Όσο εξοικειωμένοι και αν είμαστε με το θάνατο η σκέψη του προκαλεί φόβο και άγχος. Τι θα λέγατε αν μαθαίνατε ότι υπάρχει κάποιο κομμάτι μας το οποίο παραμένει ζωντανό ακόμα και όταν έχουμε φύγει από τη ζωή;
Ο οργανισμός μας είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο σύστημα.Παρά την μεγάλη επιστημονική πρόοδο που έχει επιτευχθεί παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τον τρόπο που λειτουργεί. Οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες έχουν ρίξει φώς στο νεκροβίωμα το οποίο έχει σχέση με τη μετά θάνατον ζωή μας.
Το μικροβίωμα είναι το σύνολο των ιών, βακτηρίων και μυκήτων που ζουν μέσα μας ή στο δέρμα μας, που μάλιστα είναι τρισεκατομμύρια, περισσότερα ακόμα και από τα κύτταρά μας. Ζούμε κυριολεκτικά μέσα σε αυτά και όχι αυτά σε εμάς.
Τα συμβιωτικά μικρόβια βοηθούν να αφομοιώσoυμε τις τροφές, να παράξουμε τις απαραίτητες βιταμίνες, μας προστατεύουν από μολύνσεις και εξυπηρετούν πολλές άλλες σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού. Με τη σειρά τους, τα μικρόβια, τα οποία είναι συγκεντρωμένα ως επί το πλείστον στο έντερό μας, ζουν σε ένα σχετικά σταθερό, ζεστό περιβάλλον με σταθερή παροχή τροφής. Τι συμβαίνει όμως με αυτούς τους συμβιωτικούς συμμάχους αφού πεθάνουμε;
Περιβαλλοντικοί μικροβιολόγοι που μελετούν το νεκροβίωμα, ερευνούν για τη μεταθανάτια μικροβιακή ζωή μας.
Αλτσχάιμερ: Πώς τα βακτήρια του εντέρου πυροδοτούν τη νόσο
Τι είναι το νεκροβίωμα;
Νεκροβίωμα είναι τα μικρόβια που ζουν μέσα, πάνω και γύρω από ένα σώμα που αποσυντίθεται. Μπορεί να υποθέσετε ότι όταν πεθαίνετε τα μικρόβια σας πεθαίνουν μαζί σας, και ότι μόλις το σώμα σας αποσυντεθεί, τα μικρόβια δεν θα επιβιώσουν.
Σε πρόσφατη δημοσιευμένη μελέτη, ερευνητές μοιράστηκαν στοιχεία ότι όχι μόνο τα μικρόβια συνεχίζουν να ζουν μετά τον θάνατό μας, αλλά στην πραγματικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανακύκλωση του σώματος.
Η μικροβιακή ζωή μετά τον θάνατο
Όταν πεθαίνουμε, η καρδιά σταματά να κυκλοφορεί το αίμα που μεταφέρει οξυγόνο σε όλο το σώμα. Τα κύτταρα που στερούνται οξυγόνου αρχίζουν να χωνεύονται σε μια διαδικασία που ονομάζεται αυτόλυση. Τα ένζυμα σε αυτά τα κύτταρα – τα οποία συνήθως αφομοιώνουν τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λίπη για ενέργεια ή ανάπτυξη με ελεγχόμενο τρόπο – αρχίζουν να λειτουργούν στις μεμβράνες, τις πρωτεΐνες, το DNA και άλλα συστατικά που αποτελούν τα κύτταρα.
Τα προϊόντα αυτής της κυτταρικής διάσπασης αποτελούν εξαιρετική τροφή για τα συμβιωτικά βακτήρια και χωρίς το ανοσοποιητικό σύστημα να τα διατηρεί υπό έλεγχο να τους παρέχεται τροφή από το πεπτικό σύστημα, στρέφονται σε αυτήν τη νέα πηγή διατροφής. Τα βακτήρια του εντέρου, ειδικά μια κατηγορία μικροβίων που ονομάζονται Clostridia, εξαπλώνονται μέσω των οργάνων και αφομοιώνουν το σώμα από μέσα προς τα έξω σε μια διαδικασία που ονομάζεται σήψη.
