Ένας ασθενής μοιράζεται την εμπειρία του που αποδεικνύει ότι ο διαβήτης τύπου 2 δεν αφορά μόνο άτομα με καθιστική ζωή ή υπερβολικό βάρος. Είναι σημαντικό να είμαστε ευαισθητοποιημένοι για τα συμπτώματα που έχει η ύπουλη αυτή πάθηση.
Στην Ελλάδα πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Το πρόβλημα είναι ότι οι μισοί δεν το γνωρίζουν και είναι ευάλωτοι στις επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει.
«Οι ασθενείς μπορεί να μην έχουν καθόλου συμπτώματα όταν το σάκχαρό τους είναι ελαφρώς αυξημένο», λέει η Δρ. Sarah Rettinger, πιστοποιημένη ενδοκρινολόγος στο Providence Saint John’s Health Center στη Santa Monica της Καλιφόρνια.
Υπάρχει συχνά το στερεότυπο ότι ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται μόνο σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή κάνουν καθιστική ζωή, αλλά αυτός είναι ένας από τους κοινότατους μύθους για τον διαβήτη.
Η Δρ. Rettinger εξηγεί ότι ο διαβήτης τύπου 2 προκαλείται από μια περίπλοκη αλληλεπίδραση γονιδίων και περιβάλλοντος. Οι διαβητικοί συχνά εμφανίζουν αρχικά αντίσταση στην ινσουλίνη, που σημαίνει ότι τα κύτταρά τους δεν ανταποκρίνονται καλά στην ινσουλίνη που παράγει το πάγκρεας.
Η Κλινική Cleveland εξηγεί ότι η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που μετακινεί τη ζάχαρη από το αίμα σας στα κύτταρά σας για να σας δώσει ενέργεια, αλλά όταν αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί σωστά, το σάκχαρο συσσωρεύεται στο αίμα σας.
Ως απάντηση, τα επίπεδα ινσουλίνης μπορεί να ανέβουν αρκετά υψηλά, ειδικά στα πρώτα στάδια της νόσου. Τελικά, το πάγκρεας ενός ασθενούς μπορεί να μην είναι σε θέση να ανταποκριθεί στην ποσότητα σακχάρου στο αίμα και η έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας μειώνεται.
«Τις περισσότερες φορές», λέει η Δρ. Rettinger, «η εξέλιξη από τον προδιαβήτη στον σακχαρώδη διαβήτη διαρκεί πολλά χρόνια, επομένως ο έλεγχος του HbA1c ( A1c) κάθε τρία χρόνια θα μπορούσε να εντοπίσει τον διαβήτη στα πρώτα του στάδια», λέει.
Το 2024, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δήλωσαν τα ακόλουθα για τις τιμές A1c:
- Κανονική (υγιής) A1c = κάτω από 5,7%
- Προδιαβητικός A1c = 5,7-6,4%
- Διαβητικός = 6,5% και άνω
Η ασθένεια θα πρέπει να βρίσκεται στο ραντάρ όλων, καθώς οι συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές. Οι επιπλοκές του ανεξέλεγκτου διαβήτη περιλαμβάνουν νευρική βλάβη, πόνο ή μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια, νεφρική νόσο, προβλήματα όρασης, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.
Συμπτώματα διαβήτη
- Αύξηση της δίψας: Συχνή και έντονη δίψα, ακόμα και μετά την κατανάλωση υγρών.
- Αύξηση της ούρησης: Συχνή ανάγκη για ούρηση, ειδικά τη νύχτα.
- Αύξηση της όρεξης: Αίσθημα πείνας, ακόμα και μετά το φαγητό.
- Απώλεια βάρους: Απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια, παρά την κανονική διατροφή και άσκηση.
- Κόπωση: Αίσθημα εξάντλησης και κόπωσης, ακόμη και μετά από μικρές δραστηριότητες.
- Θάμβος όρασης: Αλλαγές στην όραση, όπως θάμβος ή δυσκολία στην εστίαση.
