμένοι που είδαμε τον αντίκτυπο που είχε αυτό στη μείωση του σωματικού βάρους. Αν και τα μιμητικά θυρεοειδικών ορμονών φάρμακα προκαλούν χαμηλότερο βάρος, αυτό συνήθως συνοδεύεται από άλλες παρενέργειες, τις οποίες δεν είδαμε καθόλου εδώ. Το φάρμακό μας φαίνεται να είναι πολύ ασφαλές και χωρίς παρενέργειες».
Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν πως, αν και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, η μετάβαση από αυτές τις προκλινικές μελέτες σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους είναι μια μεγάλη διαδικασία, επομένως είναι ακόμη πολύ νωρίς αλλά ελπίζουν στα επόμενα βήματα για διεξαγωγή σε ανθρώπους.