Χωρίς οξυγόνο μέσα στο σώμα, τα αναερόβια βακτήρια βασίζονται σε διαδικασίες παραγωγής ενέργειας που δεν απαιτούν οξυγόνο, όπως η ζύμωση. Αυτά δημιουργούν την οσμή της αποσύνθεσης.
Από εξελικτική άποψη, είναι λογικό ότι τα μικρόβια σας να είχαν βρει τρόπους προσαρμογής σε ένα σώμα που πεθαίνει. Όπως οι αρουραίοι σε ένα πλοίο που βυθίζεται φεύγουν πρώτα, έτσι και τα βακτήρια σας θα πρέπει να εγκαταλείψουν τον ξενιστή τους και να επιβιώσουν στον κόσμο αρκετό καιρό ώστε να βρουν έναν νέο ξενιστή να αποικίσουν.
Η αξιοποίηση του άνθρακα και των θρεπτικών συστατικών του σώματός σας τους επιτρέπει να αυξάνουν τον αριθμό τους. Ένας μεγαλύτερος πληθυσμός σημαίνει μεγαλύτερη πιθανότητα ότι τουλάχιστον κάποιοι θα επιβιώσουν σε πιο σκληρό περιβάλλον και θα βρουν με επιτυχία ένα νέο σώμα.
Μια μικροβιακή εισβολή
Εάν είστε θαμμένοι στο έδαφος, τα μικρόβια σας ξεχύνονται στο χώμα μαζί με υγρά αποσύνθεσης καθώς το σώμα σας αποσυντίθεται. Εισέρχονται σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον και συναντούν μια εντελώς νέα μικροβιακή κοινότητα στο έδαφος. Η ανάμειξη ή η συνένωση δύο διακριτών μικροβιακών κοινοτήτων συμβαίνει συχνά στη φύση. Η συνένωση συμβαίνει όταν οι ρίζες δύο φυτών μεγαλώνουν μαζί, όταν τα λύματα αδειάζουν σε ένα ποτάμι ή ακόμα και όταν δύο άνθρωποι φιλιούνται.
Το αποτέλεσμα της ανάμειξης – ποια κοινότητα κυριαρχεί και ποια μικρόβια είναι ενεργά – εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το πόση περιβαλλοντική αλλαγή βιώνουν τα μικρόβια και ποιο ήταν πρώτο εκεί.
Τα μικρόβια σας είναι προσαρμοσμένα στο σταθερό, ζεστό περιβάλλον μέσα στο σώμα σας, όπου λαμβάνουν μια σταθερή παροχή τροφής. Αντίθετα, το έδαφος είναι ένα ιδιαίτερα σκληρό μέρος για να ζήσουν, είναι ένα εξαιρετικά μεταβλητό περιβάλλον με απότομες χημικές και φυσικές διαβαθμίσεις και μεγάλες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία, την υγρασία και τα θρεπτικά συστατικά.
Επιπλέον, το έδαφος ήδη φιλοξενεί μια εξαιρετικά ποικιλόμορφη μικροβιακή κοινότητα γεμάτη αποικοδομητές που είναι καλά προσαρμοσμένοι σε αυτό το περιβάλλον και ανώτερα από κάθε νεοφερμένο βακτήριο.
Είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι τα μικρόβια σας θα πεθάνουν μόλις βρεθούν έξω από το σώμα σας. Ωστόσο, προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι οι υπογραφές DNA των μικροβίων που σχετίζονται με τον ξενιστή μπορεί να ανιχνευθούν στο έδαφος, κάτω από ένα σώμα σε αποσύνθεση, στην επιφάνεια του εδάφους και σε τάφους για μήνες ή χρόνια μετά την αποσύνθεση του σώματος.