- Αργή επούλωση πληγών: Οι πληγές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν.
- Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα: Αίσθημα μουδιάσματος ή μυρμηγκιάσματος στα χέρια ή στα πόδια.
Σημείωση: Αυτά είναι μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα του διαβήτη, αλλά δεν εμφανίζονται απαραίτητα σε όλους τους ασθενείς. Επίσης, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο διαβήτης μπορεί να είναι ασυμπτωματικός στα αρχικά στάδια.
«Ο διαβήτης είναι μια προοδευτική ασθένεια ακόμη και σε ασθενείς που διατηρούν έναν εξαιρετικό τρόπο ζωής. Όταν οι ασθενείς κάνουν τακτικούς ελέγχους, μπορούμε επίσης να εντοπίσουμε τα πρώιμα σημάδια επιπλοκών, συχνά επιβραδύνοντας ή αντιστρέφοντας το πρόβλημα» λέει η Δρ. Sarah Rettinger.
Η ιστορία ενός ασθενή που ανακάλυψε τυχαία ότι έχει διαβήτη
Ένας 76χρονος συνταξιούχος μοιράζεται την ιστορία του για το πώς αιφνιδιάστηκε από τη διάγνωσή του και πώς έμαθε να τη διαχειρίζεται, από τότε που ένας νεαρός γιατρός σε εκπαίδευση πρότεινε μια τελευταία στιγμή εξέταση A1c.
Το 2004, πήγα για τον ετήσιο έλεγχο υγείας μου περιμένοντας να κυλήσει όπως όλοι οι προηγούμενοι 56 έλεγχοι: τέλεια. Έχω ευλογηθεί με καλή υγεία γενικά σε όλη μου τη ζωή δεν ήμουν υπέρβαρος και ως πρώην φοιτητής αθλητής, διατηρούσα τη φυσική μου κατάσταση. Φυσικά, ο γιατρός μου έκανε όλες τις εξετάσεις και με ανακήρυξε «υγιή σαν δαίμονα».
Ετοιμαζόμουν να φύγω όταν με ρώτησε εντελώς τυχαία αν είχα παρατηρήσει κάποια νέα συμπτώματα από τον προηγούμενο έλεγχο.
Ανέφερα ότι ίσως ήμουν λίγο πιο κουρασμένος από το συνηθισμένο και ίσως λίγο πιο διψασμένος, αλλά διαφορετικά ένιωθα υπέροχα. Αστειεύτηκε λέγοντας ότι ίσως αυτό οφείλεται στο ότι έπαιζα μπάσκετ με παιδιά λυκείου και ίσως ήταν ώρα να παίξω με ανθρώπους της ηλικίας μου.
Ήμουν περήφανος για την ικανότητά μου να ανταποκρίνομαι στα νεότερα παιδιά και πιθανότατα θα είχα φύγει εκείνη τη στιγμή, εκτός από το γεγονός ότι ένας φοιτητής που παρακολουθούσε τον γιατρό εκείνη την ημέρα μας σταμάτησε και τους δύο.
«Ίσως θα έπρεπε να κάνετε κάποιες εξετάσεις αίματος και να ελέγξετε το ζάχαρό του», πρότεινε. Ο γιατρός και εγώ αμφότεροι συνοφρυωθήκαμε. «Γιατί όχι;», σκέφτηκα. «Ήμουν σίγουρος ότι όλα θα ήταν καλά». Έκανα εξετάσεις αίματος και μετά ήρθαν τα νέα: «Λοιπόν, έχεις διαβήτη», είπε ο γιατρός, τόσο απτόητος όσο ήταν λίγα λεπτά νωρίτερα.
Το πρώτο μου ένστικτο ήταν να αντιδράσω. «Φυσικά και δεν έχω διαβήτη!» είπα. «Μόλις μου είπες ότι είμαι υγιής σαν ταύρος!» Απάντησε ότι είχα επίπεδο σακχάρου στο αίμα σχεδόν 400. και είχα διαβήτη τύπου 2».
