Νέα επιστημονική μελέτη, αποκαλύπτει πώς το μικροβίωμα του εντέρου φαίνεται να παίζει ρόλο στον αυτισμό.
Ένα ακόμη βήμα μπροστά κάνουν οι επιστήμονες στην αποκωδικοποίηση της Διαταραχής του Φάσματος του Αυτισμού (ASD), καθώς παρατήρησαν μεγάλη συσχέτιση με το μικροβίωμα του εντέρου.
Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ASD) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται πλέον για να συγχωνεύσει τις εξής διαγνώσεις (DSM-5):
- Αυτιστική Διαταραχή
- Σύνδρομο Rett
- Παιδική Αποδιοργανωτική Διαταραχή
- Σύνδρομο Asperger
- Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές μη προσδιορισμένες αλλιώς συμπεριλαμβανομένου και του ‘Aτυπου Αυτισμού
Το μικροβίωμα του εντέρου και η επίδρασή του στο νευρικό σύστημα, αναδεικνύεται από πληθώρα επιστημονικών μελετών και συντελείται μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου (gut-brain axis), από το οποίο μεταφέρονται βιοδραστικοί παράγοντες που παράγονται από τα βακτήρια του εντέρου και επηρεάζουν την εγκεφαλική λειτουργία.
Η σχέση μεταξύ του αυτισμού και του “δεύτερου εγκεφάλου” (εντερικό σύστημα) του σώματος είναι πιο εμφανής από ποτέ.
Νέα εργασία, με συγγραφείς -πάνω από 43 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων- διαπίστωσε την ισχυρότερη μέχρι σήμερα διασύνδεση μεταξύ των μικροβίων του εντέρου, της γενετικής έκφρασης στο νευρικό σύστημα και των διατροφικών προτύπων.
Η νέα επιστημονική ανάλυση δεν επιβεβαιώνει τις υποκείμενες αιτίες του αυτισμού, ούτε προσδιορίζει συγκεκριμένους υποτύπους, όπως έχουν επιχειρήσει άλλες έρευνες, αλλά αποκαλύπτει ένα πιο γενικευμένο μικροβίωμα του εντέρου που φαίνεται να προσδιορίζει άτομα με αυτισμό. Εάν αυτός ο κρίσιμος βιοδείκτης αποτελέσει πεδίο μελέτης στο μέλλον, τότε θα ανοίξουν νέοι δρόμοι στη διάγνωση του αυτισμού και τη διερεύνηση νέων θεραπειών.
“Πριν από αυτό, είχαμε ενδείξεις που έβαζαν στο “κάδρο” το μικροβίωμα του εντέρου και τώρα έχουμε στοιχεία”, λέει ο μικροβιολόγος Rob Knight στο sciencealert.com. από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Και συνεχίζει:”Μπορούμε, με βάση αυτό το αποτέλεσμα, να παρέμβουμε σε πολλούς άλλους τομείς, από την κατάθλιψη έως τη νόσο του Πάρκινσον και τον καρκίνο, καθώς πιστεύουμε ότι το μικροβίωμα παίζει κάποιο ρόλο, αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη ακριβώς ποιος είναι ο ρόλος του”.
Σήμερα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι τα άτομα με αυτισμό είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν γαστρεντερικά προβλήματα, όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια, φούσκωμα και εμετό.
Τι γνώριζαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν αρχίσει να βρίσκουν στοιχεία για τη σύνδεση των μικροβίων που κατοικούν στο έντερό μας και των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, όπως ο αυτισμός.
Ορισμένοι ειδικοί έχουν υποστηρίξει ότι δεν είναι τα βακτήρια του εντέρου που προκαλούν, κατ’ ανάγκη, τον αυτισμό. Θα μπορούσε ίσως να σημαίνει ότι τα παιδιά με αυτισμό είναι πιο πιθανό να επιλέγουν συγκεκριμένες τροφές, λόγω της “επιλεκτικής” διατροφής, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τα είδη των βακτηρίων που παραμένουν στο πεπτικό σύστημα.
