Νέες έρευνες δείχνουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η δυνατότητα ανάλυσης της βακτηριακής σύνθεσης του εντέρου ανοίγει τον δρόμο για τον σχεδιασμό προληπτικών θεραπειών στη μάχη κατά της νόσου.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα μικροβιώματα του εντέρου των ατόμων με συμπτωματική νόσο Αλτσχάιμερ, διαφέρουν από τα μικροβιώματα υγιών ατόμων της ίδιας ηλικίας.
Η νόσος Aλτσχάιμερ είναι μία από τις πολυπαραγοντικές ασθένειες. Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή της είναι η ηλικία, ενώ ρόλο παίζουν πλήθος ασθενειών που προκαλούν βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία και στον εγκέφαλο, το πόσο δραστήριο κρατά κανείς το μυαλό του και, σε μερικές περιπτώσεις, η κληρονομικότητα.
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Translational Medicine, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις επισημαίνουν έναν άλλο πιθανό παράγοντα: τους τύπους βακτηρίων που ζουν στο έντερο.
Οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, μπορεί να αποτελεί έναν πρώιμο δείκτη για την ανάπτυξη της νόσου, διαπίστωσαν οι επιστήμονες. Οι διαφορές αυτές μπορεί συχνά να αρχίσουν χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου, όπως η απώλεια μνήμης και η σύγχυση.
Πως έγινε η μελέτη
Στη μελέτη συμμετείχαν 164 ηλικιωμένοι, ηλικίας 68 έως 94 ετών, οι οποίοι εξετάστηκαν για την παρουσία των πρωτεϊνών β-αμυλοειδούς και tau της νόσου Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλό τους.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης γνωστικά τεστ, ώστε οι ερευνητές να εντοπίσουν άτομα με προκλινικό Αλτσχάιμερ, που δεν παρουσιάζουν σημάδια νευροεκφυλισμού ή γνωστικής έκπτωσης.
Χρησιμοποιώντας δείγματα κοπράνων, οι επιστήμονες συνέκριναν στη συνέχεια τα βακτήρια που βρέθηκαν στο έντερο των 49 προκλινικών ασθενών με άτομα που δεν είχαν ίχνη αυτών των πρωτεϊνών(β-αμυλοειδές και tau) για να δουν αν το μικροβίωμά τους ήταν διαφορετικό.
“Είχαμε αρχίσει να βλέπουμε διαφορές στη μικροβιακή σύνθεση του εντέρου σε άτομα με προκλινική νόσο Αλτσχάιμερ”, λέει ο δρ Μπέου Άνκες, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. “Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό, διότι, οι διαφορές θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο της πρώιμης νόσου του Αλτσχάιμερ, είπε ο δρ. Μπέου Άνκες.
Αυτές οι διαφορές συσχετίστηκαν με τα επίπεδα αμυλοειδούς και tau, τα οποία αυξάνονται πριν εμφανιστούν τα γνωστικά συμπτώματα, αλλά δεν συσχετίστηκαν με τον νευροεκφυλισμό, ο οποίος γίνεται εμφανής όταν αρχίζουν να μειώνονται οι γνωστικές δεξιότητες.
Μοντέλα για την πρόληψη της νόσου
H ερευνητική ομάδα, στη συνέχεια, δημιούργησε διαφορετικά μοντέλα που περιελάμβαναν βασικούς παράγοντες κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, την ηλικία, τον διαβήτη, την κατάσταση εγκεφάλου και γενετικά χαρακτηριστικά, ώστε να γίνουν συγκρίσεις και να χρησιμοποιηθεί το μικροβίωμα του εντέρου, ως εργαλείο ελέγχου για την πρόληψη της πρώιμης νόσου Αλτσχάιμερ.
Όπως χαρακτηριστικά λέει ο ερευνητής, «οι άνθρωποι θα μπορούν μελλοντικά να δώσουν ένα δείγμα κοπράνων και να μάθουν εάν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ.
Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του: “Είναι σαν να κοιτάς έναν ελέφαντα: αν ένα άτομο βλέπει τον κορμό, ένα άτομο βλέπει το πόδι και ένα άλλο άτομο βλέπει τον χαυλιόδοντα, αν πάρεις όλες αυτές τις πληροφορίες μαζί, τότε μπορείς να πεις με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι αυτό που βλέπεις είναι ένας ελέφαντας – ή σε αυτή την περίπτωση, ότι το άτομο μπορεί να έχει Αλτσχάιμερ”.
Σύνδεση εντέρου και εγκεφάλου
Κατά τη διάρκεια του πρώιμου σταδίου της νόσου Αλτσχάιμερ, το οποίο μπορεί να διαρκέσει δύο δεκαετίες ή περισσότερο, οι άνθρωποι έχουν συσσωματώματα πρωτεϊνών αμυλοειδούς βήτα και tau στον εγκέφαλό τους, αλλά δεν παρουσιάζουν σημάδια νευροεκφυλισμού ή γνωστικής έκπτωσης.
Προηγούμενες μελέτες σε άτομα με πιο προχωρημένη νόσο Αλτσχάιμερ, για παράδειγμα, έδειξαν ότι το έντερό τους περιείχε υψηλότερες αναλογίες βακτηρίων που ονομάζονται Bacteroidetes, τα οποία είναι γνωστά κυρίως για την ικανότητά τους να καταπολεμούν άλλα παθογόνα βακτήρια.
Πρόσθετες μελέτες ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο το έντερο επηρεάζει τον εγκέφαλο όσον αφορά τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ. Ο ερευνητής υποψιάζεται ότι μπορεί να έχει να κάνει με τη φλεγμονή στο έντερο, η οποία αναπτύσσεται από ορισμένα είδη βακτηρίων και οδηγεί σε αντίδραση που επηρεάζει και τον εγκέφαλο.
“Ο άξονας έντερο-εγκέφαλος είναι μυστηριώδης αυτή τη στιγμή”, λέει η Δρ. Άουρα Φερέιρο, η πρώτη συγγραφέας της μελέτης. “Ελπίζουμε αυτή η μελέτη να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συνεχίσουν να μελετούν πώς αλληλεπιδρούν αυτά τα δύο”.
Οι ερευνητές σκοπεύουν επίσης να συνεχίσουν να παρακολουθούν τους συμμετέχοντες με προκλινική νόσο Αλτσχάιμερ, ώστε να παρακολουθούν τις αλλαγές στο μικροβίωμά τους σε συνδυασμό με την παρακολούθηση της εξέλιξης των συμπτωμάτων της νόσου.
Ελπίδες για αποτελεσματικότερη θεραπεία
Αυτές οι μελέτες θα ανοίξουν νέα σελίδα στην θεραπεία και την καλύτερη διερεύνηση της νόσου. “Εάν αυτά τα αποτελέσματα επικυρωθούν, τότε θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ένα μέλλον όπου κάποιος θα κάνει μια εξέταση ρουτίνας για το έντερο, ο γιατρός του, θα του πει ότι το μικροβίωμά του μοιάζει με εκείνο κάποιου που μπορεί να έχει προκλινική νόσο Αλτσχάιμερ και στη συνέχεια θα τον υποβάλουν σε εξετάσεις για τη νόσο λέει η ερευνήτρια Δρ. Φερέιρο.