Ήμουν σοκαρισμένος. «Είστε σίγουρος ότι δεν έχω απλώς προδιαβήτη;» ρώτησα. Ήταν σίγουρος, απάντησε. Στη συνέχεια μου έγραψε συνταγή για μετφορμίνη, ένα φάρμακο για τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα, καθώς και παραπομπή σε διαιτολόγο. Δεν το περίμενα καθόλου και θα παραδεχτώ ότι φοβήθηκα.
Ο διαβήτης ονομάζεται «σιωπηλός δολοφόνος» επειδή είναι συνηθισμένο στην αρχή να μην υπάρχουν συμπτώματα. Η διάγνωσή του τον συγκλόνισε πραγματικά και αποφάσισε να αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες. Έχασε 9 κιλά σε δύο μήνες. Στο μεταξύ έκανε προσπάθεια να φτάσει στα κιλά που ήταν σε νεότερη ηλικία.
Υπάρχει όμως μία σκληρή αλήθεια: Δεν μπορείς πραγματικά να θεραπεύσεις τον διαβήτη τύπου 2.
Δεν θα ήταν μια κατάσταση όπου θα μπορούσε απλώς να κάνει αυστηρή δίαιτα για λίγους μήνες. Θα έπρεπε να συνεχίσει τις υγιεινές αλλαγές και, στην περίπτωσή του, θα έπρεπε επίσης να παραμείνει στη φαρμακευτική αγωγή και να είναι προσεκτικός με το σάκχαρο αίματός για το υπόλοιπο της ζωής του. Ήταν μία δύσκολη αποδοχή αλλά δεν υπάρχει και εναλλακτική.
Η ζωή με διαβήτη
Σε ηλικία 76 ετών έχει 20 χρόνια εμπειρίας στη διαχείριση του διαβήτη. Θα ήθελε να μπορέσει να πει ότι το έχει χειριστεί τέλεια, αλλά παραδέχεται ότι το fast food έχει ακόμα θέση στη καρδιά του και περιστασιακά το βάρος του και τα επίπεδα σακχάρου ανεβαίνουν για να το δείξουν.
Κάποια χρόνια πριν όμως, μια περιπέτεια με την καρδιά του τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να προσέχει περισσότερο. Ο διαβήτης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, οπότε οι γιατροί ήταν ξεκάθαροι μαζί του για το τι έπρεπε να κάνει. Ξεκίνησε διατροφή, το οποίο βοήθησε και εξακολουθεί να ασκείται καθημερινά.
Πρόσφατα, οι γιατροί του πρόσθεσαν σεμαγλουτίδη σε ενέσιμη μορφή στο σχήμα μετφορμίνης, και αυτό έκανε τεράστια διαφορά στη μείωση της όρεξης για να βοηθηθεί να χάσει ξανά τα επιπλέον κιλά και να ρυθμιστεί το σάκχαρο αίματός.
Τι θα ήθελε να ήξερε 20 χρόνια πριν
Κοιτάζοντας πίσω, θα ήθελε να ήξερε ότι δεν χρειάζεται να είσαι υπέρβαρος για να πάθεις διαβήτη. Επίσης, θα έκανε τακτικούς ελέγχους σακχάρου αίματος από νεότερη ηλικία.
Αλλά ίσως το καλύτερο πράγμα που πιστεύει ότι έχει κάνει είναι για να διαχειριστεί την ασθένειά του είναι να βρει έναν κοινωνικό τρόπο άσκησης. Είναι μέλος μιας ομάδας pickleball και βρίσκεται στο γήπεδο κάθε μέρα, ανεξάρτητα από το πόσο κρύο ή ζεστη κάνει στο Κολοράντο.
Επίσης παίζει τακτικά τένις και μπάσκετ και κάνει ποδήλατο. Αναφέρει ότι αυτές οι δραστηριότητες τον κρατούν ενεργό, όχι μόνο σωματικά αλλά και διανοητικά και πνευματικά.