Αυτό έθεσε το ερώτημα εάν αυτά τα μικρόβια είναι ακόμα ζωντανά και ενεργά ή αν βρίσκονται απλώς σε κατάσταση αδράνειας περιμένοντας τον επόμενο ξενιστή.
Η πιο πρόσφατη μελέτη υποδηλώνει ότι τα μικρόβια σας δεν ζουν μόνο στο έδαφος, αλλά συνεργάζονται και με τα εγγενή μικρόβια του εδάφους για να βοηθήσουν στην αποσύνθεση του σώματός σας.
Οι ερευνητές απέδειξαν ότι η ανάμειξη εδάφους και υγρών αποσύνθεσης γεμάτα με μικρόβια που σχετίζονται με τον ξενιστή αύξησε τους ρυθμούς αποσύνθεσης πέρα από εκείνους των εδαφικών κοινοτήτων. Βρήκαν επίσης ότι τα μικρόβια που σχετίζονται με τον ξενιστή ενίσχυσαν τον κύκλο του αζώτου. Το άζωτο είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τη ζωή, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του αζώτου στη Γη είναι συνδεδεμένο ως ατμοσφαιρικό αέριο που οι οργανισμοί δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν.
Οι αποικοδομητές παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανακύκλωση οργανικών μορφών αζώτου, όπως πρωτεΐνες, σε ανόργανες μορφές όπως η αμμωνία και το νιτρικό άλας που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα μικρόβια και τα φυτά.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι τα μικρόβια πιθανότατα παίζουν ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία ανακύκλωσης μετατρέποντας μεγάλα μόρια που περιέχουν άζωτο όπως πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα σε αμμωνία. Τα νιτροποιητικά μικρόβια στο έδαφος μπορούν στη συνέχεια να μετατρέψουν την αμμωνία σε νιτρικό.
Η επόμενη γενιά ζωής
Η ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών από υπολείμματα, ή μη ζωντανή οργανική ύλη, είναι μια βασική διαδικασία σε όλα τα οικοσυστήματα. Στα χερσαία οικοσυστήματα, η αποσύνθεση νεκρών ζώων ή πτωμάτων τροφοδοτεί τη βιοποικιλότητα και αποτελεί σημαντικό κρίκο στους τροφικούς ιστούς.
Τα ζωντανά ζώα αποτελούν εμπόδιο για τους κύκλους άνθρακα και θρεπτικών συστατικών ενός οικοσυστήματος. Συσσωρεύουν σιγά σιγά θρεπτικά συστατικά και άνθρακα από μεγάλες περιοχές καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους και, στη συνέχεια, τα αποθέτουν όλα με τη μία σε ένα μικρό, εντοπισμένο σημείο όταν πεθάνουν.
Ένα νεκρό ζώο μπορεί να υποστηρίξει έναν ολόκληρο αναδυόμενο τροφικό ιστό μικροβίων, εδαφικής πανίδας και αρθρόποδων που ζουν από τα πτώματα. Οι οδοκαθαριστές εντόμων και ζώων βοηθούν στην περαιτέρω ανακατανομή των θρεπτικών συστατικών στο οικοσύστημα.
Τα μικρόβια αποσύνθεσης μετατρέπουν τις συγκεντρωμένες δεξαμενές οργανικών μορίων, πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, από το σώμα μας σε μικρότερες, πιο βιοδιαθέσιμες μορφές, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλοι οργανισμοί για να υποστηρίξουν τη νέα ζωή.
Δεν είναι ασυνήθιστο να δείτε τη φυτική ζωή να ανθίζει κοντά σε ένα ζώο σε αποσύνθεση, αυτές είναι ορατές ενδείξεις ότι τα θρεπτικά συστατικά στα σώματα μας ανακυκλώνονται και επιστρέφουν στο οικοσύστημα.
Το ότι τα δικά μας μικρόβια παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτόν τον κύκλο είναι ένας τρόπος που αποδεικνύει ότι τελικά ζούμε και μετά θάνατον.
Με πληροφορίες από το The Convertation