Ένα κοινό φάρμακο για την υπέρταση έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνει τη γήρανση στα σκουλήκια, μια επίδραση που στους ανθρώπους θα μπορούσε θεωρητικά να βοηθήσει να ζήσουμε περισσότερο και να μας κρατήσει υγιέστερους στα τελευταία μας χρόνια.
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι το συγκριμένο φάρμακο μιμείται τα αποτελέσματα του θερμιδικού περιορισμού σε κυτταρικό επίπεδο. Η μείωση της διαθέσιμης ενέργειας παράλληλα με τη διατήρηση της διατροφής στο σώμα έχει αποδειχθεί ότι παρατείνει τη διάρκεια ζωής σε πολλά ζωικά μοντέλα.
Το αν αυτό είναι δυνατόν να μεταφραστεί και στην ανθρώπινη βιολογία ή είναι ένας πιθανός κίνδυνος για την υγεία μας, είναι ένα θέμα συνεχούς συζήτησης. Η εύρεση τρόπων για την επίτευξη των ίδιων οφελών χωρίς το κόστος της ακραίας μείωσης των θερμίδων θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέους τρόπους βελτίωσης της υγείας σε μεγάλη ηλικία.
Ο θερμιδικός περιορισμός προς όφελος της διάρκειας ζωής
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Aging Cell, νεαρά και μεγαλύτερα σκουλήκια Caenorhabditis elegans που έλαβαν θεραπεία με το φάρμακο ριλμενιδίνη -το οποίο συνήθως χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης– έζησαν περισσότερο και παρουσίασαν υψηλότερη βαθμολογία σε διάφορους δείκτες υγείας με τον ίδιο τρόπο που παρατηρείται κατά τον περιοσμό θερμίδων.
«Για πρώτη φορά, μπορέσαμε να δείξουμε σε ζώα ότι η ριλμενιδίνη μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής», δήλωσε ο μοριακός βιογεροντολόγος João Pedro Magalhães, από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Είμαστε τώρα πρόθυμοι να διερευνήσουμε εάν η ριλμενιδίνη μπορεί να έχει άλλες κλινικές εφαρμογές», πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο ειδικός.
Το σκουλήκι C. elegans περιλαμβάνεται συχνά σε μελέτες, επειδή πολλά από τα γονίδιά του έχουν ομοιότητες με αντίστοιχα του γονιδιώματός μας. Ωστόσο, παρά αυτές τις ομοιότητες, εξακολουθεί να έχει μια μάλλον μακρινή σχέση με τους ανθρώπους.
Περαιτέρω δοκιμές έδειξαν ότι η γονιδιακή δραστηριότητα που σχετίζεται με θερμιδικό περιορισμό μπορεί να παρατηρηθεί στους ιστούς των νεφρών και του ήπατος ποντικών που έλαβαν θεραπεία με ριλμενιδίνη. Με άλλα λόγια, ορισμένες από τις αλλαγές που προκαλεί ο θερμιδικός περιορισμός στα ζώα και πιστεύεται ότι προσδίδουν ορισμένα οφέλη για την υγεία εμφανίζονται επίσης με ένα φάρμακο για την υπέρταση που πολλοί άνθρωποι παίρνουν ήδη.
Όφελος στη διάρκεια ζωής χωρίς τις παρενέργειες του θερμιδικού περιορισμού
Μια άλλη ανακάλυψη ήταν ότι ένας βιολογικός υποδοχέας σηματοδότησης που ονομάζεται nish-1 ήταν ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της ριλμενιδίνης. Αυτή η συγκεκριμένη χημική δομή θα μπορούσε να στοχευτεί σε μελλοντικές προσπάθειες βελτίωσης της διάρκειας ζωής και επιβράδυνσης της γήρανσης.
«Διαπιστώσαμε ότι οι επιδράσεις της ριλμενιδίνης για την παράταση της διάρκειας ζωής καταργήθηκαν όταν το nish-1 διαγράφηκε. Το ακόμη πιο κρίσιμο ήταν ότι η αποκατάσταση του υποδοχέα nish-1 αποκατέστησε και την αύξηση της διάρκειας ζωής μετά τη θεραπεία με ριλμενιδίνη», εξήγησαν οι ερευνητές στην εργασία τους.
Οι δίαιτες χαμηλών θερμίδων είναι δύσκολο να ακολουθηθούν και συνοδεύονται από ποικίλες παρενέργειες, όπως αραίωση μαλλιών, ζάλη και εύθραυστα οστά. Είναι ακόμη νωρίς, αλλά η θεωρία είναι ότι αυτό το φάρμακο για την υπέρταση θα μπορούσε να προσφέρει τα ίδια οφέλη με μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων ενώ είναι πιο εύκολο για τον οργανισμό.
Αυτό που κάνει τη ριλμενιδίνη πολλά υποσχόμενη ως αντιγηραντικό φάρμακο είναι ότι μπορεί να ληφθεί από το στόμα, έχει ήδη συνταγογραφηθεί ευρέως και οι παρενέργειές της είναι σπάνιες και σχετικά ήπιες (περιλαμβάνουν αίσθημα παλμών, αϋπνία και υπνηλία σε λίγες περιπτώσεις).
Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη για να καταλάβουμε εάν η ριλμενιδίνη θα λειτουργούσε ως αντιγηραντικό φάρμακο για τους ανθρώπους, αλλά τα πρώιμα σημάδια σε αυτά τα τεστ σκουληκιών και ποντικών είναι πολλά υποσχόμενα. Τώρα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για το τι μπορεί να κάνει η ριλμενιδίνη και πώς λειτουργεί.
«Με έναν παγκόσμιο πληθυσμό που γηράσκει, τα οφέλη από την καθυστέρηση της γήρανσης, έστω και ελαφρά, είναι τεράστια», ανέφερε καταληκτικά ο Δρ. Magalhães.