Ο άξονας έντερο-εγκέφαλος
Το 1998, ο επιστήμονας Ερ Μπολτ, υπέθεσε για πρώτη φορά ότι ο μη φυσιολογικός εντερικός μικροβιόκοσμος θα μπορούσε να εμπλέκεται στην ανάπτυξη του αυτισμού. Τα άτομα με αυτισμό, για παράδειγμα, εμφάνιζαν περισσότερα είδη βακτηρίων Clostridium και Ruminococcus στα κόπρανά τους από ότι μια ομάδα χωρίς τη διαταραχή. Αλλά αυτές οι πρώιμες μελέτες θεωρήθηκαν γενικά “χαμηλής έως μέτριας ποιότητας, κυρίως λόγω του μικρού μεγέθους των δειγμάτων”, των “πιθανών προκαταλήψεων”, σύμφωνα με Ολλανδούς ερευνητές διατροφής που εξέτασαν τα στοιχεία το 2014.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, η έρευνα για τα τρισεκατομμύρια μεμονωμένα μικρόβια που βρίσκονται στο έντερό μας έχει αναπτυχθεί, και όμως οι ειδικοί δεν είναι ακόμη σίγουροι για το τι πρέπει να κάνουν με τα αποτελέσματά τους. Μέχρι σήμερα, δεν είναι ακόμη σαφές πώς μοιάζει ένα υγιές μικροβίωμα, πόσο μάλλον ένα άτυπο.
Υπάρχουν τόσες πολλές μεταβλητές που πρέπει να ληφθούν υπόψη, ειδικά επειδή η επικοινωνία μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου φαίνεται να είναι αμφίδρομη και επειδή η διατροφή μπορεί να αλλάξει τόσο γρήγορα το μείγμα του πληθυσμού στο έντερο.
Η νέα μελέτη ενσωματώνει 10 υπάρχοντα σύνολα δεδομένων σχετικά με τον αυτισμό και το μικροβίωμα, καθώς και 15 άλλα σύνολα δεδομένων σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες, τον μεταβολισμό και τα προφίλ γονιδιακής έκφρασης του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Οι συγγραφείς λένε ότι τα ευρήματά τους ενισχύουν “τη στατιστική ισχύ και τη βιολογική εικόνα” σχετικά με τον άξονα έντερο-εγκέφαλος που βρίσκεται πίσω από τον αυτισμό. Η σύνδεση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου αποτελεί ένα σχετικά νέο πεδίο της επιστήμης. Το 1992, ένας ερευνητής ονόμασε το έντερο “το παραμελημένο ανθρώπινο όργανο” και χρειάστηκε να φτάσουμε στον 21ο αιώνα για να διαδοθεί σωστά ο όρος μικροβίωμα του εντέρου.
Η νέα μελέτη
Η τρέχουσα ανάλυση επιχειρεί να γεφυρώσει αυτό το κενό συγκρίνοντας τα υπάρχοντα δεδομένα σχετικά με το έντερο και τον αυτισμό. Για κάθε σύνολο δεδομένων, η ερευνητική ομάδα σχεδίασε έναν αλγόριθμο για την αντιστοίχιση των καλύτερων ζευγαριών αυτιστικών και νευροτυπικών ατόμων με βάση την ηλικία και το φύλο, επιτρέποντας στους ερευνητές να αναλύουν ταυτόχρονα τις διαφορές των μικροβίων του εντέρου σε περισσότερα από χίλια άτομα.
Στο τέλος, οι συγγραφείς βρήκαν σημαντικά χαρακτηριστικά του αυτισμού σε ορισμένα “μεταβολικά μονοπάτια” που σχετίζονταν με τη διατροφή, τη γονιδιακή έκφραση και με συγκεκριμένα μικρόβια του εντέρου. Επιπλέον, αυτά τα μικρόβια ταίριαζαν με εκείνα που εντοπίστηκαν από μια πρόσφατη μακροχρόνια μελέτη σε 18 παιδιά με αυτισμό.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience και συνολικά, τα ευρήματα υποδηλώνουν έναν πιθανό ρόλο του μικροβιώματος στη βελτίωση των συμπτωμάτων του αυτισμού, αν και ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι υποκείμενες εντερικές αλλαγές μπορεί να σχετίζονται με τις πραγματικές αλλαγές στον εγκέφαλο δεν είναι ακόμη σαφής.